Włośnianka rosista

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Włośnianka rosista
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

podziemniczkowate

Rodzaj

włośnianka

Gatunek

włośnianka rosista

Nazwa systematyczna
Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél
Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 128 (1872)

Włośnianka rosista (Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél) – gatunek grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebeloma, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1787 r. Jean Baptiste Bulliard nadając mu nazwę Agaricus crustuliniformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Hebeloma[1].

Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus crustuliniformis Bull. 1787
  • Agaricus crustuliniformis var. minor Cooke (1886
  • Agaricus ossa J.F. Gmel. 1792
  • Hebeloma diffractum (Fr.) Gillet1876
  • Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm. 1871
  • Hebeloma nudipes (Fr.) Kalchbr. 1873
  • Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) anon.
  • Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) Locq. 1977
  • Hebelomatis radicatum (Cooke) Locq. 1979
  • Hylophila crustuliniformis (Bull.) Quél. 1886

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę skórzak rosisty[3]. Według Index Fungorum wyróżniana w niektórych opracowaniach włośnianka długotrzonowa (Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm.) to synonim włośnianki rosistej.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica 4–8 cm, wyjątkowo do 10 cm. U młodych okazów półkulisty lub dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem, potem rozpostarty i pofalowany na brzegach. Kolor kremowy, ochrowy lub rdzawożółty, skórka gładka[4]. W czasie wilgotnej pogody mazista lub śluzowata, w czasie suchej nieco tylko lepka[5].

Blaszki

Gęste i wąsko przyrośnięte do trzonu lub całkowicie wolne. Mają postrzępione brzegi i kolor szaroochrowy[4]. Podczas wilgotnej pogody łzawią, tzn. wydzielają na ostrzach mleczne lub niemal przeźroczyste krople[5].

Trzon

Wysokość 5–10 cm, grubość 1–2 cm, cylindryczny, o włóknistej powierzchni, czasami pokryty drobnymi łuskami, szczególnie w górnej części[4].

Miąższ

Kremowobiały, w dolnej części trzonu ciemniejszy. Ma zapach rzodkwi i przeważnie jest gorzki[5].

Wysyp zarodników

Ochrowobrązowy. Zarodniki w kształcie cytryny, drobnobrawkowane, o rozmiarach 3-9 x 5,5-7,5 μm[6].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Australii oraz w Japonii i Korei[7]. W Europie Środkowej i w Polsce gatunek bardzo pospolity[5][8].

Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i w iglastych, a także w parkach, ogrodach, na skarpach i w różnego rodzaju siedliskach ruderalnych; na poboczach dróg, na składowiskach. Unika siedlisk bardzo wilgotnych. Rośnie pod brzoza brodawkowatą, dębem szypułkowym, dębem bezszypułkowym i bukiem zwyczajnym. Owocniki pojawiają się od maja do listopada[3].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Grzyb niejadalny. Nie należy spożywać nawet młodych owocników, które nie są gorzkie, jednak mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe[5]. Z grzybni włośnianki rosistej wytwarzany jest wysokiej skuteczności preparat mikoryzowy ułatwiający wzrost i rozwój sadzonek drzew[9].

Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Index Fungorum [dostęp 2016-11-08].
  2. Species Fungorum [dostęp 2015-11-05].
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  5. a b c d e Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
  6. Hebeloma crustuliniforme, Mushroom Expert [dostęp 2011-10-10].
  7. Discover Life Maps [dostęp 2015-06-22].
  8. Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.
  9. Leśny Bank Genów Kostrzyca [dostęp 2018-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-11].