Zespół Weilla-Marchesaniego

Przemieszczenie soczewki do tyłu i bocznie u dziewczynki z zespołem Weilla-Marchesaniego (*susp.*)

Twarz sześcioletniej dziewczynki z zespołem Weilla-Marchesaniego (ta sama pacjentka jak wyżej)

Zespół Weilla-Marchesaniego (ang. Weill-Marchesani syndrome, WMS) – rzadki, uwarunkowany genetycznie zespół wad wrodzonych, na który składają się niskorosłość, brachydaktylia, sztywność stawów i charakterystyczne wady narządu wzroku: mikrosferofakia (zbyt mała soczewka oka ma dodatkowo nieprawidłowy kształt), ektopia soczewki, ciężka krótkowzroczność i jaskra wrodzona. Dziedziczenie jest najczęściej autosomalne recesywne, rzadziej autosomalne dominujące.

Historia

Chorobę opisał jako pierwszy w 1932 roku francuski okulista Georges Weill u ośmiu swoich pacjentów^[1]. W 1939 roku kolejny opis przedstawił niemiecki okulista Oswald Marchesani^[2]. Przez pewien czas w użyciu była nazwa "zespołu Marchesaniego", ale przypomnienie pracy Weilla spowodowało, że do eponimu dodano też, w uznaniu pierwszeństwa, jego nazwisko. W 1955 Kloepfer i Rosenthal opisali dużą rodzinę z Luizjany, w której dodatkowo stwierdzili niskorosłość jako cechę heterozygotyczności względem allelu determinującego chorobę u homozygot^[3]. Wyjaśnienie natury genetycznego podłoża choroby doprowadziło do odkrycia, że zespół Weilla-Marchesaniego jest heterogennym etiologicznie zespołem, wywołanym przez mutacje w dwóch różnych genach: postać dziedziczona autosomalnie recesywnie przez mutacje w genie ADAMTS10, postać autosomalnie dominująco w genie FBN1. Mutacje w tym samym genie odpowiadają za fenotyp zespołu Marfana, zatem postać AD zespołu Weilla-Marchesaniego i zespół Marfana są schorzeniami allelicznymi.

Objawy i przebieg

Na obraz kliniczny zespołu składają się:

brachydaktylia, nieprawidłowości śródręcza
wady soczewki: mikrofakia, afakia, stożek soczewki
zwichnięcie soczewki
jaskra wrodzona
zaćma
miopatia
niskorosłość lub karłowatość
krótka szyja
wady żeber, szeroka klatka piersiowa (puklerzowata)
brachycefalia, płaska potylica, okrągła twarz
wrodzone wady serca (stenoza zastawki płucnej, niedomykalność zastawki mitralnej, stenoza aortalna, przetrwały przewód tętniczy, ubytek przegrody międzykomorowej)
utajony rozszczep kręgosłupa
niekiedy łagodnego stopnia upośledzenie umysłowe.

Rozpoznanie

Możliwa jest diagnostyka prenatalna.

Etiologia

Postać dziedziczona autosomalnie recesywnie (częstsza) spowodowana jest mutacjami w obu allelach genu ADAMTS10 w locus 19p13.3-p13.2^[4]. Kodowane przez ten gen białko ADAMTS10 należy do proteaz macierzy pozakomórkowej (A Disintegrin and Metalloproteinase with Thrombospondin Motifs^[5]), a jego gen ulega ekspresji w skórze, płodowych chondrocytach i w tkance mięśnia sercowego (zarówno płodowej jak i dojrzałej). Badania mikroskopii elektronowej ujawniły nieprawidłowości w macierzy pozakomórkowej skóry u pacjentów z WMS. Postać dziedziczona autosomalnie dominująco związana jest z mutacją w jednym z alleli genu FBN1 w locus 15q21.1, kodującego fibrylinę-1^[6]. Część przypadków jest sporadyczna (niedziedziczona). Heterozygoty względem zmutowanego allela ADAMTS10 mogą mieć część nieprawidłowych cech zespołu, w tym niskorosłość i brachydaktylię.

Leczenie i rokowanie

Rokowanie jest dobre. Pacjenci z rozpoznanym zespołem Weilla-Marchesaniego powinni być objęci staranną opieką okulistyczną, w sztywności stawowej zalecana jest fizjoterapia.

Przypisy

↑ Weill G. Ectopie des cristallins et malformations générales. „Annales d’oculistique”. 169, s. 21-44, 1932.
↑ O. Marchesani: Brachydaktylie und angeborene Kugellinse als Systemerkrankung. Klinische Monatsblätter für Augenheilkunde, Stuttgart, 1939, 103: 392-406.
↑ H. W. Kloepfer, S. W. Rosenthal: Possible genetic Carriers in the spherophakia-brachymorphia syndrome. American Journal of Human Genetics 7, ss. 398-425 (1955)
↑ NathalieN. Dagoneau NathalieN. i inni, ADAMTS10 mutations in autosomal recessive Weill-Marchesani syndrome, „American Journal of Human Genetics”, 75 (5), 2004, s. 801-806, DOI: 10.1086/425231, PMID: 15368195, PMCID: PMC1182109 .
↑ EkateriniE. Tsilou EkateriniE., Ian M.I.M. MacDonald Ian M.I.M., Weill-Marchesani Syndrome, „GeneReviews™ [Internet]”, Seattle (WA): University of Washington, Seattle, 2013, PMID: 20301293 .
↑ L.L. Faivre L.L. i inni, In frame fibrillin-1 gene deletion in autosomal dominant Weill-Marchesani syndrome, „Journal of Medical Genetics”, 40 (1), 2003, s. 34-36, DOI: 10.1136/jmg.40.1.34, PMID: 12525539 .

Linki zewnętrzne

WEILL-MARCHESANI SYNDROME, AUTOSOMAL RECESSIVE w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
WEILL-MARCHESANI SYNDROME, AUTOSOMAL DOMINANT w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
Weill-Marchesani syndrome w bazie Who Named It (ang.)

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] Weill G. Ectopie des cristallins et malformations générales. „Annales d’oculistique”. 169, s. 21-44, 1932.

[2] O. Marchesani: Brachydaktylie und angeborene Kugellinse als Systemerkrankung. Klinische Monatsblätter für Augenheilkunde, Stuttgart, 1939, 103: 392-406.

[3] H. W. Kloepfer, S. W. Rosenthal: Possible genetic Carriers in the spherophakia-brachymorphia syndrome. American Journal of Human Genetics 7, ss. 398-425 (1955)

[4] NathalieN. Dagoneau NathalieN. i inni, ADAMTS10 mutations in autosomal recessive Weill-Marchesani syndrome, „American Journal of Human Genetics”, 75 (5), 2004, s. 801-806, DOI: 10.1086/425231, PMID: 15368195, PMCID: PMC1182109 .

[5] EkateriniE. Tsilou EkateriniE., Ian M.I.M. MacDonald Ian M.I.M., Weill-Marchesani Syndrome, „GeneReviews™ [Internet]”, Seattle (WA): University of Washington, Seattle, 2013, PMID: 20301293 .

[6] L.L. Faivre L.L. i inni, In frame fibrillin-1 gene deletion in autosomal dominant Weill-Marchesani syndrome, „Journal of Medical Genetics”, 40 (1), 2003, s. 34-36, DOI: 10.1136/jmg.40.1.34, PMID: 12525539 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]