Zdrowie osób LGBT: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Louve (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
Louve (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
Linia 71: Linia 71:


=== HIV ===
=== HIV ===
Mężczyźni uprawiający seks z innymi mężczyznami są w grupie wysokiego ryzyka zakażenia wirusem [[Wirus zespołu nabytego braku odporności|HIV]]<ref name>{{Cytuj pismo | autor=Johnson WD., Diaz RM., Flanders WD., Goodman M., Hill AN., Holtgrave D., Malow R., McClellan WM | tytuł=Behavioral interventions to reduce risk for sexual transmission of HIV among men who have sex with men. | rok=2008 | czasopismo=Cochrane database of systematic reviews (Online) | doi=10.1002/14651858.CD001230.pub2 | wydanie= | numer=3 | miesiąc= | pmid= 18646068 | strony=CD001230}}</ref>. Uważa się, że biseksualiści stanowią główną drogę w przekazywaniu wirusa HIV heteroseksualnej populacji; dzieje się tak z powodu dużej liczby partnerów (średnio 7 wciągu 5 lat; dla heteroseksualisty wartość ta wynosi 2)<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mercer CH., Hart GJ., Johnson AM., Cassell JA | tytuł=Behaviourally bisexual men as a bridge population for HIV and sexually transmitted infections? Evidence from a national probability survey. | rok=2009 | czasopismo=International journal of STD & AIDS | doi=10.1258/ijsa.2008.008215 | wydanie=20 | numer=2 | miesiąc=luty | pmid= 19182053 | strony=87–94}}</ref>
Mężczyźni uprawiający seks z innymi mężczyznami są w grupie wysokiego ryzyka zakażenia wirusem [[Wirus zespołu nabytego braku odporności|HIV]]<ref name>{{Cytuj pismo | autor=Johnson WD., Diaz RM., Flanders WD., Goodman M., Hill AN., Holtgrave D., Malow R., McClellan WM | tytuł=Behavioral interventions to reduce risk for sexual transmission of HIV among men who have sex with men. | rok=2008 | czasopismo=Cochrane database of systematic reviews (Online) | doi=10.1002/14651858.CD001230.pub2 | wydanie= | numer=3 | miesiąc= | pmid= 18646068 | strony=CD001230}}</ref>. Uważa się, że biseksualiści stanowią główną drogę w przekazywaniu wirusa HIV heteroseksualnej populacji; dzieje się tak z powodu dużej liczby partnerów (średnio 7 wciągu 5 lat; dla heteroseksualisty wartość ta wynosi 2)<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mercer CH., Hart GJ., Johnson AM., Cassell JA | tytuł=Behaviourally bisexual men as a bridge population for HIV and sexually transmitted infections? Evidence from a national probability survey. | rok=2009 | czasopismo=International journal of STD & AIDS | doi=10.1258/ijsa.2008.008215 | wydanie=20 | numer=2 | miesiąc=luty | pmid= 19182053 | strony=87–94}}</ref>. W placówce zdrowotnej otworzonej w 2006 dla gejów w Zurichu można było wykonać badanie w kierunku wirusa HIV - 3,4% testów było pozytywnych<ref>{{Cytuj pismo | autor=Schwappach DL., Bruggmann P | tytuł=An integrated model of care to counter high incidence of HIV and sexually transmitted diseases in men who have sex with men - initial analysis of service utilizers in Zurich. | rok=2008 | czasopismo=BMC public health | doi=10.1186/1471-2458-8-180 | wydanie=8 | numer= | miesiąc= | pmid= 18505556 | strony=180}}</ref>. Wirus HIV występuje częściej u gejów należących do czarnej rasy człowieka, przy czym nie może być to wyjaśnione jedynie innymi zachowaniami tej grupy<ref>{{Cytuj pismo | autor=Millett GA., Flores SA., Peterson JL., Bakeman R | tytuł=Explaining disparities in HIV infection among black and white men who have sex with men: a meta-analysis of HIV risk behaviors. | rok=2007 | czasopismo=AIDS (London, England) | doi=10.1097/QAD.0b013e3282e9a64b | wydanie=21 | numer=15 | miesiąc=październik | pmid= 17885299 | strony=2083–91}}</ref>.

