Ulica Rękawka w Krakowie
| Podgórze | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok z ul. Parkowej, z zachodu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
624 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 50,043793°N 19,954252°E/50,043793 19,954252 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Rękawka – ulica w Krakowie, w dzielnicy XIII Podgórze, w Podgórzu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ulica Rękawka została wytyczona pod koniec XVIII wieku, w pierwszej fazie powstawania miasta Podgórza, w miejscu średniowiecznej drogi, która prowadziła od przewozu (a później mostu na Wiśle) pod Krzemionkami w stronę Wieliczki. Pierwotnie nazywana była Pod Rękawką lub Pod Krzemionkami. Obecna nazwa obowiązuje od ok. 1914 r.[1] Pochodzi od pierwotnej (nieco zniekształconej) nazwy części Krzemionek. Pierwotnie Rękawką nazywano Kopiec Krakusa, a od drugiej połowy XIX wieku wzgórze Lasoty z kościółkiem św. Benedykta. Obrzęd, prawdopodobnie o prasłowiańskich tradycjach, połączony z odpustem, odbywał się zazwyczaj we wtorek po Wielkiej Nocy w okolicy kopca. Jednak uroczystości te zostały zakazane przez władze austriackie w 1836, a gdy w latach 1849–1853 Austriacy zamienili kopiec w fort, który stał się niedostępny dla cywilów – obrzęd został przeniesiony w okolicę kościoła św. Benedykta, a wraz z nim i nazwa, która przylgnęła do przylegającej ulicy.
Otoczenie
[edytuj | edytuj kod]- Fort św. Benedykta – będący unikatem w skali Europy to jedna z kilku ostatnich tzw. "baszt maksymiliańskich", wież artyleryjskich, charakterystycznych dla austriackiej fortyfikacji górskiej.
- Wzgórze Lasoty
- Kamieniołom pod św. Benedyktem ze wspinaczkowym murem skalnym (Esteci i Mur za Szkołą)
- Kościół św. Benedykta
- Kościół św. Józefa
- Budynek Aresztu Śledczego (ul. Czarnieckiego 3) – gmach dawnego sądu powiatowego i urzędu podatkowego miasta Podgórza, wybudowany w 1905 roku według projektu Ferdynanda Lieblinga
- Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Artystycznego "Wanda" (ul. Rękawka 32)
- Dawny Dom modlitwy Ansche Chail (אנשי חיל) i szkoły religijnej Talmud Tora[2], (ul. Rękawka 30) – obecnie przebudowany na biurowiec[3][4]
- Na zboczu Wzgórza Lasoty, od strony ulicy Rękawka było dawniej miejsce straceń, zwane Na Zbóju (obecnie, od 1932 ul. Tatrzańska), tutaj też 18 lipca 1651 został wbity na pal Kostka Napierski, przywódca powstania chłopskiego na Podhalu[5][6].
-
Widok ulicy na zachód. -
ul. Rękawka 3
Kamienica (1901)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mapy Krakowa z lat 1912-1916. [dostęp 2007-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-28)].
- ↑ Anna Wilk (m.in.), Społeczność żydowska przed 1989 – Polska / małopolskie, w portalu Wirtualny Sztetl
- ↑ Żydowskie Domy modlitwy w Krakowie w latach 1918-1939
- ↑ Kraków – Dom modlitwy Ansche Chail, w portalu Wirtualny Sztetl
- ↑ Krótka historia miasta Podgórza, strona Domu Kultury „Podgórze”
- ↑ Leszek Mazan, Mieczysław Czuma, Michał Kozioł, To jest Kraków, mości książę! (fragment), Kraków 2007, ISBN 978-83-85931-16-4
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Elżbieta Supranowicz, Nazwy ulic Krakowa, Kraków: Instytut Języka Polskiego. Polska Akademia Nauk, 1995, ISBN 83-85579-48-6, OCLC 835215825.
- Michał Sasadeusz, Pod fortem Św. Benedykta, Spacerownik "Gazety Wyborczej" 2008-06-06 [Dostęp 18.02.2011]
- Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9, t. II s. 350