Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki
podpułkownik uzbrojenia podpułkownik uzbrojenia
Data i miejsce urodzenia

2 maja 1880
Podwołoczyska

Data i miejsce śmierci

20 września 1940
Krasnouralsk

Przebieg służby
Lata służby

1918–1939

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Wojskowy Instytut Przeciwgazowy

Stanowiska

kierownik WIP

Późniejsza praca

wykładowca

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii

Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki h. Nałęcz (ur. 2 maja 1880 w Podwołoczyskach, zm. 20 września 1940 w Krasnouralsku) – polski inżynier, wykładowca, podpułkownik uzbrojenia Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 2 maja 1880 w Podwołoczyskach[1][a], w rodzinie Aleksandra Wojnicz-Sianożęckiego h. Nałęcz (zm. 1911) i Teresy z Ciechanowieckich h. Dąbrowa. Był bratem Heleny (1878–1939) i Ludwiki Aleksandry (1880–1939).

Ukończył studia w Kijowskim Instytucie Politechnicznym w Kijowie[2] uzyskując tytuł inżyniera. Został wykładowcą chemii organicznej od 1907, a ponadto jako docent na Uniwersytecie Kijowskim św. Włodzimierza i na Uniwersytecie Taurydzkim w Symferopolu na Krymie[2]. Podczas I wojny światowej w drugim półroczu roku akademickiego 1917/1918 został zaangażowany jako wykładowca chemii organicznej w Polskim Kolegium Uniwersyteckim w Kijowie[3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. Wówczas zajął się popularyzacją stosowania broni chemicznej w wojsku[4]. Od 1920 pracował w Wojskowym Instytucie Przeciwgazowym[2], w tym od 1922 do 1936 sprawował stanowisko kierownika Wojskowego Instytutu Przeciwgazowego[5]. Został awansowany do stopnia majora uzbrojenia ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[6]. W 1923, 1924 pozostawał oficerem nadetatowym Okręgowym Zakładzie Uzbrojenia I[7][8]. W tym czasie służył w Instytucie Badawczym Broni Chemicznej (1923)[9], a następnie został jego kierownikiem[10][11]. Został awansowany do stopnia podpułkownika uzbrojenia ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924[12]. W 1928 był zweryfikowany w Korpusie Oficerów Uzbrojeń z lokatą 5 i był wówczas przydzielony do kadry oficerów artylerii[13]. Później został przeniesiony w stan spoczynku. W 1934 jako podpułkownik artylerii w stanie spoczynku był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[14].

Działał w Towarzystwie Obrony Przeciwgazowej jako członek rady głównej i zastępca skarbnika zarządu głównego oraz członek komisji sanitarno-technicznej i komisji handlowej[15]. W roku akademickim 1934/1935 pełnił stanowisko kierownika Zakładu Technologii (Chemii)[2] Organicznej na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej[16]. Wykładał także w Wolnej Wszechnicy Polskiej[2]. W latach 20. jako kierownik Wojskowego Instytutu Przeciwgazowego współdziałał w ramach akcji tępienia masowo występującej brudnicy mniszki w Polsce za pomocą opylania (Dusting) terenów arsenianem wapnia przy użyciu samolotu typu Potez[17], wprowadzając do metody obsypywania uszkodzonych przez gąsienice drzew nowego czynnika[18].

Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki zmarł 20 września 1940 w Krasnouralsku na obszarze Związku Sowieckiego[1]. Fakt ten opisano w publikacji Instytutu Historycznego im. Gen. Sikorskiego w Londynie, wydanej w 1952 i taka informacja została umieszczona w inskrypcji upamiętniającej podpułkownika, umieszczonej na nagrobku Teresy Iwanickiej z domu Holzhauzen (zm. 1925) na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[19]. Ponadto na tym samym cmentarzu Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki został uhonorowany w zbiorowym upamiętnieniu chemików polskich na grobowcu prof. dr. Wandy Polaczkowej i Heleny Czarnodolowej (wdów po chemikach); pod głównym napisem Tu umarli żyją umieszczono dedykację o treści: Oto mogiła chemików, których prochy w latach 1939–45 rozsiane zostały przez wroga nie znalazły miejsca w polskiej ciszy cmentarnej[20].