=== Kiła ===
=== Kiła ===
W ostatnich latach w Stanach Zjednoczonych wystąpił wzrost zachorowalności na kiłę; dotyczy to zwłaszcza mężczyzn GB mających wielu przypadkowych partnerów<ref>{{Cytuj pismo | autor=Klausner JD., Kent CK., Wong W., McCright J., Katz MH | tytuł=The public health response to epidemic syphilis, San Francisco, 1999-2004. | rok=2005 | czasopismo=Sexually transmitted diseases | doi= | wydanie=32 | numer=10 Suppl | miesiąc=październik | pmid= 16205286 | strony=S11–8}}</ref>.
W ostatnich latach w Stanach Zjednoczonych wystąpił wzrost zachorowalności na kiłę; dotyczy to zwłaszcza mężczyzn GB mających wielu przypadkowych partnerów<ref>{{Cytuj pismo | autor=Klausner JD., Kent CK., Wong W., McCright J., Katz MH | tytuł=The public health response to epidemic syphilis, San Francisco, 1999-2004. | rok=2005 | czasopismo=Sexually transmitted diseases | doi= | wydanie=32 | numer=10 Suppl | miesiąc=październik | pmid= 16205286 | strony=S11–8}}</ref>. 37% nowo zdiagnozowanych mężczyzn chorych na kiłę było zainfekowanych wirusem HIV (Connecticut, 2000-2005)<ref>{{Cytuj pismo | autor=Niccolai LM., Livingston KA., Richardson W., Jenkins H | tytuł=Sex partner meeting venues and out-of-state sex partners among men who have sex with men with early syphilis in Connecticut. | rok=2007 | czasopismo=Sexually transmitted diseases | doi=10.1097/OLQ.0b013e3180646422 | wydanie=34 | numer=11 | miesiąc=listopad | pmid= 17565333 | strony=887–91}}</ref>.

=== Ryzykowne zachowania seksualne ===
=== Ryzykowne zachowania seksualne ===



Wersja z 22:59, 5 sie 2009

en:LGBT issues in medicine

Kwestie medyczne LGBT - artykuł ten opisuje kwestie zdrowotne lesbijek, gejów, biseksualistów i transseksualistów oraz ich dostęp do opieki zdrowotnej. Według organizacji Gay and Lesbian Medical Association kwestie powiązane ze zdrowiem obejmują m.in. częstsze występowanie wirusa HIV, AIDS, niektórych nowotworów (w tym raka piersi oraz szyjki macicy), zapalenia wątroby, problemów ze zdrowiem psychicznym, depresją, uzależnieniami (np. paleniem papierosów) u osób LGBT niż w populacji ogólnej[1].

Lekarze często ignorują specyficzne potrzeby populacji LGBT, częściowo ze względu na brak wiedzy w tym zakresie[2]. Wiele osób należących do mniejszości seksualnych obawia się stygmatyzacji oraz homofobii ze strony pracowników służby zdrowia[2]. Aby temu zapobiec, lekarze powinni używać neutralnego słownictwa w rozmowie z pacjentem i nie wykazywać postaw homofobicznych[2]. Część autorytetów postuluje także nauczanie studentów akademii medycznych o potrzebach i specyfice pacjentów LGBT[2].

Niektórzy uważają, że troska o bezpieczeństwo i równe prawa pacjentów LGBT oraz zapewnienie naukowości debacie społecznej na temat tej populacji jest jednym z wyzwań współczesnej medycyny[3].

