Konopiowate
| ||
 Szyszki chmielu zwyczajnego | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | różowe | |
| Rząd | różowce | |
| Rodzina | konopiowate | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Cannabaceae Endl. Gen. Pl.: 286. Oct 1837 | ||
Konopiowate (Cannabaceae Endl.) – rodzina roślin zielnych (nierzadko pnączy) oraz niewielkich drzew z rzędu różowców (Rosales), obejmująca gatunki występujące na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Rośliny wydzielają silny zapach za sprawą gruczołów z olejkami eterycznymi. Nie mają soku mlecznego.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Kwiaty
- Drobne, rozdzielnopłciowe. Kwiat męski o pięciu pręcikach i pięciolistkowym okwiecie. Kwiat żeński o jednym słupku i zrośniętym okwiecie.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Konopiowate stanowią jedną z blisko spokrewnionych grup roślin pochodzących od wspólnego przodka i łączonych w klad różowców (Rosales). Do najbliżej spokrewnionych w ramach tej grupy należą rodziny wiązowatych (Ulmaceae), morwowatych (Moraceae) i pokrzywowate (Urticaceae). Powiązania i podział rodzajów między tymi rodzinami zmieniał się w zależności od danych jakimi dysponowali systematycy. Najnowsze badania filogenetyczne bazujące na analizie chloroplastowego DNA oraz sekwencjonowaniu DNA, wyraźnie wskazują na pochodzenie konopiowatych z grupy roślin Celtidaceae (wydzielanej w niektórych systemach jako odrębna rodzina). W celu utworzenia monofiletycznego taksonu w ramach rodziny konopiowatych zebrano Cannabaceae (Lupulaceae) wraz z Celtidaceae[2][3]. W efekcie według aktualizowanej strony Angiosperm Phylogeny Website do rodziny tej zalicza się 9 rodzajów ze 170 gatunkami (z czego ok. 100 należy do jednego rodzaju – wiązowiec Celtis)[1]. Dawniejsze systemy wyłączają część rodzajów do odrębnych rodzin.
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
| różowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów według Angiosperm Phylogeny Website
- Aphananthe Planch.
- Cannabis L. – konopie
- Celtis L. – wiązowiec
- Chaetachme Planch.
- Gironniera Gaudich.
- Humulopsis Grudz.
- Humulus L. – chmiel
- Lozanella Greenm.
- Pteroceltis Maxim.
- Trema Lour.
- Pozycja w systemie Reveala (1997)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Urticanae Takht. ex Reveal, rząd pokrzywowce (Urticales Dumort.), rodzina konopiowate (Cannabaceae Endl.)[4].
W ujęciu Reveala do rodziny należą tylko trzy rodzaje:
- Podział na rodzaje według systemu Cronquista (1981)
- Cannabis L. – konopie
- Humulus L. – chmiel
- Celtis L. – wiązowiec
- Aphananthe Planchon (syn. Mirandaceltis Sharp)
- Gironniera Gaudich. (syn.Nematostigma Planch.)
- Helminthospermum Thwaites
- Lozanella Greenman
- Parasponia Miquel
- Pteroceltis Maxim.
- Trema Loureiro (syn. Sponia Decaisne)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-21].
- ↑ Song, B.-H., Wang, X.-Q., Li, F.-Z., and Hong, D.-Y. 2001. Further evidence for paraphyly of the Celtidaceae from the chloroplast gene matK. Plant Systematics and Evolution 228(1-2): 107-115.
- ↑ Sytsma, K. J., Morawetz, J., Pires, J. C., Nepokroeff, M., Conti, E., Zjhra, M., Hall, J. C., and Chase, M. W. 2002. Urticalean Rosids: circumscription, Rosid ancestry, and phylogenetics based on rbcL, trnL-F, and ndh-F sequences. American Journal of Botany 89 (9): 1531-1546.
- ↑ Crescent Bloom: Cannabaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2010-10-21].
