Przejdź do zawartości

Rogówka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przekrój ludzkiej rogówki na granicy przejścia w twardówkę.
1. Nabłonek zewnętrzny.
2. Błona Bowmana.
3. Istota właściwa rogówki.
a. Ukośne włókna przedniej warstwy istoty właściwej.
b. Błona włókien, które są przecięte w poprzek dając kropkowany obraz.
c. Ciałka rogówkowe (fibrocyty) o kształcie wrzecionowatym w tym przekroju.
d. Błona włókien, które są przecięte podłużnie.
e. Przejście w twardówkę z bardziej wyróżniającym się układem włókien oraz otoczeniem przez grubszy nabłonek.
f. Małe naczynia krwionośne przechodzące blisko brzegu rogówki
4. Błona Descemeta.
5. Śródbłonek komory przedniej oka.

Rogówka (łac. cornea) – wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej w jej przedniej części. Ludzka rogówka ma ok. 11,5 mm średnicy i grubość 0,5-0,6 mm w środkowej części oraz 0,6-0,8 mm w części obwodowej. Za rogówką znajduje się ciecz wodnista, a za nią soczewka. Rogówka nie jest unaczyniona, naczynia upośledzałyby jej przezierność. Odżywia się dzięki dyfuzji – przez łzy i ciecz wodnistą gałki ocznej, a także dzięki neurotrofinom dostarczanym przez unerwienie rogówki. Posiada dużo zakończeń bólowych, włókien bezrdzennych.

Warstwy rogówki

[edytuj | edytuj kod]

Rogówka składa się z sześciu warstw. W kolejności od przodu ku tyłowi są to:

  • Nabłonek przedni rogówki (łac. epithelium anterius corneae) – składa się z 5-6 warstw nabłonka wielowarstwowego płaskiego nierogowaciejącego, nawilżanego przez łzy. Komórki tego nabłonka szybko się dzielą i łatwo regenerują. Pozostaje w łączności z nabłonkiem spojówki. Obecne są tu liczne zakończenia nerwowe (nocyreceptory).
  • Blaszka graniczna przednia (łac. lamina limitans anterior corneae), inaczej błona Bowmana – złożona z nieregularnie rozmieszczonych włókien kolagenu, grubość 8-14 mikrometrów. Dobrze wykształcona m.in. u ludzi, bydła, a słabo u świń i koni.
  • Istota właściwa rogówki (łac. substantia propria corneae). Jest najgrubszą warstwą rogówki. Buduje ją tkanka łączna włóknista, a między warstwami włókien obecne są korneocyty i leukocyty. Brak w niej naczyń krwionośnych.
  • Warstwa Duy
  • Blaszka graniczna tylna (łac. lamina limitans posterior corneae), inaczej błona Descemeta – urazy błony Descemeta są odwracalne. Ma zdolność do odkształcania się, jest odporna na urazy mechaniczne i ulega regeneracji[1]. Budujący ją kolagen tworzy charakterystyczne układy sześciokątne zbudowane z węzłów i odcinków międzywęzłowych.
  • Nabłonek tylny rogówki (łac. epithelium posterius corneae) – składa się z jednej warstwy komórek wielobocznych (nabłonek jednowarstwowy płaski).

Przez powierzchnię rogówki do wnętrza organizmu mogą wnikać liczne substancje chemiczne podawane w postaci kropli do worka spojówkowego, np.: kokaina, atropina, ezeryna, pilokarpina, o czym świadczy ich oddziaływanie na źrenicę.

Ponadto w rogówce można wyróżnić rąbek rogówki (łac. limbus corneae).

Zdolność skupiająca

[edytuj | edytuj kod]

Rogówka silnie skupia promienie świetlne (ok. 43 D[2]), bardziej niż soczewka (ok. 20 D[2]). Jednak w przeciwieństwie do soczewki, siła skupiania promieni przez rogówkę jest stała (nie podlega regulacji).

Nowa warstwa rogówki

[edytuj | edytuj kod]

Harminder Dua z Uniwersytetu w Nottingham odkrył nową warstwę rogówki (na jego cześć nazwano ją warstwą Duy)[3][4].

Dotąd sądzono, że rogówka składa się z 5 warstw. Najnowsze badania wykazały jednak, że między istotą właściwą a blaszką graniczną tylną znajduje się jeszcze jedna warstwa. Mimo że ma zaledwie 15 mikrometrów grubości, jest naprawdę twarda i wytrzymała (niestraszne są jej ciśnienia rzędu 1,5-2 barów).

Istnienie warstwy Duy potwierdzono podczas symulacji przeszczepu rogówki. Zabieg przeprowadzano na gałkach ocznych z banków z Bristolu i Manchesteru. By delikatnie oddzielić poszczególne warstwy, w rogówkę wstrzykiwano drobne bąble powietrza. Później oglądano je pod mikroskopem elektronowym.

Gdyby podczas operacji chirurg zdołał wprowadzić bąbel w okolice warstwy Duy i okazałaby się ona (stosunkowo) wytrzymała, można by się spodziewać lepszych rezultatów i szybszego powrotu do zdrowia.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. "Kompendium histologii" Tadeusz Cichocki
  2. a b Najjar, Dany. Clinical optics and refraction. EyeWeb.org [dostęp 2008-12-27]
  3. W ludzkiej rogówce odkryto nową warstwę [online], KopalniaWiedzy.pl [dostęp 2017-05-09] (pol.).
  4. Nowa struktura anatomiczna w rogówce ludzkiego oka • MEDtube.pl, „MEDtube.pl”, 21 czerwca 2013 [dostęp 2017-05-09] (pol.).