Zaburzenia zdrowia psychicznego i uzależnienia

W 2008 BMC Psychiatry opublikował przegląd z badań naukowych dotyczących zależności pomiędzy zdrowiem psychicznym i orientacją seksualną, opublikowanych pomiędzy styczniem 1966 a kwietniem 2005[4]. Z początkowej liczby 13706 badań wybrano 476 zawierające potencjalnie istotne informacje, z których 25 spełniało co najmniej jedno kryterium postawione przez naukowców[5][4]. Kryteriami były (1) randomizacja; (2) współczynnik odpowiedzi wyższy niż 60%; (3) badanie w ogólnej populacji (a nie ograniczona na przykład do młodzieży szkolnej) oraz (4) wielkość populacji - co najmniej 100 LB lub GB[4]. Metaanaliza objęła łącznie 214.344 heteroseksualistów i 11.971 osób o innych preferencjach seksualnych[4].

Autorzy przeglądu zwrócili uwagę, że o ile większość zaburzeń psychicznych występuje średnio co najmniej 1,5 razy częściej w populacji LGB, a wartości dla obu płci są podobne, to występuje duża przewaga nadużywania środków psychoaktywnych u kobiet LB[4].

Wyjaśnienie tych różnic jest trudne - obecnie nie ma żadnych dowodów naukowych iż przyczyną zaburzeń psychicznych jest sama przynależność do grupy LGB, a nie na przykład dyskryminacja i stygmatyzacja (ani odwrotnie)[4]. Niejasna jest zwłaszcza przewaga kobiet LB nad mężczyznami GB w nadużywaniu substancji psychoaktywnych[4].

DSH

Prawdopodobieństwo celowego uszkodzenia własnego ciała (DSH ang. {{{1}}} deliberate self-harm) jest wyższe u homoseksualistów[6][7]; metaanaliza tych badań generuje niejednoznaczne wyniki - RR 2.29 (95% CI 0.71-7.35)[4]. W obu badaniach przewaga ryzyka DSH u homoseksualnych kobiet nad heteroseksualnymi była mniejsza niż analogiczna przewaga u mężczyzn; w podgrupie kobiet oba badania są także bardziej zbieżne ze sobą (95% CI 1.01-1.78)[4].

Próby samobójcze

Ryzyko próby samobójczej jest względnie wyższe w populacji LGBT niż w populacji heteroseksualnej, zależność ta dotyczy zwłaszcza mężczyzn[4]. Analiza prób samobójczych z ostatnich 12 miesięcy, inaczej niż dokonanych w ciągu całego życia, wykazuje brak różnic pomiędzy gejami a lesbijkami; przewaga w szansie próby samobójczej nad heteroseksualistami jest podobna (RR 2.56 przy 95% CI 2.26-2.91)[4].

Tabela ukazująca próby samobójcze dokonane w ciągu całego życia[8]. Metaanaliza[4] wielu badań.
Badana populacja Liczba prób samobójczych homoseksualistów/
Liczba homoseksualistów
Liczba prób samobójczych heteroseksualistów/
Liczba heteroseksualistów
RR (95% CI)
Mężczyźni i kobiety 564/4845 1652/33243 2.47 (1.87-3.28)
Tylko mężczyźni 391/4145 1127/30129 4.28 (2.32-7.88)
Tylko kobiety 319/1883 575/6226 1.82 (1.59-2.09)

Myśli samobójcze

Myśli i tendencje samobójcze w przeciągu całego życia względnie częściej występują u homoseksualistów (RR 2.04, 95% CI 1.57-2.66), przy czym największe ryzyko dotyczy gejów[4][9]. Ograniczając się do ostatnich 12 miesięcy, myśli samobójcze najczęściej dotyczyły lesbijek; ryzyko ich wystąpienia u gejów było mniejsze, choć i tak wyższe niż u heteroseksualistów[4]. Autorzy przeglądu zwrócili uwagę na ograniczenia analizowanych prac naukowych - często zbyt mała populacja oraz jej dobór, ograniczający się czasami tylko do młodych osób, uniemożliwia wyciągnięcie pewnych wniosków[4].

Depresja

Osoby o orientacji bi- lub homoseksualnej cierpią na depresję średnio 2 razy częściej niż heteroseksualiści (RR 2.03, 95%CI 1.70-2.41)[4].

