Ulica Długa w Krakowie

Kraków
ulica Długa
Stare Miasto
Długość:	850 m
Widok na północny zachód, od strony skrzyżowania z ulicą Pędzichów.
Przebieg al. J. Słowackiego, ul. Prądnicka ul. J.Żuławskiego ul. Helców ul. Szlak ul. Słowiańska, ul. Pędzichów ul. świętego Filipa ul. Krzywa ul. Basztowa, ul. Sławkowska
Położenie na mapie Krakowa ulica Długa
Położenie na mapie Polski ulica Długa
Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica Długa
50°04′13,0″N 19°56′12,7″E

Ulica Długa – ulica w Krakowie w Dzielnicy I Stare Miasto.

Historia

Ulica ta w dokumentach wymieniana była już przed 1690, a ukształtowała się w średniowieczu. Jest ona częścią średniowiecznego traktu Sławkowskiego, a jej historycznym przedłużeniem jest ulica Śląska. Początkowo szlak ten sięgał tylko do ul. Pędzichów, a dalej przebiegał wśród błoń, obok miejskich szubienic. Okolica, gdzie dziś kończy się ul. Długa, na XVIII-wiecznych mapach oznaczona jest jako Świnia Krzywda. W XIX wieku ulica była zabudowana parterowymi domkami. Obecna zabudowa pochodzi sprzed I wojny światowej.

W 2010 r. ulica została gruntownie odnowiona. Zmodernizowano całą ulicę wraz z torowiskiem tramwajowym i chodnikami. Przebudowano również skrzyżowania z ulicami Basztową i Szlak oraz odcinek torowiska od wylotu ul. Długiej do ul. Kamiennej. Wymieniono oświetlenie i wybudowano zatoki parkingowe. Koszt remontu – 20,7 mln zł.

Zabudowa

Dom pod Globusem

W 1904 r. rozpoczęto budowę domu nr 1; była to reprezentacyjna siedziba krakowskiej Izby Handlowej i Przemysłowej, która zawiązała się 14 listopada 1850 r. Przedtem był tu placyk miejski oraz niewielka posiadłość Łysakowskich – zajazd z pokojami gościnnymi i stajniami dla koni. „Łysoń” uważany był za jeden z większych zajazdów krakowskich. Na jego miejscu został zbudowany z surowej cegły dwupiętrowy gmach Izby w stylu gdańskim, według planów Tadeusza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego. Zakończony jest wieżą, na której widnieje zegar, a na szczycie – globus, stąd dom nazywany jest „Pod Globusem”. Parter od 1913 r. zajmowała sławna, największa w mieście, firma papiernicza: Fabryczny Skład Papieru Regina Aleksandrowicz i Synowie; jej poprzednia siedziba była przy Rynku Kleparskim.

Dom nr 5 to przykład historyzmu. Podczas zaborów nawet fasady kamienic przypominały przechodniom Polskę, a więc nad bramą wejściową domu nr 5 znajduje się orzeł z rozpiętymi skrzydłami, a nad oknami – kartusze z plastycznie wymodelowanymi głowami Stefana Czarnieckiego, Juliana Ursyna Niemcewicza, Tadeusza Kościuszki, Hugona Kołłątaja. W domu tym mieszkał Gustaw Ehrenberg.

Kamienica nr 31 (na rogu z ul. Pędzichów) to tzw. Dom Turecki zwieńczony trzema wieżyczkami-minaretami.

Kamienica nr 42 (na rogu z ul. Słowiańską) to siedziba Stowarzyszenia Siemacha. Już w 1886 r. ks. Kazimierz Siemaszko otworzył tutaj „dom schronienia i dobrowolnej pracy dla biednych opuszczonych chłopców”, przemianowany po jego śmierci w 1904 r. na Zakład Wychowawczy im. ks. Siemaszki.

Kamienicę nr 53 zdobi nad bramą wejściową kolorowy geometryczny witraż.

Dom nr 58 − jednopiętrowa kamienica niegdyś należąca do rodziny Bujaków. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku na podwórzu kamienicy znajdował się „ogródek seniora”. przeznaczony dla rencistów i emerytów. Mogli oni tam wypoczywać na ławkach w cieniu ogromnego, ponadstuletniego kasztana, który jeszcze do 2008 r. stał na podwórzu, górując nad kamienicą, oraz orzecha i gruszy, w otoczeniu paproci i bzu. Początkowo podwórze pokryte było austriackim brukiem czerwonym, następnie za PRL-u zostało zabetonowane.^{[potrzebny przypis]}

Kamienica posiadała również swoją studnię na podwórzu, która jednak nie pełniła swojej funkcji już w okresie PRL-u. Wejście do kamienicy prowadziło przez masywne drewniane, przeszklone drzwi z kolorowymi szklanymi wstawkami. Od podwórza mieściła się dozorcówka, która przestała pełnić swoją funkcję w marcu 1999 r. wraz ze zgonem ostatniej dozorczyni. Było tam też wejście do oficyny, gdzie znajdowały się toalety z kolorowo oszklonymi drewnianymi drzwiami, oraz masywne drewniane schody prowadzące na piętro.^{[potrzebny przypis]}

Obecnie kamienica została przebudowana. W miejscu, gdzie były mieszkania i ich okna, od ulicy znajdują się wejścia do sklepu monopolowego oraz cukierni. Na dawnym podwórzu zrobiono parking wewnętrzny, ścinając kasztan − pomnik przyrody i likwidując zaciszny ogródek. Jedyną pamiątką po nim pozostają grusza oraz betonowe donice.