Zofia Chylińska

Zofia Wiesława Chylińska, również jako Zofia z Chylińskich Leśmianowa (ur. 25 stycznia lub 6 lutego 1885 w Łomży, zm. w 1964 w La Placie) – polska malarka, żona Bolesława Leśmiana.

Życiorys

Zofia Chylińska urodziła się 25 stycznia lub 6 lutego 1885 roku w Łomży w rodzinie lekarza, Włodzimierza Chylińskiego, ordynatora szpitala św. Ducha w Łomży. Matką Zofii była Paulina z Sawickich, pianistka. Zofia miała trzy siostry: Marię Janinę (ur. 1881), Helenę Jadwigę (ur. 1882 lub 1883, zm. 11 września 1902) i Irenę Wiktorię Władysławę Józefę (ur. 15 września 1886). W 1898 roku, dzięki przejawianym zdolnościom i wstawiennictwu ojca, została uczennicą malarza, Wojciecha Gersona, u którego zdobyła warsztat typowego malarstwa akademickiego. W roku 1901 lub 1902 wyjechała do Paryża na studia artystyczne. W Paryżu uczęszczała na zajęcia do Akademii Juliana – prywatnej szkoły malarstwa, którą prowadził Rodolphe Julian. Szkoła reprezentowała akademizm. W Paryżu poznała inną studentkę malarstwa, Celinę Sunderland, kuzynkę Bolesława Leśmiana – swego przyszłego męża.

24 marca 1905 roku w Paryżu Zofia z Chylińskich zawarła z Bolesławem Leśmianem ślub cywilny, a kościelny odbył się 29 czerwca. W 1905 roku urodziła się Maria Ludwika Emma („Lusia”). Pod koniec roku 1906 Leśmianowie powrócili do Polski, gdzie urodziła się (1908) ich druga córka, Wanda Irena Zofia („Dunia”), a w 1912 ponownie wyjechali do Paryża. Tam powstał debiutancki tom poezji Sad rozstajny (1912) Leśmiana, którego muzą, inspiracją i adresatką jest Zofia Chylińska.

Od 1914 roku Zofia Leśmianowa zamieszkała wraz z mężem w Warszawie, od jesieni 1916 w Łodzi, gdzie Leśmian został kierownikiem literackim w teatrze, a w 1917 ponownie przeprowadziła się do Warszawy. W 1918 roku wraz z mężem zamieszkała w Hrubieszowie, w którym Leśmian otrzymał posadę notariusza, a następnie do Zamościa. W latach 1923–1929 rodzina dużo podróżowała po Europie, m.in. do Paryża, Alassio, Nicei, Monte Carlo, Karlovych Varów, Juan les Pins. Po krachu finansowym związanym z okradzeniem Leśmianów przez zastępcę notariusza w Zamościu najpierw zamieszkała w rodzinnej Łomży, a później w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego Zofia Leśmianowa, z córką Lusią, trafiła do obozu KL Mauthausen.

Po zakończeniu II wojny światowej znalazła się w Anglii, a następnie wyjechała do Argentyny. Zajęła się również spuścizną poetycką męża (zm. 1937), zabiegając o ich publikacje. W 1956 roku w Londynie ukazały się Klechdy polskie.

Twórczość

W obrazach malowanych przed I wojną światową widać inspiracje wczesnorenesansowymi dziełami włoskich mistrzów: Giotta, Lorenzettiego, Fra Angelico. Malowała oleje i akwarele. Akwarelowy tryptyk „Miłość” (wystawiony później jako „Śmierć” i „Miłość” albo „La Mort et L’Amour”) został wystawiony w 1913 roku w Paryżu na dorocznym Salonie Jesiennym. Zofia Leśmianowa prezentowała obrazy w Paryżu kilkakrotnie, a cykl akwarel został zakupiony przez angielskie Towarzystwo Miłośników Sztuki. Była artystką cenioną, a jej prace kupowano. Prace wystawiała również w warszawskiej Zachęcie (1917) zbierając pochlebne recenzje krytyki. Po zamieszkaniu w Argentynie zaczęła ponownie malować, m.in. pejzaże delty La Platy oraz okolic Tigre. Pozostał po niej ogromny zbiór pejzaży z ostatnich lat życia, malowanych przede wszystkim temperą.

Zofia z Chylińskich Leśmianowa ma swój biogram w „Słowniku artystów polskich i obcych”.

Zobacz też

• Teodora Lebenthal

Bibliografia

• W poszukiwaniu zapomnianego życia Zofii Leśmianowej, Piotr Łopuszański