Zaburzenia lękowe

Jakiekolwiek zaburzenia lękowe w ciągu całego życia częściej występują u gejów (RR 2.40, 95%CI 1.72-3.35), ale nie u lesbijek (RR 1.02, 95%CI 0.61-1.70), w porównaniu z heteroseksualną grupą kontrolną[4]. Analiza zaburzeń z ostatniego roku wykazuje przewagę u homoseksualnych mężczyzn oraz kobiet; ze względu na wysoką heterogeniczność (50%) autorzy przeglądu uznali wyniki dla lesbijek za "mało przekonujące"[4]. Zauważyli jednak, że najlepsze jakościowo badanie spełniające wszystkie 4 kryteria protokołu (patrz wyżej) wykazało częstsze zaburzenia lękowe także u kobiet LB[4].

Nadużywanie substancji psychoaktywnych

Jedno badanie[10] wykazało, że nadużywanie alkoholu w ciągu całego życia częściej występuje u homo- oraz biseksualnych kobiet, ale nie u mężczyzn, w porównaniu do heteroseksualistów[4]. Analiza poprzednich 12 miesięcy wykazuje nadużywanie zarówno u mężczyzn (RR 1.51) jak i kobiet (RR 4.00)[4].

Statystycznie mężczyzna GB ma średnio 2,71 razy większą szansę na uzależnienie od narkotyków w ciągu całego swojego życia; dla kobiet LB wartość ta wynosi 7,74 (względem heteroseksualistów)[4]. Ograniczając się do ostatnich 12 miesięcy, wartości te wynoszą 2,41 (mężczyźni) oraz 3,50 (kobiety)[4].

Palenie papierosów

Palenie papierosów względnie częściej występuje w populacji LGB[11][12]; zależność ta dotyczy zwłaszcza kobiet[13]. Pomimo tego populacja LGB wykazuje podobne nastawienie do kwestii palenia tytoniu co grupa kontrolna[14]. Możliwe, że niektóre kampanie reklamowe producentów wyrobów tytoniowych skierowane są właśnie do tej grupy odbiorców[15].

Problemy w szkole

Uważa się, że młodzież LGB sprawia większe problemy w szkole niż osoby heteroseksualne[16].

Korzystanie z pomocy specjalistów

Homoseksualiści częściej niż heteroseksualiści szukają pomocy u psychiatrów (mężczyźni OR 2.9, kobiety OR 2.8)[6].

Choroby przenoszone drogą płciową

Pomimo tego, że to ryzykowne zachowania a nie orientacja seksualna predysponują do zwiększonego ryzyka chorób przenoszonych drogą płciową (STI), to występują one częściej w populacji LGB[17][18]. W ostatnich latach, po długim okresie spadku, nastąpił ponowny wzrost zachorowalności na bakteryjne STI u dorosłych LGB[18].

Mężczyźni którzy nie są zakażeni wirusem HIV wykonują rzadziej badania w kierunku STI[19].

HIV

Mężczyźni uprawiający seks z innymi mężczyznami są w grupie wysokiego ryzyka zakażenia wirusem HIV[20]. Uważa się, że biseksualiści stanowią główną drogę w przekazywaniu wirusa HIV heteroseksualnej populacji; dzieje się tak z powodu dużej liczby partnerów (średnio 7 wciągu 5 lat; dla heteroseksualisty wartość ta wynosi 2)[21]. W placówce zdrowotnej otworzonej w 2006 dla gejów w Zurichu można było wykonać badanie w kierunku wirusa HIV - 3,4% testów było pozytywnych[22]. Wirus HIV występuje częściej u gejów należących do czarnej rasy człowieka, przy czym nie może być to wyjaśnione jedynie innymi zachowaniami tej grupy[23].

Kiła

W ostatnich latach w Stanach Zjednoczonych wystąpił wzrost zachorowalności na kiłę; dotyczy to zwłaszcza mężczyzn GB mających wielu przypadkowych partnerów[24]. 37% nowo zdiagnozowanych mężczyzn chorych na kiłę było zainfekowanych wirusem HIV (Connecticut, 2000-2005)[25].

