Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Zofia Dziewiszek-Andrychowska
	; Dowódca 56 pś ppłk. pil. Bolesław Andrychowski odznacza mjr pil. Zofię Dziewiszek- Andrychowską
	pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	29 marca 1931 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1949–1979
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo ludowego Wojska Polskiego
Jednostki	• Oficerska Szkoła Lotnicza w Dęblinie; • 4 eskadra wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4); • 9 eskadra wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4); • 7 eskadra pilotażu podstawowego w Podlodowie; • 6 eskadra pilotażu przejściowego w Tomaszowie Mazowieckim; • 64 lotniczy pułk szkolny Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 z Radomia; • 56 pułk śmigłowców bojowych w Inowrocławiu; • 37 pułk śmigłowców transportowych w Leźnicy Wielkiej
Stanowiska	• instruktor pilot; • dowódca klucza; • nawigator eskadry; • starszy nawigator pułku śmigłowców transport.
Późniejsza praca	działalność społeczna, Morski Klub Seniorów Lotnictwa w Gdyni
	Odznaczenia

Zofia Dziewiszek-Andrychowska (ur. 29 marca 1931 w Warszawie) – pułkownik pilot Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Życiorys

Życie prywatne

Zofia Dziewiszek-Andrychowska urodziła się 29 marca 1931 w Warszawie w rodzinie leśniczego^[1]. Ojciec Jan był leśniczym w Puszczy Kampinoskiej^[2]. Miała troje starszego rodzeństwa; brata i dwie siostry. Uczęszczała do szkoły podstawowej w Będzelinie w województwie łódzkim, gdzie na nowe leśnictwo zostali przeniesieni jej rodzice z całą rodziną^[2]. Jej ojciec brał udział w ruchu oporu przeciw hitlerowcom^[3]. 5 września 1944 została wraz z całą rodziną, w sumie osiem osób, aresztowana przez gestapo i osadzona w więzieniu w Tomaszowie Mazowieckim^[2].

W listopadzie 1944 jej rodzina została wywieziona do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen i Rawensbruck, przed wywiezieniem rodziny została wypuszczona na wolność. Do końca wojny spędziła u znajomych^[2]. Ojciec zmarł w obozie^[3]. Obóz koncentracyjny przeżyły tylko matka i dwie siostry. Po ich powrocie do kraju rodzina przeniosła się do miejscowości Kępno, gdzie matka dostała pracę, a ona wraz z siostrami zaczęły uczęszczać do szkół^[2]. 13 lipca 1951 poślubiła pilota wojskowego Bolesława Andrychowskiego. W 1955 urodziła syna Jarosława^[4]. Mieszka w Koleczkowie koło Gdyni^[2]. W 1979 przeszła do rezerwy. Przeniosła się na Kaszuby wraz z mężem, do miejscowości Koleczkowo koło Gdyni, gdzie zamieszkali w wybudowanym własnym domu. W 1991 zmarł jej mąż. Udziela się społecznie. W 1995 z okazji siedemdziesięciolecia powstania (Szkoły Orląt) została matką chrzestną nowoufundowanego sztandaru Szkoły. Od 2001 Honorowy członek stowarzyszenia Morskiego Klubu Seniorów Lotnictwa w Gdyni^[2].

Służba w lotnictwie

5 września 1949, po ukończeniu szkoły średniej, Zofia Dziewiszek-Andrychowska została przyjęta do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie^[1]. Pilotażu uczyła się pod nadzorem ppor. pil. Hofmana. Jako plutonowy podchorąży za pozwoleniem przełożonych szkoliła swoich kolegów z grupy^[1]^[5]. 13 maja 1951 – przy promocji gen. broni Iwan Turkiel – dostała awans na podporucznika pilota. W okresie 13 maja 1951 do 1 marca 1953 była pilotem instruktorem w 4 eskadrze wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4). Eskadra szkoliła podchorążych na samolotach UT-2 na lotniskach w Podlodowie i w Świdniku^[3]^[6].

22 lipca 1951 uczestniczyła w pokazach lotniczych, które odbywały się z okazji Święta Odrodzenia Polski w Warszawie. Na pokazach pilotowała samolot Jak-18. Jej występ został wyróżniony, otrzymała też list pochwalny^[1]. 20 sierpnia 1951 wraz z zespołem wystąpiła w pokazie wyższego pilotażu na samolotach odrzutowych w Warszawie. Podczas pokazu zespół zaprezentował m.in. defiladę lotniczą na samolotach UT-2^[7]. W 1952 pracowała w 9 (zmiana numeracji z 4) eskadrze wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4)^[8], szkoląc podchorążych na samolotach Po-2 i Junak-2. W okresie od 2 marca 1953 do 17 stycznia 1957 była pilotem-instruktorem w 7 eskadrze pilotażu podstawowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 w Podlodowie (OSL-5)^[9].

W okresie 18 stycznia 1957 do 25 lutego 1958 była dowódcą klucza w 6 eskadrze pilotażu przejściowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 w Tomaszowie Mazowieckim^[10]. 25 lutego 1958^[11] została nawigatorem eskadry^[12] w Przasnyszu w nowo zorganizowanym 64 lotniczym pułku szkolnym Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 z Radomia. Od 12 sierpnia 1963 do 4 grudnia 1971 była dowódcą eskadry i starszym nawigatorem 56 pułku śmigłowców bojowych w Inowrocławiu. 4 grudnia 1971 została starszym nawigatorem 37 pułku śmigłowców transportowych w Leźnicy Wielkiej. W 1974 brała udział w defiladzie powietrznej nad Warszawą^[9]^[13].

