Zoropsis spinimana
| Zoropsis spinimana | |||||
| (Dufour, 1820) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
Zoropsis spinimana | ||||
| |||||
Zoropsis spinimana – gatunek pająka z rodziny Zoropsidae. Zamieszkuje Palearktykę od Półwyspu Iberyjskiego i Afryki Północnej po Wyspy Japońskie; ponadto zawleczony do Stanów Zjednoczonych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1820 roku przez Jean-Marie Léona Dufoura na łamach „Annales Générales des Sciences Physiques” pod nazwą Dolomedes spinimanus[1]. Carl Ludwig Koch opisał go w 1841 roku pod zsynonimizowaną później nazwą Dolomedes ocreatus[2][3] i to z tym epitetem wyznaczony został gatunkiem typowym nowego rodzaju Zoropsis przez Eugène’a Simona w 1878 roku[4], natomiast obecnie stosowaną kombinację Zoropsis spinimana podał jako pierwszy w 1901 roku Friedrich Dahl[5][3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Samce osiągają od 10 do 13 mm, a samice od 10 do 19 mm długości ciała[6][7], natomiast rozpiętość odnóży u obu płci przekraczać może 30 mm[8]. Karapaks jest żółtawobiaławy, szarobrązowy lub żółtobrązowy z dwoma czarnymi przepaskami podłużnymi o szerokości takiej samej jak jaśniejsze tło po ich bokach oraz z czarną linią wzdłuż środka[6][7][8]. Oczy pary tylno-bocznej leżą znacznie bardziej z tyłu niż pary tylno-środkowej[9]. Sternum jest żółtobiaławe[7]. Odnóża są żółtoszare z ciemnym do czarnego obrączkowaniem[7][8] oraz czarnym nakrapianiem[10]. Pierwsza ich para ma na spodzie goleni 6 lub 7 par kolców[9]. Opistosoma (odwłok) ma przód żółtoszary z czarnym, podłużnym, lekko pośrodku przewężonym znakiem na stronie grzbietowej, tył zaś szary ze skośnymi plamami i parami jasnych kropek[7][6]. Nogogłaszczki samca cechują się obecnością pola krótkich i gęsto rozmieszczonych szczecinek na grzbietowej stronie cymbium[7], haczykowato zakrzywioną apofyzą medialną, przezroczystym konduktorem oraz krótkim i tępo zakończonym embolusem. Genitalia samicy odznaczają się płytką płciową o centralnie umieszczonym, długim, wąskim, palcowatym, pustym w środku trzonku[7][9].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Pajęczak semisynantropijny[10]. W warunkach naturalnych zasiedla świetliste lasy[7][10], chętnie z dominacją sosen[10], oraz różne tereny otwarte, w tym stanowiska ruderalne[10]. Poza tym występuje na zewnątrz i wewnątrz budynków[7][8][10]. Za dnia bytuje w kryjówkach, np. pod korą lub kamieniami, natomiast nocą aktywnie poluje[6] na bezkręgowce[10], głównie na owady[8]. Wykazuje się znaczną agresywnością względem innych pająków, także tych dużych[6].
Przedstawiciele tego gatunku dożywają od roku[7][6] do około 20 miesięcy[10]. Dojrzałość osiągają jesienią[7]. Zapłodniona samica buduje wiosną w schronieniu, np. pod korą, kokon jajowy otoczony wełnistym oprzędem o niebieskawym połysku, po czym strzeże go aż do śmierci[7][6][8].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek pierwotnie palearktyczny, ale pod koniec XX wieku zawleczony na zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych[9], od końca XX wieku wykazujący również umiarkowaną tendencję do ekspansji w Europie[7].
W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii, Luksemburgu, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Słowenii, Chorwacji, Serbii, Albanii, Bułgarii i południowo-europejskiej części Rosji[7]; w Europie Środkowej jego stanowiska mają charakter synantropijny[6][8]. W Afryce podawany jest z Maroka, Algierii, Libii i Tunezji, w Azji zaś z Gruzji[7], syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Azji Środkowej, Chin oraz Japonii[7][3].
Znaczenie medyczne[edytuj | edytuj kod]
Do ugryzień dochodzi zwykle przy próbach złapania pająka. Jego ukąszenie nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i nie ma znaczenia medycznego. Jego bolesność jest niewielka. Sporadycznie może powstawać w jego wyniku miejscowy obrzęk, który jednak znika w ciągu kilku godzin[11][7][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ L. Dufour. Descriptions de cinq arachnides nouvelles. „Annales Générales des Sciences Physiques”. 5, s. 198-209, 1820.
- ↑ C.L. Koch, Arachniden und Myriapoden aus der Regentschaft Algier, [w:] M. Wagner (red.), Reisen in der Regentschaft Algier in den Jahren 1836, 1837 und 1838. Mit einem naturhistorischen Anhang und einem Kupferatlas. Dritter Band., Leipzig 1841, s. 211-225, DOI: 10.5962/bhl.title.49771.
- ↑ a b c Zoropsis spinimana (Dufour, 1820). [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2024-01-12].
- ↑ E. Simon: Les arachnides de France. Tome quatrième, contenant la famille des Drassidae. Paris: Roret, 1878.
- ↑ F. Dahl. Über den Wert des Cribellums und Calamistrums für das System der Spinnen und eine Uebersicht der Zoropsiden. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. 1901, s. 177-199, 1901.
- ↑ a b c d e f g h Heiko Bellmann, Pająki i inne pajęczaki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2021, s. 203, ISBN 978-83-7763-486-8.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Wolfgang Nentwig, Theo Blick, Daniel Gloor, Ambros Hänggi, Christian Kropf: Zoropsis spinimana (Dufour, 1820). [w:] Araneae. Spiders of Europe. Version 07.2018 [on-line]. Universität Bern. [dostęp 2024-01-12].
- ↑ a b c d e f g h Grzegorz Gierlasiński, Mateusz Wrzoł. Zoropsis spinimana (Dufour, 1820) (Araneae: Zoropsidae) in Poland. „Acta Entomologica Silesiana”. 31 (004), s. 1-4, 2023. DOI: 10.5281/zenodo.7919003.
- ↑ a b c d Charles E. Griswold, Darrell Ubick. Zoropsidae: A Spider Family Newly Introduced to the USA. „The Journal of Arachnology”. 29, s. 111-113, 2001.
- ↑ a b c d e f g h Zoropsis spinimana. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-01-12].
- ↑ W. Nentwig, M. Gnädinger, J. Fuchs, A. Ceschi. A two year study of verified spider bites in Switzerland and a review of the European spider bite literature. „Toxicon”. 73, s. 104-110, 2013.