Wiązowiec (roślina)
| ||
![]() Morfologia (Celtis australis) | ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | różowe | |
Rząd | różowce | |
Rodzina | konopiowate | |
Rodzaj | wiązowiec | |
Nazwa systematyczna | ||
Celtis L. Sp. Pl. 1043. 1 Mai 1753 |
Wiązowiec, obrostnica[2] (Celtis L.) – rodzaj liczący około 60–70 gatunków drzew liściastych zaliczana w systemie APG II do rodziny konopiowatych (Cannabaceae). Występuje powszechnie w ciepłych regionach o klimacie umiarkowanym na półkuli północnej, w południowej Europie, Azji Południowej i Wschodniej, w Ameryce Północnej i Południowej oraz w południowej części Afryki.
Spis treści
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewa osiągające 10–25 m (rzadko do 40 m) wysokości.
- Liście
- Naprzemienne proste, 3–15 cm długości, owalno-szpiczaste o równomiernie ząbkowanych brzegach. Cechą rozpoznawczą całego rodzaju jest zawsze trójnerwowa nasada liści[3].
- Kwiaty
- Małe jednopienne, pojawiają się wczesną wiosną, gdy liście wciąż się rozwijają. Kwiaty męskie są dłuższe i rozlane. Kwiaty żeńskie są zielonkawe i bardziej zaokrąglone.
- Owoce
- Małe pestkowce o średnicy 6–10 mm, przeważnie jadalne, suche i słodkie, przypominające konsystencją daktyle.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj Celtis miał w Europie jeszcze w trzeciorzędzie znacznie większy zasięg, niż obecnie. Dowodzą tego znaleziska kopalnych liści z warstw iłów, napotykanych przy wydobywaniu węgla brunatnego. Liście te są znakomicie zachowane, dowodzą ponadto, że u schyłku trzeciorzędu klimat był znacznie łagodniejszy niż obecnie[3]. Wiązowce wykazują odporność na choroby i zmiany klimatyczne. Ich drewno jest bardzo twarde[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Momisia F. Dietr., Sparrea Hunz. & Dottori
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)[1]
Należy do rodziny konopiowatych (Cannabaceae), która wraz z najbliżej spokrewnionymi rodzinami wiązowatych, pokrzywowatych i morwowatych należy do rzędu różowców (Rosales), a ten do kladu różowych w obrębie dwuliściennych właściwych.
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Urticanae Takht. ex Reveal, rząd pokrzywowce (Urticales Dumort.), rodzina wiązowate (Ulmaceae Mirb.), podrodzina Celtidoideae A. Rich. ex Darl., plemię Celtideae Dumort., podplemię Celtidinae Dumort, rodzaj wiązowiec (Celtis L.)[5].
- Wykaz rodzajów
- Celtis aetnensis
- Celtis africana Burm.f.
- Celtis australis L. – wiązowiec południowy
- Celtis balansae Planch.
- Celtis biondii
- Celtis brasiliensis Planch.
- Celtis bungeana L.
- Celtis caucasica L.
- Celtis cinnamonea
- Celtis durandii Engl., syn. C. gomphophylla Bak.
- Celtis ehrenbergiana (Klotzsch) Liebm.
- Celtis glabrata
- Celtis hypoleuca Planch.
- Celtis iguanaea (Jacq.) Sarg.
- Celtis integrifolia L.
- Celtis jessoensis Koidz.
- Celtis koraiensis L.
- Celtis labilis L.
- Celtis laevigata Willd.
- Celtis lindheimeri Engelm. ex K.Koch
- Celtis loxensis
- Celtis luzonica Warb.
- Celtis mildbraedii Engl.
- Celtis occidentalis L. – wiązowiec zachodni
- Celtis paniculata (Endl.) Planch.
- Celtis reticulata Torr.
- Celtis schippii
- Celtis sinensis Planch. (syn. C. japonica Planch., C. sinensis var. japonica (Planch.) Nakai, C. tetrandra ssp. sinensis (Roxb.) Y. C. Tang)
- Celtis tala Gillet ex Planch.
- Celtis tenuifolia Nutt.
- Celtis tetranda Roxb.
- Celtis tournefortii L.
- Celtis triflora
- Celtis trinervia[6][7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-21].
- ↑ a b Barbara Petrozolin-Skowrońska: Encyklopedia popularna PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 425. ISBN 83-7129-541-3.
- ↑ a b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 148. ISBN 83-7129-141-8.
- ↑ Celtis information from NPGS/GRIN. [dostęp 2010-02-15].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Celtis (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-25].
- ↑ Celtis ehrenbergiana (Klotzsch) Liebm.. W: Germplasm Resources Information Network [on-line]. USDA, 2002-01-10. [dostęp 16 kwietnia, 2009].
- ↑ Celtis sinensis Pers.. W: Germplasm Resources Information Network [on-line]. USDA. [dostęp 2 lipca, 2009].