Zawilec wieńcowy
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
zawilec wieńcowy |
Nazwa systematyczna | |
Anemone coronaria L. Sp. Pl. 539 1753[3] |
Zawilec wieńcowy (Anemone coronaria L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych. Naturalny obszar jego występowania to basen Morza Śródziemnego (Algieria, Egipt, Tunezja, Hiszpania, Francja, Włochy, Grecja, Cypr) oraz Bliski Wschód (Turcja, Izrael, Irak, Iran, Jordania, Liban, Syria)[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Bylina kłączowa. Osiąga wysokość do 25 cm i tworzy dość wysokie i luźno rozgałęzione pędy[5].
- Liście
- Odziomkowe, pierzastodzielne, o długości 6-8 cm. Po zakwitnięciu rośliny liście zanikają[5].
- Kwiaty
- O miseczkowatym kształcie, wyrastające pojedynczo na szczycie pędów. Mają średnicę 4-7 cm. W naturze występują kwiaty zwykle o czerwonej barwie, ale ogrodnicy wyhodowali odmiany o barwie białej, różowej, niebieskiej i fioletowej. Istnieją też odmiany o pełnych kwiatach. Uprawiany w Polsce kwitnie od wiosny do jesieni[5].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]W obszarze swojego rodzimego występowania rośnie na polach, w zaroślach i na półpustyniach, szczególnie pospolicie tam, gdzie nie istnieje nowoczesne rolnictwo[6].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Roślina ozdobna. Jest jednym z najczęściej uprawianych zawilców[7]. Lubi gleby głębokie i przepuszczalne, najlepsze są stanowiska w półcieniu. Rozmnaża się przez podział kłączy wczesną wiosną, lub przez wysiew nasion od lutego do kwietnia. Nasiona kiełkują po 21-28 dniach, niezbędna jest im temperatura 10-15° C[5].
Obecność w kulturze
[edytuj | edytuj kod]- Uznana przez wszystkich badaczy roślina biblijna. Do niej, oraz do jaskra azjatyckiego tyczą się słowa z Ewangelii Mateusza (6,28-29): „Przypatrzcie się liliom na polu, jak rosną: nie pracują ani przędą. A powiadam wam: nawet Salomon w całym swoim przepychu nie był tak ubrany jak jedna z nich”[6].
- W czasach biblijnych zawilec wieńcowy z powodu szybkiego przekwitania uznawany był za symbol krótkiego życia człowieka[6].
Filatelistyka
[edytuj | edytuj kod]W kwietniu 1952 zawilec wieńcowy pojawił się na znaczku izraelskim o nominale 110 pruta w serii wydanej z okazji Dnia Niepodległości[8]. W lutym 1992 roku Poczta Izraela wydała beznominałowy znaczek pocztowy z zawilcem wieńcowym w technice heliograwiury. Łacińska nazwa gatunku nadrukowana na znaczku: Anemone coronarium[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
- ↑ a b c d Martin Haberer: Wielki atlas roślin ogrodowych i pokojowych. Warszawa: Oficyna Wyd. Delta. ISBN 978-83-7175-623-8.
- ↑ a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ Anemone and Safed. colnect.com. [dostęp 2019-04-29]. (ang.).
- ↑ Anemone coronarium. colnect.com. [dostęp 2019-04-29]. (ang.).
- EoL: 596416
- EUNIS: 177347
- Flora of North America: 220000724
- GBIF: 3033261
- identyfikator iNaturalist: 244745
- IPNI: 708314-1
- ITIS: 184134
- NCBI: 167998
- Plant Finder: 286104
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2638132
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:708314-1
- Tela Botanica: 4758
- identyfikator Tropicos: 27100281
- USDA PLANTS: ANCO40
- CoL: DX8W