Włodzimierz Szer

Włodzimierz Szer
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1924 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	31 sierpnia 2013 ; San Diego
	doktor habilitowany
Alma Mater	Uniwersytet Łódzki
Doktorat	1961 ; Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk
Habilitacja	1965 ; Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk
	Nauczyciel akademicki
Uniwersytet	Uniwersytet Nowojorski

Włodzimierz Szer (ur. 4 czerwca 1924 w Warszawie, zm. 31 sierpnia 2013 w San Diego) – polsko-amerykański biochemnik, profesor Uniwersytetu Nowojorskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny polskich żydów^[1]. był synem Michała (Maxa) Szera, księgowego i działacza Bundu. Zgodnie z jego wolą w 1936 ukończył naukę w szkole podstawowej w języku jidysz przy ul. Krochmalnej 36 w Warszawie. Jego nauczycielem i wychowawcą był Lejb Olicki. Do 1939 uczęszczał do Gimnazjum Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci im. Bolesława Limanowskiego na Żoliborzu, gdzie uczył go m.in. Jerzy Kreczmar. Szer w trakcie II wojny światowej kontynuował naukę w gimnazjum w Baranowiczach, Taborynie (po zesłaniu wraz z ojcem na Syberię). Następnie w Baranówce w regionie Powołża, gdzie w 1942 zdał maturę. W 1943 został powołany na kurs dla oficerów piechoty Armii Czerwonej koło Penzy. Został dowódcą w randze podporucznika plutonu moździerzy. Wziął udział w bitwie pod Leninem. Wraz ze swoją dywizją w 1945 dotarł w okolice warszawskiej Pragi, gdzie został ranny^[2].

W 1945 osiadł w Łodzi, gdzie poznał swoją żonę – Felicję^[2]. Szer mieszkał przy ul. Mielczarskiego 34^[1]. Udostępniał on mieszkanie swojemu przyjacielowi, działaczowi Bundu, Feliksowi Najmanowi. Najman został zamordowany w mieszkaniu Szera, który odnalazł jego ciało. Opinia publiczna przypuszczała, że mord miał charakter antysemicki, niemniej przyczyn zbrodni nie wyjaśniono, a winnych nie odnaleziono^[3]. Szer w Łodzi pracował jako wykładowca wyszkolenia strzeleckiego w Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych. Ponadto rozpoczął studia chemiczne na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Łódzkiego, które ukończył w 1949 pod kierunkiem prof. Anny Chrząszczewskiej. Planował doktoryzację na uniwersytecie, lecz jako wojskowy został oddelegowany jako wykładowca chemii na Kurs Oficerów Służby Technicznej (Chemicznej) w Rembertowie. Oprócz wykładów Szer organizował od podstaw Ośrodek Badawczy Sprzętu Chemicznego, którego został komendantem w randze podpułkownika. OD 1956 pracował w Instytucie Antybiotyków, gdzie opracowywał metody wydzielania tetracykliny z brzeczki fermentacyjnej oraz podejmował się syntez trudno dostępnych wówczas odczynników dla badaczy z innych laboratoriów, w tym dla Davida Shugara z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN, który zaproponował mu współpracę w Zakładzie Fizykochemii Biologicznej Instytutu. Jego pionierskie padania w PAN związane z polirybonukleotydami pozwoliły mu na zdobycie tytułu doktora w 1961 w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie oraz na staż podoktorski w laboratorium prof. Severo Ochoi de Albornoza w Zakładzie Biochemii Szkoły Medycznej Nowojorskiego Uniwersytetu w 1963. W 1964 po powrocie do Polski habilitował się, a następnie został docentem, kontynuując badania nad polirybonukleotydami^[2].

W 1967 wyemigrował do USA, gdzie otrzymał stanowisko naukowe w laboratorium prof. Ochoi na Uniwersytecie Nowojorskim, gdzie także wykładał, a w latach 1975–1979 pełnił również funkcję kierownika Zakładu Biochemii. Na Uniwersytecie Nowojorskim badał m.in.: badania wiązanie modelowych i wirusowych informacyjnych RNA do rybosomów bakteryjnych, zaangażował się w badania nad grupą heterogenicznych jądrowych białek (hnRNP), ponadto wyizolował i scharakteryzował wiele białek. Po przejściu na emeryturę i przeprowadzce do San Diego współpracował z córką Iloną Sarą Szer, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego. Wspólnie m.in. wyodrębnili białko 45-DEK^[2].

Włodzimierz Szer był autorem około 160 publikacji naukowych^[4].

Przed śmiercią podjął się publikacji wspomnień: Do naszych dzieci (2013) oraz Lata 60. w biologii molekularnej w PRL i w Nowym Jorku (2012)^[2].

Był członkiem Polish Art and Culture Society of San Diego^[2].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jego żoną była Felicja, z którą miał 2 córki^[2].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Do naszych dzieci, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2013,
Lata 60. w biologii molekularnej w PRL i w Nowym Jorku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2012^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b IgorI. Rakowski-Kłos IgorI., Lekkomyślna pietruszka. Włodzimierz Szer o powojennej Łodzi [online], lodz.wyborcza.pl, 4 maja 2014 [dostęp 2021-12-05] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h KazimierzK. Wierzchowski KazimierzK., Włodzimierz Szer (1924-2013), „Nauka”, 2, 2014 .
↑ MartynaM. Rusiniak-Karwat MartynaM., Nowe życie na zgliszczach: Bund w Polsce w latach 1944–1949, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 9 września 2016, ISBN 978-83-64091-95-7 [dostęp 2021-12-05] (pol.).
↑ Monik@, baedeker łódzki: Lekkomyślna pietruszka. Włodzimierz Szer o powojennej Łodzi... [online], baedeker łódzki, 9 maja 2014 [dostęp 2021-12-05] .

[:0-1] IgorI. Rakowski-Kłos IgorI., Lekkomyślna pietruszka. Włodzimierz Szer o powojennej Łodzi [online], lodz.wyborcza.pl, 4 maja 2014 [dostęp 2021-12-05] .

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h KazimierzK. Wierzchowski KazimierzK., Włodzimierz Szer (1924-2013), „Nauka”, 2, 2014 .

[3] MartynaM. Rusiniak-Karwat MartynaM., Nowe życie na zgliszczach: Bund w Polsce w latach 1944–1949, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 9 września 2016, ISBN 978-83-64091-95-7 [dostęp 2021-12-05] (pol.).

[4] Monik@, baedeker łódzki: Lekkomyślna pietruszka. Włodzimierz Szer o powojennej Łodzi... [online], baedeker łódzki, 9 maja 2014 [dostęp 2021-12-05] .

[1]

[2]

[3]

[4]