Walerian Dzieślewski

Walerian Dzieślewski
Data i miejsce urodzenia	1850 ; Tarnów
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 1935 ; Lwów
	inżynier nauk technicznych
	Specjalność: budowa kolei
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Politechnika Lwowska

Walerian^[1] Stanisław Dzieślewski herbu Ogończyk^[2] (ur. 1850 w Tarnowie, zm. 11 stycznia 1935 we Lwowie) – polski inżynier kolejowy i budownictwa

Droga życiowa

Pochodził z ziemiańskiej rodziny Dzieślewskich, wywodzącej się od staropolskiego rodu Powałów^[3]. W średniowieczu rodzina Powałów bardzo się rozrosła i aby rozróżnić poszczególne gałęzie rodu, przybierały one przydomki od miejscowości, gdzie zamieszkiwały. Brat profesora Romana Dzieślewskiego, rektora Politechniki Lwowskiej. Nazwisko pochodzi od miejscowości Zdzisławice v. Dziesławice Sandomierskie. Pisownia nazwiska tej rodziny, wywodzącej się ze Zdzisławic w sandomierskim ulegała rozlicznym fluktuacjom: Zdzisławski, Dzyslawsky, Dziesławski, Dzieślewski^[2]. W okresie zaboru austriackiego staropolskie nazwisko Powała-Zdzisławski nie było używane, dopiero w odrodzonej Polsce niektórzy członkowie rodziny wracali do dawnej formy.

Kariera

Był pionierem kolei górskich w zaborze austriackim a także miłośnikiem Tatr, w środowisku miał pseudonim Bosakier. Opracował w roku 1902 pierwszy projekt kolei zębatej (lub, jak wówczas ją nazywano, zębnicowej) ze stacji kolejowej w Zakopanem na Świnicką Przełęcz^[4]. Był to okres entuzjazmu wywołanego przez budowane wówczas w Alpach koleje zębate. Do roku 1902 było ich na terenach alpejskich 46, o łącznej długości tras 45 km. Projekt kolei zainicjował dyskusję na temat zagospodarowania Tatr i kierunku rozwoju turystyki tatrzańskiej, która trwa aż do dziś. Dzięki swoim pomysłom zyskał wielu zwolenników i tyluż przeciwników. Ostatecznie jego projekt nie został zrealizowany, dopiero w 1936 powstała, według innego projektu, kolej linowa na Kasprowy Wierch.

Był wykładowcą na Politechnice Lwowskiej, członkiem Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie^[5], inżynierem-elewem Kolei galicyjskiej im. Karola Ludwika^[6].

Członek Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, w którym brał czynny udział w badaniach genealogicznych, spędzając długie godziny w bibliotekach. Przyjaciel Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, częsty bywalec tamtejszej biblioteki.

Zmarł bezpotomnie, został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim w grobowcu rodzinnym Powała Zdzisławskich, przy głównej alei, prowadzącej do kwatery Orląt lwowskich.

Źródła

Czasopismo Techniczne, rok 2, nr 7
Artur Patek, Kwartalnik Filmowy, nr 57-58, wiosna-lato 2007: Izabella Teleżyńska. Szkic do biografii
Andrzej Strug, Zakopanoptikon, Czytelnik, 1957
Stanisław Łempicki, Wspomnienia ossolińskie, Nakładem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1948, str. 103
S. J. Starykoń-Kasprzycki, Polska Encyklopedia Szlachecka, Tom 12, Warszawa 1939, str. 311
Miesięcznik heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, R.1, 1911, nr 3-4 str. 24, 51
Miesięcznik heraldyczny, Tomy 7-9: Polskie Towarzystwo Heraldyczne, Towarzystwo Heraldyczne we * Lwowie: Nakł. Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, 1914, str. 84
Pod redakcją Zdzisława Mrugalskiego, INŻYNIEROWIE POLSCY W XIX I XX WIEKU, TOM XI, Polskie Towarzystwo Historii Techniki, Warszawa 2008, str. 108-110

Zobacz też

Zygmunt Powała-Dzieślewski

Przypisy

↑ spotyka się pisownię imiona Walerian w różnych odmianach np.: Na grobowcu we Lwowie widnieje imię Walerjan, W „Czasopiśmie technicznym” rok 2 nr7 z 20 lipca 1884, Lwów widnieje imię Waleryan
↑ ^a ^b S. J. Starykoń-Kasprzycki: Polska Encyklopedia Szlachecka, Tom 12, Warszawa 1939, str. 311
↑ Artur Patek: „Kwartalnik Filmowy” nr 57-58, wiosna-lato 2007: Izabella Teleżyńska. Szkic do biografii
↑ WalerianW. Dzieślewski WalerianW., Projekt wstępny kolei lokalnej wązkotorowej z Zakopanego pod Świnnicę systemem mieszanym (adhezya i zębnica) / napisał Waleryan Dzieślewski, polona.pl, 1902 [dostęp 2020-10-15] .
↑ Sprawozdania ze zgromadzeń tygodniowych. „Czasopismo Techniczne”. 2 (7), s. 87, lipiec 1884. Lwów: Towarzystwo Politechniczne; Krakowskie Towarzystwo Techniczne. [dostęp 2024-02-23]. (pol.).
↑ Do Towarzystwa przystąpili pp.. „Dźwignia: organ Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie”. 6 (4), s. 50, kwiecień 1882. Lwów: Towarzystwo Politechniczne. [dostęp 2024-02-23]. (pol.).

Bibliografia

Dzieślewski Walerian: Udostępnienie i uprzemysłowienie Tatr, Lwów 1902
Dzieślewski Walerian: W sprawie kolejki góralskiej z Zakopanego pod Świnnicę, Lwów 1903

Linki zewnętrzne

ELEKTRONICZNA BAZA BIBLIOGRAFII ESTREICHERA
Dzieła Waleriana Dzieślewskiego w bibliotece Polona

[1] spotyka się pisownię imiona Walerian w różnych odmianach np.: Na grobowcu we Lwowie widnieje imię Walerjan, W „Czasopiśmie technicznym” rok 2 nr7 z 20 lipca 1884, Lwów widnieje imię Waleryan

[autonazwa1-2] S. J. Starykoń-Kasprzycki: Polska Encyklopedia Szlachecka, Tom 12, Warszawa 1939, str. 311

[3] Artur Patek: „Kwartalnik Filmowy” nr 57-58, wiosna-lato 2007: Izabella Teleżyńska. Szkic do biografii

[4] WalerianW. Dzieślewski WalerianW., Projekt wstępny kolei lokalnej wązkotorowej z Zakopanego pod Świnnicę systemem mieszanym (adhezya i zębnica) / napisał Waleryan Dzieślewski, polona.pl, 1902 [dostęp 2020-10-15] .

[czt-5] Sprawozdania ze zgromadzeń tygodniowych. „Czasopismo Techniczne”. 2 (7), s. 87, lipiec 1884. Lwów: Towarzystwo Politechniczne; Krakowskie Towarzystwo Techniczne. [dostęp 2024-02-23]. (pol.).

[dzw-6] Do Towarzystwa przystąpili pp.. „Dźwignia: organ Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie”. 6 (4), s. 50, kwiecień 1882. Lwów: Towarzystwo Politechniczne. [dostęp 2024-02-23]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]