Grobowiec Wandy Polaczkowej i Heleny Czarnodolowej wraz z upamiętnieniem polskich chemików

Zostały opublikowane odmienne informacje dotyczące dalszych losów Zygmunta Wojnicz-Sianożęckiego, w tym daty i okoliczności jego śmierci. Według jednej wersji, po wybuchu II wojny światowej, w dniu agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939[21] poniósł śmierć we wsi Brzostowica Mała koło Grodna podczas zbrodni dokonanej przez bojówkę złożoną z Żydów i Białorusinów (tzw. „Dni swobody”)[22]; wraz z nim zginęli mieszkający w tamtejszym majątku hrabiowie Antoni i Ludwika Wałkowiccy. W sprzeczności z tym stoją inne publikacje. W 1991 Jerzy Róziewicz i Leszek Zasztowt podali, że Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki został wywieziony przez NKWD ze Lwowa do kopalń na terenie Donbasu[2]. Strona Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej wskazała śmierć w ramach zbrodni katyńskiej[23] (mimo tego Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki nie został wymieniony na listach katyńskich, które opublikowała Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[24][25][26][27][28]). Portal internetowy Nekrologi Warszawskie podał datę śmierci 20 kwietnia 1940[29].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Około 1910 jego małżonką została Elżbieta Maria hr. Potocka z Chrząstowa h. Pilawa (1893–1983), która od 4 listopada 1917 była żoną Karola Wagnera (1880–1956), a od 5 maja 1942 - Zygmunta Bogumiła Kaszowskiego h. Janina (1876–1943)[30].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Datę urodzenia 2 maja 1880 podał Rocznik Oficerski Rezerw 1934 oraz Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945, wydany w 1952 oraz Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Rocznik Oficerski 1923 wskazał datę urodzenia 19 kwietnia 1880, zaś w publikacji z 1991. historycy Jerzy Róziewicz i Leszek Zasztowt wymienili rok urodzenia 1882.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952.
  2. ↑ a b c d e f Jerzy Róziewicz, Leszek Zasztowt. Polskie Kolegium Uniwersyteckie w Kijowie (1917–1919). „Rozprawy Z Dziejów Oświaty”, s. 106, Nr 34 / 1991. Instytut Historii Nauki PAN. ISSN 0080-4754. 
  3. ↑ Jerzy Róziewicz, Leszek Zasztowt. Polskie Kolegium Uniwersyteckie w Kijowie (1917–1919). „Rozprawy Z Dziejów Oświaty”, s. 105–106, Nr 34 / 1991. Instytut Historii Nauki PAN. ISSN 0080-4754. 
  4. ↑ Zygmunt Kozak: Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej 1922–1928. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe, s. 2.
  5. ↑ Tradycje wojsk chemicznych. Obrona przeciwgazowa w Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej. schwrpwroc.republika.pl. [dostęp 2015-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2015)].
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1363.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1351.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1233.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1350.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1232.
  11. ↑ Zygmunt Kozak: Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej 1922–1928. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe, s. 5.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1245.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 440, 502.
  14. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 363, 858.
  15. ↑ Zygmunt Kozak: Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej 1922–1928. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe, s. 10.
  16. ↑ Historia kierunku Technologia Chemiczna. Profesorowie i Zakłady Wydziału Chemicznego w roku akad. 1934/35. ch.pw.edu.pl. [dostęp 2015-03-01].
  17. ↑ Zygmunt Mokrzecki: Próby tępienia szkodników leśnych za pomocą gazów i proszków trujących. Warszawa: Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej, 1926, s. 3.
  18. ↑ Zygmunt Mokrzecki: Próby tępienia szkodników leśnych za pomocą gazów i proszków trujących. Warszawa: Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej, 1926, s. 4-5.
  19. ↑ Cmentarz Stare Powązki: TERESA IWANICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-02-28].
  20. ↑ Cmentarz Stare Powązki: POLACZKOWA, CZARNODOLOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-02-28].
  21. ↑ Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-02].
  22. ↑ Iwona Łaptaszyńska: Białoruś - "Dni swobody". stankiewicze.com. [dostęp 2015-03-01].
  23. ↑ Historia kierunku Technologia Chemiczna. Politechnika Warszawska w czasie wojny. Straty w okresie wojny:. ch.pw.edu.pl. [dostęp 2015-03-01].
  24. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. [dostęp 2017-03-01].
  25. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. [dostęp 2017-03-01].
  26. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Miednoje Tom I. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. [dostęp 2017-03-01].
  27. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Miednoje Tom II. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. [dostęp 2017-03-01].
  28. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. [dostęp 2017-03-01].
  29. ↑ Nekrologi Warszawskie. Informacja O Zmarłych: Zygmunt Wojnicz-Sianożęcki. nekrologi-baza.pl. [dostęp 2015-03-01].
  30. ↑ Elżbieta Maria hr. Potocka z Chrząstowa h. Pilawa (Złota). sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-02].
  31. ↑ Przegląd Techniczny Tom 64/1926
  32. ↑ Przegląd Techniczny Tom 72/1933
  33. ↑ Spis rzeczowy
  34. ↑ Zygmunt Kozak: Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej 1922–1928. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe, s. 4.
  35. ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 435 „za zasługi na polu piśmiennictwa naukowego w zakresie wojskowości.
  36. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  37. ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 - po raz drugi.
  38. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 292.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Wojnicz-Sianożęcki&oldid=71654670”