Na przełomie lat 1978 i 1979 podczas zimy stulecia brała udział w akcji pomocy na śmigłowcu Mi-8^[4]. W 1979 została zwolniona do rezerwy, odbywając pożegnalny lot w towarzystwie ppłk pil. Jana Kostkowskiego. W lotnictwie służyła 30 lat^[4]^[9]. Wyszkoliła wielu pilotów na różnych typach samolotów, w tym pilotów-instruktorów mistrzów akrobacji lotniczej, zwłaszcza na samolotach TS-8 Bies, TS-11 „Iskra", Lim-2 i śmigłowcach^[3]. Ogólny jej nalot wynosi 5140 godzin, posiada mistrzowską klasę pilota wojskowego^[9].

Awanse

podporucznik – 1951
porucznik – 1954
kapitan – 1958

Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Tomaszów Mazowiecki, dowódca 6 Eskadry Pilotażu Podstawowego kpt. pil. Bolesław Andrychowski, z żoną Zofią i p. Romanowscy

major – 1963
podpułkownik – 1968
pułkownik – 1977

Ordery i odznaczenia^[2]

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1968)^[1]
Złoty Krzyż Zasługi (1964)
Srebrny Krzyż Zasługi (1959)
Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1955)
Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1957)
Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1957)
Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1953)
„Zasłużony Pilot Wojskowy” (1978)
Medal 30-lecia Polski Ludowej

Uwagi

↑ Na zdjęciu w 2009 w Siemirowicach
↑ Na zdjęciu w Tomaszowie Mazowieckim w 1957 w gronie pilotów 6 Eskadry Pilotażu Podstawowego wraz z dowódcą kpt. pil. Bolesław Andrychowski.^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dalecki 1976 ↓, s. 111.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Pani płk pil. Zofia Andrychowska. mksl.pl. [dostęp 2022-05-29].
↑ ^a ^b ^c ^d Celek 1979 ↓, s. 384.
↑ ^a ^b ^c ^d Dalecki 1982 ↓, s. 290.
↑ Ppłk pil. Zofia Dziewiszek-Andrychowska.
↑ Zieliński i Mikołajczuk 2010 ↓, s. 202.
↑ Celek 1979 ↓, s. 379.
↑ Zieliński i Mikołajczuk 2010 ↓, s. 204-205.
↑ ^a ^b ^c ^d Ziółkowski i Marciniuk 2001 ↓, s. 40.
↑ Marciniuk 2006 ↓, s. 57-58.
↑ Zieliński i Mikołajczuk 2010 ↓, s. 369.
↑ Karol Placha Hetman, 56 Pułk Śmigłowcowy w Inowrocławiu 1963r.-1973r. Polskie Lotnictwo Wojskowe.
↑ Dalecki 1976 ↓, s. 112.

Bibliografia

Jan Celek (red.): Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza im. Jana Krasickiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1979, s. 434-435. ISBN 83-11-06169-6.
Tadeusz Dalecki (red.): Orlice. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06694-9.
Tadeusz Dalecki (red.): Mistrzynie podniebnej żonglerki. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW Prasa-Książka-Ruch, 1976.
Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, Zeszyty Naukowe, Radom Zasłużony Ośrodek Wojskowego Szkolnictwa Lotniczego, Materiały z Konferencji Naukowej 15-16 IV 2005r. Dęblin: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, 2006. ISSN 1641-9723.
Marian Mikołajczuk (red.): Lotnicze tradycje Białej Podlaskiej. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o., 2008, s. 130. ISBN 978-83-926606-7-5.
Józef Zieliński, Marian Mikołajczuk: Historia polskiego lotnictwa wojskowego 1945 -1962. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o.; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2010. ISBN 978-83-61529-78-1.
Janusz Ziółkowski, Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, 75 lat Dęblińskiej Szkoły Orląt. Toruń-Dęblin: Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-711-X.

Linki zewnętrzne

płk. pil. Zofia Dziewiszek-Andrychowska (11.2021), fotografia

[14] Na zdjęciu w 2009 w Siemirowicach

[15] Na zdjęciu w Tomaszowie Mazowieckim w 1957 w gronie pilotów 6 Eskadry Pilotażu Podstawowego wraz z dowódcą kpt. pil. Bolesław Andrychowski.^[4].

[CITEREFDalecki1976111-1] Dalecki 1976 ↓, s. 111.

[pilot-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Pani płk pil. Zofia Andrychowska. mksl.pl. [dostęp 2022-05-29].

[CITEREFCelek1979384-3] Celek 1979 ↓, s. 384.

[CITEREFDalecki1982290-4] Dalecki 1982 ↓, s. 290.

[lotniczapolska-5] Ppłk pil. Zofia Dziewiszek-Andrychowska.

[CITEREFZielińskiMikołajczuk2010202-6] Zieliński i Mikołajczuk 2010 ↓, s. 202.

[CITEREFCelek1979379-7] Celek 1979 ↓, s. 379.

[CITEREFZielińskiMikołajczuk2010204-205-8] Zieliński i Mikołajczuk 2010 ↓, s. 204-205.

[CITEREFZiółkowskiMarciniuk200140-9] Ziółkowski i Marciniuk 2001 ↓, s. 40.

[CITEREFMarciniuk200657-58-10] Marciniuk 2006 ↓, s. 57-58.

[CITEREFZielińskiMikołajczuk2010369-11] Zieliński i Mikołajczuk 2010 ↓, s. 369.

[12] Karol Placha Hetman, 56 Pułk Śmigłowcowy w Inowrocławiu 1963r.-1973r. Polskie Lotnictwo Wojskowe.

[CITEREFDalecki1976112-13] Dalecki 1976 ↓, s. 112.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[a]

[b]