Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Lublinie

ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego
	Stare Miasto
	; Ulica Wyszyńskiego widziana z Wieży Trynitarskiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Lublin
Długość	380m
Poprzednie nazwy	Zamojska
Przebieg
	Położenie na mapie Lublina ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego
	Położenie na mapie Polski ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego
	Położenie na mapie województwa lubelskiego ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego
	51°14′42,5″N 22°34′07,1″E/51,245139 22,568639
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego – jedna z głównych ulic Lublina położona w dzielnicy Stare Miasto. Łączy ul. Królewską z ul. Zamojską, z której została wydzielona. Przebiega w bezpośredniej bliskości archikatedry lubelskiej. Nazwana na cześć Stefana kardynała Wyszyńskiego – Prymasa Tysiąclecia.

Historia

Powstanie drogi

Drogę tę wytyczono w 1815, a więc w czasie naprawiania zniszczeń okresu wojen napoleońskich. Ze względu na to, że droga prowadzi na Zamość, wyjazd z Lublina poprowadzono wprost od kościoła jezuitów (obecna archikatedra). Magistrat zakupił więc ogrody posesji nr 210 i następnych aż do ul. Bernardyńskiej. Do powstania nasypu użyto gruzu z rozebranych gmachów kolegium Jezuickiego. Obecność nasypu jest bardzo łatwa do zauważenia na pierwszy rzut oka, ponieważ dachy kamienic położonych po prawej stronie ulicy są niemalże na poziomie jezdni^[1].

XIX i XX wiek

W latach 1908–1909 powstał w ciągu traktu zamojskiego most żelbetowy nazwany obecnie imieniem Mariana Lutosławskiego. Ulica od czasu budowy, aż do powstania al. Unii Lubelskiej, a także al. Tysiąclecia stanowiła arterię komunikacyjną Lublina i wraz z ul. Zamojską, Fabryczną i Drogą Męczenników Majdanka (nazwy współczesne) stanowiła drogę tranzytową w kierunku Zamościa, a dalej Lwowa w przebiegu ówczesnej drogi międzynarodowej E81. 21 lipca 1953 ulicą pojechał pierwszy w Lublinie trolejbus. Pojazdy te kursują nieprzerwanie do dziś przez całą długość drogi^[2]. W 1981 ulicę Wyszyńskiego wydzielono z ówczesnej ulicy Buczka (obecnie Zamojskiej)^[3]

XXI wiek

Ulica nadal stanowi ważną drogę w mieście, jednak nie obsługuje już tranzytu. Za to ulicą kursuje wiele autobusów i trolejbusów. Po obu stronach drogi wytyczone zostały pasy ruchu dla rowerów^[4]. Jest jedną z głównych dróg, którymi turyści mogą dotrzeć na stare miasto, a także w okolice Zamku (przez Podwale). Nawierzchnia została zmieniona w 2015 roku^[5].

Przebieg

Ulica rozpoczyna się pod murami archikatedry lubelskiej i stanowi kontynuację w kierunku południowym ul. Królewskiej. Z lewej strony z kolei odchodzi ulica Podwale. Droga ma kilkunastoprocentowy spadek, co sprawiło m.in., że w Lublinie nie powstała sieć tramwajowa^[6]. Jest jednojezdniowa po 1 pasie ruchu samochodowego i 1 pasie rowerowym w każdą stronę. Od drogi odchodzą boczne ulice: Misjonarska prowadząca do Seminarium Duchownego oraz Miedziana, ulica jednokierunkowa łącząca Wyszyńskiego z ul. Bernardyńską (wjazd od Bernardyńskiej). Ulica za skrzyżowaniem z Bernardyńską kontynuowana jest przez ulicę ul. Zamojską.

Nazwy

W XIX wieku ulica nosiła nazwę Traktu Piaseckiego lub Zamoyskiego, a następnie ulicy Zamojskiej. Po II wojnie światowej nazwa została zmieniona na Mariana Buczka. W 1981 ulicę wydzielono z ul. Buczka i nadano jej imię Prymasa Stefana Wyszyńskiego, a w 1990 pozostałej części przywrócono nazwę sprzed wojny.

Otoczenie oraz zabytki

Przy ulicy po prawej stronie znajduje się typowo miejska zabudowa kamienic, natomiast po lewej stronie znajdują się zabudowania kościelne (Kuria, Seminarium Duchowne)

Kuria Biskupia (nr 2)
Pałac Wrońskich (nr 3)
Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne (nr 6)
Pod numerem 4 gdzie obecnie stoi budynek, od XVIII wieku znajdował się dworek. W początku XIX wieku (1817) stał się przytułkiem dla starców i kalek. W 1907 powstała tu łaźnia publiczna. Z tego czasu też pochodzi relief na szczycie budynku przedstawiający syrenę wśród fal. W 1936 r. budynek został rozbudowany, a do nowej jego części wprowadziło się biuro architektoniczne. Wtedy na budynku został umieszczony cyrkiel i węgielnica. Symbole te budziły kontrowersję, jednak rzeczywiście Franciszek Papiewski miał związki z wolnomularstwem.^[7]

Komunikacja miejska

Ulicą kursuje wiele linii autobusowych i trolejbusowych. Na całej długości rozwieszona jest nad nią trakcja dla trolejbusów. Jednak przy ulicy nie umieszczono żadnego przystanku autobusowego. Linie kursujące ulicą^[8]:

Autobusy

Dzienne

1
4
6
17
23

Nocne

N1
N2

Trolebusy

156
160
950

Przypisy

↑ Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
↑ Historia. MPK Lublin. [dostęp 2021-07-05].
↑ Ulica Zamojska w Lublinie – historia ulicy. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
↑ KONCEPCJA ROZWOJU KOMUNIKACJI ROWEROWEJ W MIEŚCIE LUBLIN. s. 15. [dostęp 2021-07-05].
↑ Będzie remont ulicy Wyszyńskiego. [dostęp 2021-07-05].
↑ Nieistniejący tramwaj w Lublinie. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
↑ Stefana Wyszyńskiego 4. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
↑ Ulica KRÓLEWSKA. [dostęp 2021-07-05].

[1] Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].

[2] Historia. MPK Lublin. [dostęp 2021-07-05].

[3] Ulica Zamojska w Lublinie – historia ulicy. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].

[4] KONCEPCJA ROZWOJU KOMUNIKACJI ROWEROWEJ W MIEŚCIE LUBLIN. s. 15. [dostęp 2021-07-05].

[5] Będzie remont ulicy Wyszyńskiego. [dostęp 2021-07-05].

[6] Nieistniejący tramwaj w Lublinie. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].

[7] Stefana Wyszyńskiego 4. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].

[8] Ulica KRÓLEWSKA. [dostęp 2021-07-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]