Tutkarz bachusek
| Rhynchites bacchus | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Tutkarz bachusek | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Rhynchites (Rhynchites) | ||
| Gatunek |
tutkarz bachusek | ||
| Synonimy | |||
| |||
Tutkarz bachusek[1][2], tutkarz bachus[3], trąbowiec bachus[4] (Rhynchites bacchus) – gatunek chrząszcza z rodziny tutkarzowatych.
Morofologia[edytuj | edytuj kod]
Ciało długości od 4,2 do 6,8 mm, zielonozłote, purpurowe, metalicznie połyskujące. Oczy wypukłe. Ryjek smukły, silnie punktowany, równomiernie zagięty, metalicznie czarny, o szerokim, wypukłym wzdłuż całej długości żeberku. Bruzdy czołowe widoczne. Pokrywy długo, odstająco owłosione. Punkty w ich rowkach okrągłe do owalnych, nie połączone. U samca ryjek prawie tak długi jak głowa i przedplecze razem wzięte, a u samicy wyraźnie od nich dłuższy. U samca czułki osadzone są pośrodku ryjka, a u samicy przed środkiem. Samica ma ponadto przedplecze słabiej wypukłe i zaokrąglone, a na bokach przedniej krawędzi przedtułowia parę niedużych wzgórków[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje siedliska suche i ciepłe, gdzie żeruje na różowatych, w tym gruszach, jabłoniach, śliwach, pigwach, głogach i irgach[5][6].
Samice składają jaja do niedojrzałych owoców gdzie po wykluciu larwy żerują przez 25–30 dni. Przeobrażenie odbywa się w glebie. Zdarza się, że samica składająca jaja do owoców jabłoni zaraża je zarodnikami chorobotwórczego grzyba z rodzaju Monilinia, które powodują zgniliznę owocu. Osobniki dojrzałe zimują w glebie lub pod korą. Pokazują się w maju i są aktywne do października[6].
Rozprzestrzenienie i zagrożenie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Szwecji, Norwegii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Afryce Północnej podawany był z Algierii. W Azji zamieszkuje azjatycką część Turcji, Izrael, Gruzję, Armenię, Azerbejdżan[7], Syberię[6], Kazachstan, Turkmenistan, Uzbekistan, Iran oraz Chiny[7].
W Polsce znany jest z pojedynczych, rozproszonych stanowisk[6]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” oraz na „Czerwonej liście chrząszczy województwa śląskiego” umieszczony jest jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[8][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rhynchites bacchus – Tutkarz bachusek. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-04].
- ↑ Roman Kuntze. Krytyczny przegląd szkodników z rzędu chrząszczy zarejestrowanych w Polsce w latach 1919—1933. „Rocznik Ochrony Roślin”. 3 (2), 1936. Warszawa.
- ↑ Jan Biczaj: Sadownictwo. W: A. Hartinger: Objaśnienie trzynastu tablic gospodarskich A. Hartingera dla użytku szkół ludowych. Lwów: Pierwsza związkowa drukarnia we Lwowie, 1873, s. 184-197.
- ↑ Artur Popławski: Zoologia krótko zebrana dla szkolnego i domowego użytku obojej płci. Warszawa: Bernard Lessmann, 1865.
- ↑ a b Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 96-97 Rhinomaceridae, Attelabidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1979, s. 40-45.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 18. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. Warszawa: 1992.
- ↑ a b Hassan Ghahari, Enzo Colonnelli. An Annotated Catalogue of the Iranian Attelabidae (Coleoptera: Curculionoidea). „Journal of the Entomological Research Society”. 21 (2), s. 225-241, 2019. ISSN 2651-3579.
- ↑ J. Pawłowski, D. Kubisz, M. Mazur: Chrząszcze. Coleoptera. W: Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior: Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. Suplement. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2002.
- ↑ Czesław Greń, Roman Królik, Henryk Szołtys. Czerwona lista chrząszczy (Coleoptera) województwa śląskiego.[w:] J. B. Parusel (red.). Czerwone listy wybranych grup zwierząt bezkręgowych województwa śląskiego. „Raporty Opinie”. 6 (4), s. 37-70., 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.