Ulica Długa w Krakowie
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok na północny zachód, od strony skrzyżowania z ulicą Pędzichów. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
850 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 50°04′13,0″N 19°56′12,7″E/50,070270 19,936860
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Długa – ulica w Krakowie w dzielnicy I, na Kleparzu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica ta w dokumentach wymieniana była już przed 1690, a ukształtowała się w średniowieczu. Jest ona częścią średniowiecznego traktu Sławkowskiego, a jej historycznym przedłużeniem jest ulica Śląska. Początkowo szlak ten sięgał tylko do ul. Pędzichów, a dalej przebiegał wśród błoń, obok miejskich szubienic. Okolica, gdzie dziś kończy się ul. Długa, na XVIII-wiecznych mapach oznaczona jest jako Świnia Krzywda. W XIX wieku ulica była zabudowana parterowymi domkami. Obecna zabudowa pochodzi sprzed I wojny światowej.
W 2010 r. ulica została gruntownie odnowiona. Zmodernizowano całą ulicę wraz z torowiskiem tramwajowym i chodnikami. Przebudowano również skrzyżowania z ulicami Basztową i Szlak oraz odcinek torowiska od wylotu ul. Długiej do ul. Kamiennej. Wymieniono oświetlenie i wybudowano zatoki parkingowe[1][2]. Koszt remontu – 20,7 mln zł[2].
Zabudowa[edytuj | edytuj kod]
W 1904 r. rozpoczęto budowę domu nr 1; była to reprezentacyjna siedziba krakowskiej Izby Handlowej i Przemysłowej, która zawiązała się 14 listopada 1850 r.[3] Przedtem był tu placyk miejski oraz niewielka posiadłość Łysakowskich – zajazd z pokojami gościnnymi i stajniami dla koni. „Łysoń” uważany był za jeden z większych zajazdów krakowskich. Na jego miejscu został zbudowany z surowej cegły dwupiętrowy gmach Izby w stylu gdańskim, według planów Tadeusza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego. Zakończony jest wieżą, na której widnieje zegar, a na szczycie – globus, stąd dom nazywany jest „Pod Globusem”. Parter od 1913 r. zajmowała sławna, największa w mieście, firma papiernicza: Fabryczny Skład Papieru Regina Aleksandrowicz i Synowie; jej poprzednia siedziba była przy Rynku Kleparskim.
Dom nr 5 to tzw. Dom Pod Głowami – przykład historyzmu. Nad bramą wejściową domu nr 5 znajduje się orzeł z rozpiętymi skrzydłami, a nad oknami – kartusze z plastycznie wymodelowanymi głowami Stefana Czarnieckiego, Juliana Ursyna Niemcewicza, Tadeusza Kościuszki, Hugona Kołłątaja. W domu tym mieszkał Gustaw Ehrenberg.
Kamienica nr 31 (na rogu z ul. Pędzichów) to tzw. Dom Turecki zwieńczony trzema wieżyczkami-minaretami.
Kamienica nr 42 (na rogu z ul. Słowiańską) to siedziba Stowarzyszenia Siemacha[4]. Już w 1886 r. ks. Kazimierz Siemaszko otworzył tutaj „dom schronienia i dobrowolnej pracy dla biednych opuszczonych chłopców”[5], przemianowany po jego śmierci w 1904 r. na Zakład Wychowawczy im. ks. Siemaszki.
- ul. Długa 53 - Kamienica czynszowa, projektował Sebastian Jaworzyński, 1885. Zdobi nad bramą wejściową kolorowy geometryczny witraż.
- ul. Długa 54 - Kamienica czynszowa, projektował Teodor Talowski, 1891.
- ul. Długa 55 - Kamienica czynszowa, projektował Kazimierz Brzeziński, 1909. Mieszkała w niej Iwona Borowicka polska śpiewaczka operowa, primadonna Operetki Krakowskiej.
- ul. Długa 64 - Kamienica czynszowa, projektował Teodor Talowski, 1891. W latach 1908-29 mieszkał w niej Jan Sztaudynger poeta, fraszkopisarz, satyryk.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Widok z ulicy Basztowej na północ
ul. Długa 1
Dom „Pod Globusem” (proj. Tadeusz Stryjeński, Franciszek Mączyński, 1904–1906)
ul. Długa 5
Dom Pod Głowami (proj. Maksymilian Nitsch, 1889)
ul. Długa 7
Kamienica, piekarnia (proj. Jacek Matusiński, 1872)
ul. Długa 8
Kamienica (proj. Józef Pokutyński, 1907)
ul. Długa 11a
Kamienica (proj. Leopold Tlachna, 1892–1895)
ul. Długa 21
Kamienica (1895)
ul. Długa 29
Kamienica (proj. Józef Pokutyński, 1910)
ul. Długa 31
Dom Turecki (proj. Henryk Lamensdorf, 1910 – przebudowa)
ul. Długa 32
Kamienica (proj. Władysław Kleinberger, 1909)
ul. Długa 34
Kamienica (proj. Władysław Kleinberger, 1911)
ul. Długa 41
Kamienica (proj. Aleksander Biborski, 1905–1906)
ul. Długa 46
Modernistyczna kamienica (ok. 1930)
ul. Długa 54
Kamienica (proj. Teodor Talowski, 1891)
ul. Długa 57
Kamienica (ok. 1910)
ul. Długa 62
Kamienica (proj. Józef Kryłowski, ok. 1890)
ul. Długa 64
Kamienica (proj. Józef Kryłowski, 1889)
-UlicaD%C5%82uga5-Kleparz-POL,_Krak%C3%B3w.jpg)
ul. Długa 7
Mozaika „Kłosy” proj. Aniela Szatara-Tymcik, ok. 1969
ul. Długa 55
Tablica pamiątkowa Iwony Borowickiej
ul. Długa 64
Tablica pamiątkowa Jana Sztaudyngera
_commemorative_plaque,_ul._D%C5%82uga_64,_Krak%C3%B3w,_Poland.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Małgorzata Stuch: Kraków: przedłuża się remont ulicy Długiej. 2010-06-29. [dostęp 2010-09-17]. (pol.).
- ↑ a b Magdalena Lorenc: Remont ul. Długiej w Krakowie. 2010-02-10. [dostęp 2010-09-17]. (pol.).
- ↑ Izba Przemysłowo-Handlowa w Krakowie – Historia
- ↑ SIEMACHA Spot • Kraków, Długa 42, siemachaspot.pl [dostęp 2018-08-06] (pol.).
- ↑ Ks. Kazimierz Siemaszko CM – Zgromadzenie Księży Misjonarzy, misjonarze.pl [dostęp 2018-08-06] (pol.).