Zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Bystrzycy
 kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Seniorat |
jabłonkowski |
| Kościół | |
| Filie | |
| Proboszcz | |
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |
Położenie na mapie Czech  | |
 49°38′17,7″N 18°43′32,3″E/49,638250 18,725639
| |
| Strona internetowa | |
Zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Bystrzycy – zbór (parafia) luterańska w Bystrzycy, należąca do senioratu jabłonkowskiego Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania, w kraju morawsko-śląskim, w Czechach. Według danych na koniec 2022 liczył 564 członków[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki zboru (parafii) luterańskiej w Bystrzycy związane są z wydaniem przez cesarza Józefa II Habsburga Patentu Tolerancyjnego w 1781. Pozwolenie na budowę kościoła uzyskano 8 maja 1782. Kamień węgielny położono 25 lipca tego roku. Jako tymczasowy wybudowano kościółek drewniany, a budowę murowanej świątyni przeprowadzono w latach 1811-1817. Pierwszym pastorem został pastor Andrzej Paulini z Węgier (1782-1805), po nim jego syn, również Andrzej (1805-1829), późniejszy superintendent morawsko-śląski. Następnie Wilhelm Raschke (1829-1855)[2].
Patent Tolerancyjny ustanowił również strukturę oficjalnie działającego Kościoła ewangelickiego w Przedlitawii. Wszystkie zbory zostały podległe konsystorzowi powstałemu w 1784 w Cieszynie a w 1785 przeprowadzonemu do Wiednia. W 1784 powstała superintendentura dla Moraw, Śląska i Galicji. W 1807 powstał seniorat śląski, któremu z czasem podległe zostały wszystkie zbory na Śląsku Austriackim[2].
Według schematyzmu kościelnego z 1875 zbór obejmował miejscowości Bystrzyca, Nydek, Wędrynia, Oldrzychowice, Tyra, Karpętna i Koszarzyska zamieszkałych przez około 7000 luteran[3].
Po I wojnie światowej i polsko-czechosłowackim konflikcie granicznym obszar zboru znalazł się w granicach Czechosłowacji. Po 1920 wraz z pięcioma innymi polskojęzycznymi zborami luterańskimi utworzył odrębny Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania na Śląsku Wschodnim w Czechosłowacji, który został oficjalnie uznany w dniu 24 maja 1923. Kiedy w październiku 1938 Polska dokonała aneksji tzw. Zaolzia zbory te połączono z polskim Kościołem ewangelicko-augsburskim. Już rok później, po włączeniu większości terenu Śląska Cieszyńskiego do III Rzeszy podporządkowano je niemieckiemu konsystorzowi we Wrocławiu. Po drugiej wojnie światowej ŚKEAW ponownie uznano oficjalnie w 1948[2].
Proboszczowie i administratorzy
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Paulini (senior) (1782-1805)[4]
- Andrzej Paulini (junior) (1805-1829)[4]
- Wilhelm Raszke (1829-1855)[4]
- Oskar Kotschy (1855-1879)[4]
- Karol Michejda (1879-1924)[4]
- Franciszek Buchwałdek (1924-1934)[5][6]
- Jan Karpecki (1934–1939)[6]
- Heinrich Gerhard (1941–1943)[4]
- Józef Fukała (1943-1945)[4][7]
- Emanuel Tlołka (1945-1970)[8]
- Jaroslav Kaleta (1971-1984)[4]
- Jan Niedoba (1985–1995)[4]
- Jan Wacławek (1997–1998)[4]
- Roman Raszka (1998-2019)[4]
- Jan Wacławek (od 2020)[9]
Działalność
[edytuj | edytuj kod]Obiekty sakralne i inne obiekty parafialne
[edytuj | edytuj kod]Do zboru należy szereg obiektów sakralnych, takich jak kościół w Bystrzycy oraz kaplice w Koszarzyskach, Nydku i Wędryni. Parafia użytkuje również kaplicę ewangelicką w Karpętnej, będącą własnością gminy, pozostając jednak właścicielem gruntu, na którym jest zlokalizowana[1][10].
Do pozostałych obiektów w majątku zboru znajdujących się w Bystrzycy należy dom parafialny, budynek „Kanaán” oraz oddana do użytku w 2022 siedziba przedszkola, położona obok domu parafialnego[1].
Parafia administruje cmentarzami wyznaniowymi w Bystrzycy (stary cmentarz ewangelicki), Karpętnej, Wędryni oraz częścią cmentarza w Nydku[1].
Duchowni i kierownictwo zboru
[edytuj | edytuj kod]Proboszczem parafii pozostaje ks. Jan Wacławek, a stanowisko diakona pełni Boleslav Taska. Na czele zboru stoi prezbiterium, liczące 15 członków[10].
Nabożeństwa
[edytuj | edytuj kod]Nabożeństwa w kościele w Bystrzycy prowadzone są w każdą niedzielę i święta. W czasie adwentu oraz w okresie okresie pasyjnym mają miejsce również nabożeństwa tygodniowe. Organizowane są także inne nabożeństwa okolicznościowe[1][11]. Prowadzona jest transmisja internetowa nabożeństw[12].
Niektóre nabożeństwa w kościele w Bystrzycy, w tym świąteczne, organizowane są razem z miejscowym zborem Luterańskiego Ewangelickiego Kościoła Augsburskiego Wyznania[1][11].
