Wieniawa (województwo mazowieckie)
Na mapach: 
51°21′40″N 20°47′47″E/51,361111 20,796389
51°21′40″N 20°47′47″E/51,361111 20,796389| wieś | |
.jpg) Wieniawa, Kościół św. Katarzyny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
26-432[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPY |
| SIMC |
0640886[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu przysuskiego  | |
Położenie na mapie gminy Wieniawa  | |
| 51°21′40″N 20°47′47″E/51,361111 20,796389[1]
| |
| Strona internetowa | |
Wieniawa – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Wieniawa[5][6].
Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Wieniawa oraz rzymskokatolickiej parafii św. Katarzyny[8].
Wieniawa istnieje już ponad 5 wieków, nazwa wywodzi się od rodu Wieniawitów, którzy założyli osadę w drugiej połowie XV w. na obszarze wsi Kłudno.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół parafialny św. Katarzyny wzniesiony około 1511. Pierwszy drewniany kościół pw. NMP i św. Katarzyny został zbudowany w tym miejscu w 1264 przez ks. Hieronima Strzembosza. W XIV w. dziekan kielecki Mikołaj dobudował do istniejącego kościoła murowaną kruchtę, zakrystię i kaplicę św. Stanisława w stylu gotyckim. Obecny murowany kościół wzniesiony został w stylu późnogotyckim przez proboszcza Stanisława Młodeckiego. W 1510 podniósł on cały kościół o 6 m i nadał mu styl renesansowy. Prezbiterium i kaplica zostały rozbudowane w 1703, a cały kościół odrestaurowano w 1912. Najstarszą częścią kościoła jest zamknięte wielobocznie prezbiterium. Prezbiterium to oraz kaplica św. Stanisława są późnogotyckie. Kaplica św. bp. Stanisława otwarta jest do prezbiterium arkadą okrągło-łukową, nakryta sklepieniem gwiaździstym o ciosowych, profilowanych żebrach z kamiennym zwornikiem z herbem Półkozic ks. Stanisława Młodeckiego. Nawa kościoła oraz dwa boczne ołtarze pochodzą z okresu baroku.
- ołtarz główny w stylu późnorenesansowym z pocz. XVII w., o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, z obrazami z tego okresu
- obraz Matki Boskiej Szkaplerznej w ołtarzu głównym.
- „Poliptyk Wieniawski” w kaplicy św. Stanisława – jeden z najcenniejszych zabytków sztuki regionu radomskiego oraz wielkie dzieło okresu Renesansu w skali europejskiej. Badania historyczne wykazały, że dzieło to zostało zamówione przez ks. St. Młodeckiego. Ukończono je w 1544, autor nie jest znany. Poliptyk składa się z trzech części i ilustruje legendę św. bp. Stanisława. Pole środkowe zajmuje rzeźbiona scena zabójstwa św. Stanisława, ruchome skrzydła z rzeźbionymi kwaterami przedstawiają zaś sceny z życia św. Stanisława w awersach oraz z nieruchomych skrzydeł zewnętrznych ze scenami Męki Pańskiej. W zwieńczeniu poliptyku znajduje się rzeźbiona postać św. Anny oraz malowane postacie św. Józefa i Joachima. Nr rej.: 448/A/57 z 27.02.1957, 378/A z 21.06.1967 oraz 183/A z 15.10.1982
- Dwór w pobliżu kościoła z pocz. XIX w., przy którym widoczne są pozostałości parku krajobrazowego ze wspaniałymi okazami dębów, nr rej.: 792/A z 16.09.1972
- dawny dom gminy z 1920, nr rej.: 455/A z 25.01.1991
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146638
- ↑ Wieś Wieniawa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-02-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1450 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wieniawa (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 371.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Przysiółek | |
| Osady Leśne | |
| Integralne części wsi |
|
