Zespół Stu

Zespół Stu – organizacja polityczna okresu międzywojennego w Polsce utworzona w roku 1923. Głosiła ideologię nacjonalistyczną o wyraźnej inspiracji włoskim faszyzmem. Czołową rolę odgrywali w niej: Kornel Krzeczunowicz, Wacław Mejbaum oraz Aleksander Domaszewicz.

Członkowie

W skład grupy wchodziły 42 osoby, m.in. Włodzimierz Koskowski, Tadeusz Jaskólski, Stefan Mękarski, Stefan Uhma, Wawrzyniec Kubala, Antoni Nowak-Przygodzki, Wawrzyniec Dajczak, Aleksander Zakrzewski, Eustachy Gaberle, Władysław Dobrzaniecki, Stanisław Maczewski, Stanisław Ostrowski, Franciszek Kmietowicz, Tadeusz Marciniak, Teofil Zakrzewski, Władysław Goertz, Kazimierz Tyszka, Tadeusz Bigo, Kazimierz Zakrzewski, Jan Zahradnik.

Przed zamachem majowym

„Zespół Stu” powstał w 1923 r. we Lwowie, założony przez kombatantów broniących miasta przed Ukraińcami. Mając autonomię w ramach endecji działał za zgodą samego Dmowskiego. Początki grupy sięgają czasów jeszcze przed 1914. Zespół początkowo pełnił rolę wewnętrznej opozycji w Związku Ludowo-Narodowym na terenie Lwowa i Małopolski Wschodniej.

Po zamachu majowym

Po przewrocie majowym 1926 r. działacze „Zespołu Stu” wystąpili ze stronnictwa i poparli obóz rządzący. Wielkim sukcesem „Zespołu Stu” i sanacji było przejęcie organu lwowskiej endecji – „Słowa Polskiego” w grudniu 1927. Rozmowy o przejęciu gazety zaczęły się w grudniu 1926. Dokonano tego m.in. przy wsparciu finansowym wojewody Piotr Dunin Borkowski i ziemian: Kornela Krzeczunowicza oraz Tadeusza Reya. Po wyborach 1928 „Słowo Polskie” służyło propagandzie głoszonej przez rząd i Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR).

Literatura

• Andrzej Paczkowski, Prasa polska w latach 1918-1939, Warszawa 1980, s. 98.
• Mariusz Patelski, Kornel Krzeczunowicz – żołnierz, ziemianin i pisarz, “Zeszyty Historyczne”, Paryż 2001, z. 138, s. 98-114,
• Jarosław Tomasiewicz: Naprawa czy zniszczenie demokracji? Tendencje autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej 1921–1935. Katowice 2012, s. 206-212.