Ryzykowne zachowania seksualne

Kobiety LB uważają, że znajdują się w grupie niskiego ryzyka zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową (kwestionariusz, dwie grupy po 300 kobiet)[26].

W ostatnich latach XX wieku wzrosła częstotliwość seksu analnego pomiędzy mężczyznami bez zabezpieczeń[27]. Mężczyźni uprawiający seks grupowy robią to często (36%) bez zabezpieczeń z przypadkowymi partnerami (analiza zachowań 436 mężczyzn)[28]. Obserwacja trzech lokali w Seattle (2004-2006) wykazała, że 14% mężczyzn uprawiało seks analny bez zabezpieczeń, a 9% z partnerami którzy nie wykonali testu na wirusa HIV[29]. Równocześnie 14% badanych zainfekowanych było wirusem HIV[29]. Autorzy zwrócili uwagę, że ryzykowne zachowania skorelowane były z używaniem narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych[29].

Przeanalizowano aktywność seksualną 90 HIV(+) gejów w Londynie - okazało się, że 57% z nich miało więcej niż jednego partnera w ciągu ostatnich 3 miesięcy, a 1/3 stosunków płciowych odbywała się bez zabezpieczeń[30]. Inne badanie wykazało, że mężczyźni z negatywnym wynikiem na wirusa HIV najrzadziej korzystają z zabezpieczeń[31].

"sexually transmitted diseases" + gay

Nowotwory

Wiedza o mięsaku Kaposiego wśród homoseksualistów jest, zdaniem klinicystów, ciągle zbyt niska (tylko 6,4% wie, że jest on indukowany przez wirus inny niż HIV)[32].

Samotność

Problemem jest samotność i brak wsparcia starszych pacjentów LGBT[2]; na największą samotność cierpią osoby które doświadczyły lub spodziewają się negatywnego nastawienia względem siebie[33]. Dorośli biseksualiści posiadają słabsze kontakty społeczne niż heteroseksualiści[34]

