Wiktor Maksymilian Ossoliński

Wiktor Maksymilian Ossoliński

Topór
Rodzina	Ossolińscy herbu Topór
Data i miejsce urodzenia	10 września 1790 Rudka
Data i miejsce śmierci	27 września 1860 Rudka
Ojciec	Józef Kajetan Ossoliński
Matka	Maria Barbara Zaleska
Żona	Zofia Chodkiewicz
Dzieci	Wanda Zofia

podporucznik (1809), porucznik (1810), kapitan (1811), major (1812), podpułkownik (1818)
Data i miejsce urodzenia	10 września 1790 Rudka
Data śmierci	27 września 1860
Przebieg służby
Lata służby	1808–1819
Siły zbrojne	Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego
Formacja	kawaleria
Jednostki	1 pułk strzelców konnych (1808–1809), 14 pułk kirasjerów (1810–1815), 5 pułk strzelców konnych (1815–1819)
Stanowiska	adiutant ks. Józefa Poniatowskiego (1809), dowódca szwadronu (1810–1818)
Główne wojny i bitwy	kampania galicyjska (1809), kampania rosyjska (1812)
Odznaczenia

Wiktor Maksymilian Ossoliński, herbu Topór (ur. 10 września 1790 w Rudce, zm. 27 września 1860 w Warszawie) – polski ziemianin, oficer armii Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, działacz Towarzystwa Patriotycznego i Towarzystwa Rolniczego.

Życiorys

W latach 1808−1809 służył w 1 pułku strzelców konnych Księstwa Warszawskiego. W 1809 mianowany podporucznikiem i adiutantem ks. Józefa Poniatowskiego, z którym odbył kampanię galicyjską. W 1810 porucznik, 1811 kapitan, 1812 major 14 pułku kirasjerów, z którym odbył kampanię rosyjską 1812. W latach 1812−1814 przebywał w niewoli rosyjskiej, Od 1815 dowodził szwadronem 5 pułku strzelców konnych armii Królestwa Polskiego. W 1818 awansował na podpułkownika. W 1819 wystąpił z wojska. W 1820 przetłumaczył i wydał dzieło Friedricha Wilhelma von Bismarcka (1783−1860) Służba polna jazdy (Warszawa 1820) z zakresu taktyki wojskowej.

Od 1820 był członkiem loży masońskiej „Bracia Zjednoczeni”, następnie w latach 1821−1826 działaczem Towarzystwa Patriotycznego. Utrzymywał kontakt w imieniu władz organizacji − Wydziału Centralnego z oddziałami Towarzystwa na Wołyniu, Podolu i Ukrainie. W latach 1823−1825 kontaktował się w imieniu TP ze spiskowcami rosyjskimi − członkami Związku Południowego, głównie z Nikołajem Rajewskim, Siergiejem Murawiewem-Apostołem i Michaiłem Bestużewem-Riuminem. Przekazywał również władzom TP instrukcje gen. Karola Kniaziewicza wysyłane w 1825 z Drezna. W lutym 1826 wraz z innymi członkami TP został aresztowany i więziony klasztorze karmelitów w Warszawie, potem przez pewien czas w Petersburgu. W śledztwie prowadzonym w latach 1826−1827 przez specjalny Komitet Śledczy, a od 1827 przez Delegację Sądu Sejmowego był wielokrotnie przesłuchiwany, mimo to zachował się godnie i odpowiedzialnie. W 1828 wyrokiem sądu w Petersburgu skazany został na rok twierdzy i dożywotni nadzór policyjny.

Ziemianin, dziedzic Rudki, Ossolina, Czerniakowa i pałacu na Tłomackiem w Warszawie. Dobra te przekazał testamentem przedstawicielowi innej gałęzi rodu – Jerzemu Wiktorowi Ossolińskiemu (1850−1912). Członek Towarzystwa Rolniczego w 1858 roku. Był autorem artykułów w "Bibliotece Warszawskiej", członek korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (1859−1860).

Został pochowany w kościele św. Antoniego z Padwy na Czerniakowie. Jego portret znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Opublikował Wspomnienia z Podlasia. O uroczysku historyczném zwaném Kumat (Warszawa 1848).

Odznaczony

Za kampanie galicyjską odznaczony został Krzyżem Złotym Virtuti Militari (1809), za kampanię rosyjską Legią Honorową (1812).

Rodzina

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej. Jego ojcem był Józef Kajetan Ossoliński (1758–1834), matką Maria Barbara z Zaleskich (1760−1813). Po rozwodzie rodziców pozostał z ojcem w Rudce pod Białymstokiem; matka i siostra Konstancja mieszkały w Rejowcu koło Chełma. Był bratankiem Jana Onufrego Ossolińskiego (1760−1812). Ożenił się w 1821 z malarką kompozycji kwiatowych Zofią z Chodkiewiczów (1803−1871). Małżeństwo nie było udane i po wyjeździe Zofii w 1826 żyli w faktycznej separacji. Mieli córkę Wandę Zofię (1822−1907), dwukrotnie żonatą: w 1848 z Tomaszem Potockim (1809−1861), następnie ze Stanisławem Jabłonowskim (1799−1878). Był ostatnim męskim potomkiem linii rodu zapoczątkowanej przez Prokopa Ossolińskiego.

Bibliografia

• Maria Czaplińska, Irena Homola, Ossoliński Wiktor Maksymilian h. Topór (1790–1860), Polski Słownik Biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa–Kraków−Gdańsk 1979, s. 426−427, iPSB − wersja elektroniczna
• Grzegorz Ossoliński, Wiktor Ossoliński (1790−1860), „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny” t. V, z. 1, 2009, s. 165−182.
• Artur Ziontek, Wiktor Maksymilian Ossoliński i jego Wspomnienia z Podlasia, „Rocznik Liwski” t. 9, 2017−2018, s. 42−60, ISSN 1895-748X
• Boniecki, „Herbarz polski” − 3.55.275
• Baza Jerzego ks. Czartoryskiego − cz.I002512
• Łuszczyński, „Silva Heraldica” − lu.20657 (legitymowany...)
• Henryk Ciecierski, Pamiętniki, 2014, s. 41 ISBN 978-83-60940-19-8

Linki zewnętrzne

• Historia i genealogia rodziny Ossolińskich. ossolinski.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].