Złotośliwowate
 Chrysobalanus icaco | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
złotośliwowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Chrysobalanaceae R. Br. Observ. Congo: 14. 3 Mar 1818[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Chrysobalanus L. (1753)[3] | |
Złotośliwowate (Chrysobalanaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje 18 rodzajów liczących około 520 gatunków. Najbardziej zróżnicowane rodzaje to: Licania (218 gatunków), Hirtella (109), Couepia (71), Parinari (39). Rośliny te występują na wszystkich kontynentach znajdujących się w strefie klimatu tropikalnego. Owoce kilku gatunków są lokalnie spożywane, z nasion kilku innych wytwarza się olej. Drewno drzew z tej rodziny zawiera krzemionkę, w związku z czym jest bardzo trudne w obróbce, ale też jest niezwykle odporne. Drewno Licania ternatensis wykorzystywane jest w budownictwie konstrukcji podwodnych oraz podziemnych[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- Pokrój
- Drzewa i krzewy[4][5].
- Liście
- Skrętoległe, niepodzielone, z przylistkami krótkotrwałymi[4] lub czasem trwałymi, przyrośniętymi do ogonka. Blaszki całobrzegie, pierzasto użyłkowane[5].
- Kwiaty
- Zwykle obupłciowe, promieniste lub grzbieciste, zebrane w różnorodnych typach kwiatostanów (grona, wiechy, wierzchotki[5]). Zarówno działek kielicha, jak i płatków korony jest zazwyczaj po 5. Działki często mają nierówną długość i bywają wywinięte. Płatki korony także bywają nierównej długości, czasem szybko odpadają lub są zredukowane. Pręciki występują w liczbie od 2 do 100 (300 u Couepia). Górna zalążnia powstaje z trzech owocolistków, ale zwykle tylko jeden z nich się rozwija, tworząc pojedynczą komorę z dwoma zalążkami, ew. dwie komory z pojedynczymi zalążkami. Szyjka słupka jest prosta, kończy się trójdzielnym znamieniem[4][5].
- Owoce
- Mięsiste, rzadziej suche pestkowce[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjnie rośliny tu zaliczane uważano za blisko spokrewnione z różowatymi (Rosaceae) i włączane były do tej rodziny, często w randze podrodziny. Badania molekularne wskazują na przynależność tej grupy do rzędu malpigiowców (Malpighiales) i sytuują jako grupę siostrzaną wobec rodziny Euphroniaceae[2][4].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| malpigiowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział na rodzaje[6]
- Acioa Aubl.
- Afrolicania Mildbr.
- Atuna Raf.
- Bafodeya Prance ex F. White
- Chrysobalanus L. – złotośliw[7]
- Couepia Aubl.
- Dactyladenia Welw.
- Exellodendron Prance
- Grangeria Comm. ex Juss.
- Hirtella L. – hirtella, rozdrza
- Hunga Pancher ex Prance
- Kostermanthus Prance
- Licania Aubl.
- Magnistipula Engl.
- Maranthes Blume
- Neocarya (DC.) Prance ex F. White
- Parastemon A. DC.
- Parinari Aubl.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 98-99. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b c d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 321-322. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ Genera of Pandaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
- ↑ Nazwa polska według: Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900.