  1. Gay and Lesbian Medical Association: "About GLMA". 2008-28-12.
  2. a b c d e Dahan R., Feldman R., Hermoni D. [The importance of sexual orientation in the medical consultation]. „Harefuah”, s. 626–30, 644, sierpień 2007. PMID: 17853561. 
  3. Dohrenwend A. Perspective: A grand challenge to academic medicine: speak out on gay rights.. „Academic medicine : journal of the Association of American Medical Colleges”, s. 788–92, czerwiec 2009. DOI: 10.1097/ACM.0b013e3181a3de9c. PMID: 19474561. 
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w King M., Semlyen J., Tai SS., Killaspy H., Osborn D., Popelyuk D., Nazareth I. A systematic review of mental disorder, suicide, and deliberate self harm in lesbian, gay and bisexual people.. „BMC psychiatry”, s. 70, 2008. DOI: 10.1186/1471-244X-8-70. PMID: 18706118. 
  5. Proces decyzyjny wyboru badań ukazuje ten schemat. 6 publikacji dotyczyło 3 badań
  6. a b King M., McKeown E., Warner J., Ramsay A., Johnson K., Cort C., Wright L., Blizard R., Davidson O. Mental health and quality of life of gay men and lesbians in England and Wales: controlled, cross-sectional study.. „The British journal of psychiatry : the journal of mental science”, s. 552–8, grudzień 2003. PMID: 14645028. 
  7. Skegg K., Nada-Raja S., Dickson N., Paul C., Williams S. Sexual orientation and self-harm in men and women.. „The American journal of psychiatry”, s. 541–6, marzec 2003. PMID: 12611836. 
  8. Forest plots for lifetime and 12 month prevalence of suicide attempts.. [dostęp 2009-07-31]. (ang.).
  9. Forest plots for lifetime and 12 month prevalence of suicide ideation.. [dostęp 2009-08-01]. (ang.).
  10. Sandfort TG., de Graaf R., Bijl RV., Schnabel P. Same-sex sexual behavior and psychiatric disorders: findings from the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS).. „Archives of general psychiatry”, s. 85–91, styczeń 2001. PMID: 11146762. 
  11. Ryan H., Wortley PM., Easton A., Pederson L., Greenwood G. Smoking among lesbians, gays, and bisexuals: a review of the literature.. „American journal of preventive medicine”, s. 142–9, sierpień 2001. PMID: 11457635. 
  12. Ortiz-Hernández L., Tello BL., Valdés J. The association of sexual orientation with self-rated health, and cigarette and alcohol use in Mexican adolescents and youths.. „Social science & medicine (1982)”, s. 85–93, lipiec 2009. DOI: 10.1016/j.socscimed.2009.03.028. PMID: 19427728. 
  13. Gruskin EP., Hart S., Gordon N., Ackerson L. Patterns of cigarette smoking and alcohol use among lesbians and bisexual women enrolled in a large health maintenance organization.. „American journal of public health”, s. 976–9, czerwiec 2001. PMID: 11392944. 
  14. Pizacani BA., Rohde K., Bushore C., Stark MJ., Maher JE., Dilley JA., Boysun MJ. Smoking-related knowledge, attitudes and behaviors in the lesbian, gay and bisexual community: a population-based study from the U.S. Pacific Northwest.. „Preventive medicine”, s. 555–61, czerwiec 2009. DOI: 10.1016/j.ypmed.2009.03.013. PMID: 19306893. 
  15. Dilley JA., Spigner C., Boysun MJ., Dent CW., Pizacani BA. Does tobacco industry marketing excessively impact lesbian, gay and bisexual communities?. „Tobacco control”, s. 385–90, grudzień 2008. DOI: 10.1136/tc.2007.024216. PMID: 18723561. 
  16. Kreiss JL., Patterson DL. Psychosocial issues in primary care of lesbian, gay, bisexual, and transgender youth.. „Journal of pediatric health care : official publication of National Association of Pediatric Nurse Associates & Practitioners”. s. 266–74. PMID: 9423411. 
  17. Catallozzi M., Rudy BJ. Lesbian, gay, bisexual, transgendered, and questioning youth: the importance of a sensitive and confidential sexual history in identifying the risk and implementing treatment for sexually transmitted infections.. „Adolescent medicine clinics”, s. 353–67, czerwiec 2004. PMID: 15449849. 
  18. a b Benson PA., Hergenroeder AC. Bacterial sexually transmitted infections in gay, lesbian, and bisexual adolescents: medical and public health perspectives.. „Seminars in pediatric infectious diseases”, s. 181–91, lipiec 2005. PMID: 16044392. 
  19. Zablotska IB., Imrie J., Bourne C., Grulich AE., Frankland A., Prestage G. Improvements in sexual health testing among gay men in Sydney, Australia, 2003-2007.. „International journal of STD & AIDS”, s. 758–60, listopad 2008. DOI: 10.1258/ijsa.2008.008193. PMID: 18931269. 
