Ulica Długa w Krakowie

	ulica Długa
	ulica Długa
	Stare Miasto
	; Widok na północny zachód, od strony skrzyżowania z ulicą Pędzichów.
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Długość	850 m
Przebieg
	Położenie na mapie Krakowa ulica Długa
	Położenie na mapie Polski ulica Długa
	Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica Długa
	50°04′13,0″N 19°56′12,7″E/50,070270 19,936860
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Długa – ulica w Krakowie w Dzielnicy I Stare Miasto.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ulica ta w dokumentach wymieniana była już przed 1690, a ukształtowała się w średniowieczu. Jest ona częścią średniowiecznego traktu Sławkowskiego, a jej historycznym przedłużeniem jest ulica Śląska. Początkowo szlak ten sięgał tylko do ul. Pędzichów, a dalej przebiegał wśród błoń, obok miejskich szubienic. Okolica, gdzie dziś kończy się ul. Długa, na XVIII-wiecznych mapach oznaczona jest jako Świnia Krzywda. W XIX wieku ulica była zabudowana parterowymi domkami. Obecna zabudowa pochodzi sprzed I wojny światowej.

W 2010 r. ulica została gruntownie odnowiona. Zmodernizowano całą ulicę wraz z torowiskiem tramwajowym i chodnikami. Przebudowano również skrzyżowania z ulicami Basztową i Szlak oraz odcinek torowiska od wylotu ul. Długiej do ul. Kamiennej. Wymieniono oświetlenie i wybudowano zatoki parkingowe^[1]^[2]. Koszt remontu – 20,7 mln zł^[2].

Zabudowa[edytuj | edytuj kod]

W 1904 r. rozpoczęto budowę domu nr 1; była to reprezentacyjna siedziba krakowskiej Izby Handlowej i Przemysłowej, która zawiązała się 14 listopada 1850 r.^[3] Przedtem był tu placyk miejski oraz niewielka posiadłość Łysakowskich – zajazd z pokojami gościnnymi i stajniami dla koni. „Łysoń” uważany był za jeden z większych zajazdów krakowskich. Na jego miejscu został zbudowany z surowej cegły dwupiętrowy gmach Izby w stylu gdańskim, według planów Tadeusza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego. Zakończony jest wieżą, na której widnieje zegar, a na szczycie – globus, stąd dom nazywany jest „Pod Globusem”. Parter od 1913 r. zajmowała sławna, największa w mieście, firma papiernicza: Fabryczny Skład Papieru Regina Aleksandrowicz i Synowie; jej poprzednia siedziba była przy Rynku Kleparskim.

Dom nr 5 to tzw. Dom Pod Głowami – przykład historyzmu. Nad bramą wejściową domu nr 5 znajduje się orzeł z rozpiętymi skrzydłami, a nad oknami – kartusze z plastycznie wymodelowanymi głowami Stefana Czarnieckiego, Juliana Ursyna Niemcewicza, Tadeusza Kościuszki, Hugona Kołłątaja. W domu tym mieszkał Gustaw Ehrenberg.

Kamienica nr 31 (na rogu z ul. Pędzichów) to tzw. Dom Turecki zwieńczony trzema wieżyczkami-minaretami.

Kamienica nr 42 (na rogu z ul. Słowiańską) to siedziba Stowarzyszenia Siemacha^[4]. Już w 1886 r. ks. Kazimierz Siemaszko otworzył tutaj „dom schronienia i dobrowolnej pracy dla biednych opuszczonych chłopców”^[5], przemianowany po jego śmierci w 1904 r. na Zakład Wychowawczy im. ks. Siemaszki.

Kamienicę nr 53 zdobi nad bramą wejściową kolorowy geometryczny witraż.

Dom nr 58 − jednopiętrowa kamienica niegdyś należąca do rodziny Bujaków. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku na podwórzu kamienicy znajdował się „ogródek seniora”. przeznaczony dla rencistów i emerytów. Mogli oni tam wypoczywać na ławkach w cieniu ogromnego, ponadstuletniego kasztana, który jeszcze do 2008 r. stał na podwórzu, górując nad kamienicą, oraz orzecha i gruszy, w otoczeniu paproci i bzu. Początkowo podwórze pokryte było austriackim brukiem czerwonym, następnie za PRL-u zostało zabetonowane.^{[potrzebny przypis]}

Kamienica posiadała również swoją studnię na podwórzu, która jednak nie pełniła swojej funkcji już w okresie PRL-u. Wejście do kamienicy prowadziło przez masywne drewniane, przeszklone drzwi z kolorowymi szklanymi wstawkami. Od podwórza mieściła się dozorcówka, która przestała pełnić swoją funkcję w marcu 1999 r. wraz ze zgonem ostatniej dozorczyni. Było tam też wejście do oficyny, gdzie znajdowały się toalety z kolorowo oszklonymi drewnianymi drzwiami, oraz masywne drewniane schody prowadzące na piętro.^{[potrzebny przypis]}

Obecnie kamienica została przebudowana. W miejscu, gdzie były mieszkania i ich okna, od ulicy znajdują się wejścia do sklepu monopolowego oraz cukierni. Na dawnym podwórzu zrobiono parking wewnętrzny, ścinając kasztan − pomnik przyrody i likwidując zaciszny ogródek. Jedyną pamiątką po nim pozostają grusza oraz betonowe donice.