Nabożeństwa odbywają się także w trzech kaplicach filialnych – w Koszarzyskach (w pierwszą niedzielę miesiąca), w Nydku (w trzecią i czwartą niedzielę miesiąca) oraz w Karpętnej (kilka razy w roku w drugą niedzielę miesiąca, w kaplicy w Karpętnej mają również miejsce nabożeństwa organizowane przez Luterański Ewangelicki Kościół Augsburskiego Wyznania, które odbywają się kilka razy w roku w trzecią niedzielę miesiąca)[1][11].
Nabożeństwa zarówno w kościele w Bystrzycy, jak i w poszczególnych kaplicach prowadzone są naprzemiennie w językach czeskim i polskim. Organizowane są również nabożeństwa wspólne dla obu grup językowych[1][11].
W 2022 średnia frekwencja uczestników w kościele wynosiła około 100 wiernych na jednym nabożeństwie niedzielnym, natomiast w każdej z kaplic było to około 20 osób na nabożeństwo[1].
Specjalne nabożeństwa dla seniorów z Sakramentem Ołtarza oraz poczęstunkiem odbywają się cztery razy do roku w sali zlokalizowanej w bystrzyckim domu parafialnym[1].
Nabożeństwa w trzeci wtorek miesiąca mają miejsce również w znajdujących się na terenie parafii domach opieki, zlokalizowanych w Bystrzycy, Nydku i Wędryni-Zaolziu[1][11].
Działalność oświatowa
[edytuj | edytuj kod]Od 1 września 2022 parafia prowadzi ewangelickie przedszkole w Bystrzycy, w którym zajęcia odbywają się zgodnie ze szkolnym programem wychowawczym „Chrześcijańskie Przedszkole”[1].
Parafia zajmuje się także nauką w ramach prowadzonych w szkołach lekcji religii. Zajęcia te odbywają się w Polskiej Szkole Podstawowej w Bystrzycy, Szkole Podstawowej w Bystrzycy, Szkole Podstawowej w Koszarzyskach, Szkole Podstawowej w Nydku i Polskiej Szkole Podstawowej w Wędryni[1].
Pozostałe aktywności
[edytuj | edytuj kod]W trakcie nabożeństw niedzielnych odbywają się również zajęcia szkółki niedzielnej, które są prowadzone w Bystrzycy oraz Nydku[13].
Raz w tygodniu mają miejsce spotkania młodzieżowe[14] oraz dla młodych dorosłych[15]. Odbywają się także spotkania dla rodzin[16], matek z dziećmi[17], małżeństw[18], kobiet[1] oraz mężczyzn[19]. Przez Społeczność Chrześcijańską organizowane są godziny biblijne[20]. Prowadzone są również spotkania ewangelizacyjno-uwielbieniowe „Nýdecký revival”[1].
Działa chór parafialny[21], chór żeński „Laudate”[22] oraz chórek dziecięcy „D.E.CH”[1][23]. Prowadzone są również dwa zespoły muzyczne młodzieży młodszej i jeden dla młodzieży starszej[1]. Ponadto przy parafii funkcjonuje orkiestra dęta[24].
Parafia organizuje obozy letnie i półkolonie dla dzieci[25][26][27]. Jest również zaangażowana w misje na Ukrainie[28].
Prowadzona jest współpraca z bystrzyckim zborem Luterańskiego Ewangelickiego Kościoła Augsburskiego Wyznania. Odbywają się wspólne nabożeństwa i akcje, jak również spotkania pastorów obu kościołów. Raz w roku ma miejsce posiedzenie komisji gospodarczych i duchownych dwóch zborów, na których planowana jest organizacja wspólnych aktywności. Zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Bystrzycy nawiązał również w 2022 kontakty ze starostami gmin, które są objęte jego działalnością[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Zpráva ze života farního sboru SCEAV Bystřice za rok 2022 [online], Farní sbor Slezské církve evangelické augsburského vyznání v Bystřici [dostęp 2023-03-20].
- ↑ a b c Z historii Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim, Tadeusz J. Zieliński, Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1992, s. 144-145, ISBN 83-85572-00-7.
- ↑ Schematismus der evangelischen Kirche Augsb. und Helvet. Bekenntnisses in den im österr. Reichsrathe vertretenen Königreichen und Ländern. Wien: 1875.
- ↑ a b c d e f g h i j k Bystřice [online], sceav.cz [dostęp 2023-03-22].
- ↑ Buchwałdek, Franciszek [online], katalog-slownik.kc-cieszyn.pl [dostęp 2023-03-22].
- ↑ a b Karpecki, Jan (1906-1980) [online], katalog-slownik.kc-cieszyn.pl [dostęp 2023-03-22].
- ↑ Fukała, Józef (1902-1968) [online], katalog-slownik.kc-cieszyn.pl [dostęp 2023-03-22].
- ↑ Tlołka, Emanuel (1901-1986) [online], katalog-slownik.kc-cieszyn.pl [dostęp 2023-03-22].
- ↑ Sborová zpráva 2020 Farní sbor Bystřice SCEAV [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-22].
- ↑ a b O sboru [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ a b c d e Pořádek bohoslužeb [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Živý přenos z kostela v Bystřici [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Nedělní besídka [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Dorost [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Mládež [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Rodiny [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Maminky [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Manželská setkání [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Mužská skupinka [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Biblické hodiny [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Pěvecký sbor [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Ženský pěvecký soubor LAUDATE [online], laudate.estranky.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Dětský evangelický sboreček [online], dech8.webnode.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Dechový orchestr [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Tábory pro děti [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Příměstské tábory [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ O nás [online], taborbystrice.cz [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Misie na Ukrajině [online], bystrice.sceav.cz [dostęp 2023-03-20].