  20. Johnson WD., Diaz RM., Flanders WD., Goodman M., Hill AN., Holtgrave D., Malow R., McClellan WM. Behavioral interventions to reduce risk for sexual transmission of HIV among men who have sex with men.. „Cochrane database of systematic reviews (Online)”, s. CD001230, 2008. DOI: 10.1002/14651858.CD001230.pub2. PMID: 18646068. 
  21. Mercer CH., Hart GJ., Johnson AM., Cassell JA. Behaviourally bisexual men as a bridge population for HIV and sexually transmitted infections? Evidence from a national probability survey.. „International journal of STD & AIDS”, s. 87–94, luty 2009. DOI: 10.1258/ijsa.2008.008215. PMID: 19182053. 
  22. Schwappach DL., Bruggmann P. An integrated model of care to counter high incidence of HIV and sexually transmitted diseases in men who have sex with men - initial analysis of service utilizers in Zurich.. „BMC public health”, s. 180, 2008. DOI: 10.1186/1471-2458-8-180. PMID: 18505556. 
  23. Millett GA., Flores SA., Peterson JL., Bakeman R. Explaining disparities in HIV infection among black and white men who have sex with men: a meta-analysis of HIV risk behaviors.. „AIDS (London, England)”, s. 2083–91, październik 2007. DOI: 10.1097/QAD.0b013e3282e9a64b. PMID: 17885299. 
  24. Klausner JD., Kent CK., Wong W., McCright J., Katz MH. The public health response to epidemic syphilis, San Francisco, 1999-2004.. „Sexually transmitted diseases”, s. S11–8, październik 2005. PMID: 16205286. 
  25. Niccolai LM., Livingston KA., Richardson W., Jenkins H. Sex partner meeting venues and out-of-state sex partners among men who have sex with men with early syphilis in Connecticut.. „Sexually transmitted diseases”, s. 887–91, listopad 2007. DOI: 10.1097/OLQ.0b013e3180646422. PMID: 17565333. 
  26. Power J., McNair R., Carr S. Absent sexual scripts: lesbian and bisexual women's knowledge, attitudes and action regarding safer sex and sexual health information.. „Culture, health & sexuality”, s. 67–81, styczeń 2009. DOI: 10.1080/13691050802541674. PMID: 19234951. 
  27. Suarez T., Miller J. Negotiating risks in context: a perspective on unprotected anal intercourse and barebacking among men who have sex with men--where do we go from here?. „Archives of sexual behavior”, s. 287–300, czerwiec 2001. PMID: 11330118. 
  28. Prestage GP., Hudson J., Jin F., Corrigan N., Martin P., Grulich AE., McInnes D. Testing for HIV and sexually transmissible infections within a mainly online sample of gay men who engage in group sex.. „Sexually transmitted infections”, s. 70–4, luty 2009. DOI: 10.1136/sti.2008.031120. PMID: 19164606. 
  29. a b c Reidy WJ., Spielberg F., Wood R., Binson D., Woods WJ., Goldbaum GM. HIV risk associated with gay bathhouses and sex clubs: findings from 2 seattle surveys of factors related to HIV and sexually transmitted infections.. „American journal of public health”, s. S165–72, kwiecień 2009. DOI: 10.2105/AJPH.2007.130773. PMID: 19218174. 
  30. Ferrand RA., de Silva S., Cartledge JD. Tackling STI epidemics through the HIV clinic: is sex high enough on the agenda?. „International journal of STD & AIDS”, s. 711–2, październik 2008. DOI: 10.1258/ijsa.2008.008048. PMID: 18824626. 
  31. Williamson LM., Dodds JP., Mercey DE., Hart GJ., Johnson AM. Sexual risk behaviour and knowledge of HIV status among community samples of gay men in the UK.. „AIDS (London, England)”, s. 1063–70, maj 2008. DOI: 10.1097/QAD.0b013e3282f8af9b. PMID: 18520350. 
  32. Phillips AM., Jones AG., Osmond DH., Pollack LM., Catania JA., Martin JN. Awareness of Kaposi's sarcoma-associated herpesvirus among men who have sex with men.. „Sexually transmitted diseases”, s. 1011–4, grudzień 2008. DOI: 10.1097/OLQ.0b013e318182c91f. PMID: 18665016. 
  33. Kuyper L., Fokkema T. Loneliness Among Older Lesbian, Gay, and Bisexual Adults: The Role of Minority Stress.. „Archives of sexual behavior”, lipiec 2009. DOI: 10.1007/s10508-009-9513-7. PMID: 19629672. 
  34. Saewyc EM., Homma Y., Skay CL., Bearinger LH., Resnick MD., Reis E. Protective factors in the lives of bisexual adolescents in North America.. „American journal of public health”, s. 110–7, styczeń 2009. DOI: 10.2105/AJPH.2007.123109. PMID: 19008523.