Wacław Krzyżanowski (architekt)
| Data i miejsce urodzenia |
22 stycznia 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 marca 1954 |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz Rakowicki w Krakowie |
| Zawód, zajęcie |
Architekt |
| Odznaczenia | |
| |
Wacław Krzyżanowski (ur. 22 stycznia 1881 w Warszawie, zm. 12 marca 1954 w Krakowie) – profesor, polski architekt okresu międzywojennego, autor projektów licznych gmachów użyteczności publicznej, w tym obiektów sakralnych, także rezydencji prywatnych. Nauczyciel, członek RGO, YMCA, mason (loża masońska: Przesąd zwyciężony)[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Mikołaja Krzyżanowskiego i Teofili Kamieńskiej[2]. Córki: Helena[3] i Maria.
W 1904 ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej[4]. Studiował także w Paryżu i Wiedniu[4]. W 1935 był członkiem krakowskiej loży wolnomularskiej Przesąd Zwyciężony[5]. Nauczyciel Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie[6]. Członek SARP O. Kraków (do 1938).
Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera 25-wsch-po prawej Filochowskich)[7].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[6]
Realizacje[edytuj | edytuj kod]
(wybrane realizacje autorstwa Wacława Krzyżanowskiego)
- Pałac Tarnowskich w Tarnobrzegu (1931)
- Kościół św. Stanisława w Chmielowie (1923–1926)
- Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie na Dębnikach (1932–1938)[8]
- Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie – gmach A-0 (razem ze Sławomirem Odrzywolskim i Marianem Heitzmanem) (1922–1936)[9][10]
- Gmach YMCA, Kraków ul. Krowoderska 8 (1926)[11]
- Gmach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie (1931–1939)[12]
- Kościół św. Mikołaja w Brzezinach (rozbudowa 1933)
- Dawny Szpital Okulistyczny w Witkowicach, Kraków ul. Dożynkowa 61 (1928)[13]
- Willa Kronenbergów, Kraków ul. Kościelna 3 (1928)[14]
- Gmach Izby Skarbowej (1921–1925)[15], Kraków ul. Skarbowa 1, obecnie znajduje się tam Szpital Specjalistyczny im. J. Dietla
- Gmach Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej (lata 20. XX w.)[15]Kraków ul. Skarbowa 2
- Budynek dawnego Banku Rolnego, Kraków ul. Dunajewskiego 8 (1938)
-
Dom Pollerów
Kraków ul. Szpitalna 32, 1909 -
Dom Popielów.
Kraków ul. Basztowa 1-2 (ul. Asnyka 1), 1908 -
Gmach Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej
Kraków ul. Krupnicza 29 (ul. Skarbowa 2-4), 1920-1939 -
Gmach Izby Skarbowej
(obecnie Szpital im. J. Dietla)
Kraków ul. Krupnicza 27 (ul. Skarbowa 1), 1921 -
Willa Anatola Lewkowicza
Kraków ul. Smoleńsk 14, 1922 -
Willa własna Krzyżanowskiego
Kraków ul. Sienkiewicza 25, 1924 -
Gmach YMCA
Kraków ul. Krowoderska 8, 1926 -
Kamienica
Kraków al. Grottgera 2 (ul. Kościelna 1), 1927 -
Willa Kronenbergów
Kraków ul. Kościelna 3, 1928 -
Szpital Miejski im. G. Narutowicza
Kraków ul. Prądnicka 35-37, 1930 -
Dom Akademicki im. I. Mościckiego (obecnie Hotel „Żaczek”)
Kraków ul. Oleandry 1, 1930 -
Budynek Biblioteki Jagiellońskiej (stary)
Kraków al. Mickiewicza 22, 1931 -
Kościół św. Stanisława Kostki
Kraków ul. Konfederacka 6, 1932 -
Budynek dawnego Banku Rolnego.
Kraków ul. Dunajewskiego 8, 1938 -
Gmach główny AGH (budynek A-0).
Kraków, al. Adama Mickiewicza 30, 1921–1936 -
Kamienica.
Kraków, ul. Sobieskiego 10, 1907 -
Witraż w kamienicy przy ul. Sobieskiego 10, 1907
,_1-2_Basztowa_street,_Krakow,_Poland.jpg)
,_22_Mickiewicza_Av,_Krakow,_Poland.jpg)
,_8_Dunajewskiego_street,_Krakow,_Poland.jpg)
-AlejaAdamaMickiewicza30-POL,_Krak%C3%B3w.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Krzyżanowski - Genealogia rodziny, herbarz, rodowód
- ↑ Krzyżanowski w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-27].
- ↑ Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-27].
- ↑ a b Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje., Lwów: Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 123.
- ↑ Anna Kargol, Środowisko wolnomularskie w międzywojennym Krakowie, [w:] Ars Regia, 9/15-16, 2006, s. 151.
- ↑ a b M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie :: 360 :: Panorama sferyczna [online], panoramy.zbooy.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Anna Biedrzycka, Akademia Górnicza w budowie, „Biuletyn AGH”, 18/19, Kraków 2009, s. 40, ISSN 1898-9624 [dostęp 2024-02-11] (pol.).
- ↑ Aleje Trzech Wieszczów - Poza głównymi trasami - Kraków Travel. [dostęp 2010-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-12)].
- ↑ Gmach polskiej YMCA w Krakowie: widok zewnętrzny. A co wewnątrz?, Kraków 1930, s. 1 [dostęp 2024-02-11] (pol.).
- ↑ Biblioteka Jagiellońska, kongreskultury.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane 2009-09-26].
- ↑ dzIV-h - Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa - BIP MK [online], www.bip.krakow.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Willa Kronenbergów, noclegi.onet.pl [dostęp 2024-02-11] [zarchiwizowane 2013-04-12] (pol.).
- ↑ a b https://web.archive.org/web/20060919154843/http://www.far.malopolska.zax.pl/pdf/dz200505_01.pdf.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anita Niedziałek – Działalność architektoniczna Wacława Krzyżanowskiego.
- Ludwik Hass Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie, Wyd. 2, rozsz. i uzup., Kopia, Warszawa 1996, ss. 295. ISBN 83-86290-16-1.
- Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1