Miękkoodwłokowce: Różnice pomiędzy wersjami
nowy artykuł w Tygodniu Obszarów Wodnych II |
(Brak różnic)
|
Wersja z 09:25, 31 mar 2016
| Anomura | |
| MacLeay, 1838 | |
| Okres istnienia: loping–dziś | |
 Eumunida picta z rodziny Eumundiidae | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd |
miękkoodwłokowce |
_SLO.jpg)
Miękkoodwłokowce[1], miernoodwłokowe[2], miękkoodwłokowe[2] (Anomura) – infrarząd pancerzowców z rzędu dziesięcionogów. Grupa różnorodna morfologicznie i ekologicznie. Zasiedlają głownie wody słone, ale także słodkie i środowiska lądowe. Analizy filogenetyczne wskazują, że pojawiły się już w permie, natomiast szczątki znane są od triasu. Dotąd opisano ponad 2700 gatunków.
Opis
Grupa zróżnicowana pod względem budowy[3], obejmująca dziesięcionogi średnich i dużych rozmiarów[1]. Należą tu zarówno formy krabopodobne, formy o dłuższym i podwiniętym pod ciało odwłoku jak i formy pustelnikopodobne[3], zarówno o odwłoku symetrycznym jak i asymetrycznie skręconym[1][3]. Segmentacja odwłoka może być widoczna lub zatarta, a budowa skrzeli różnorodna. Pereiopodia pierwszej pary zazwyczaj wyposażone są w szczypce[1], które mogą być asymetryczne[2]. Druga, czwarta i piąta para pereiopodiów również mogą mieć szczypce, natomiast trzecia nie ma ich nigdy. Zazwyczaj piąta, czasem też czwarta para pereiopodiów, celem służenia czyszczeniu skrzeli, ulega redukcji i jest z zewnątrz niewidoczna. Odwłok o zredukowanych lub całkiem zanikłych pleopodiach[1] i zredukowanej płetwie odwłokowej[2].
Ekologia
Miękkoodwłokowce są grupą zróżnicowaną pod względem preferencji ekologicznych[3]. Większość gatunków jest morska, jednak występują również formy słodkowodne, ziemnowodne i lądowe, których oddychanie wspomagają modyfikacje karapaksu[1]. Przejście do form wyłącznie słodkowodnych i lądowych zaszło w rodzinach Aeglidae i Coenobitidae[3].
Ewolucja
Najstarsze szczątki kopalne pochodzą z przełomu noryku i retyku, natomiast czas oddzielenia się linii miękkodwłokowców datuje się na loping (około 259 milionów lat temu). Wiele współczesnych rodzin pojawiło się w wyniku kolejnych radiacji, jakie zaszły w jurze i wczesnej kredzie. Proces wykształcanie się ciała krabopodobnego (ang. carcinization) nastąpił w tej grupie niezależnie 3 razy. Kolonizacja środowisk słodkowodnych i lądowych miała miejsce między kredą późną a trzeciorzędem[3].
Systematyka
Do 2009 roku opisano 2700 wszystkich gatunków[4], natomiast do 2013 ponad 2500 współcześnie żyjących[3]. W pracy przedstawiającej systematykę skorupiaków S.T. Ahyong i innych z 2011 roku podzielono je na na 7 nadrodzin i 19 rodzin[5]. Podział stosowany w 2016 roku w bazie WoRMS wyróżnia dodatkowo jeszcze jedną rodzinę, co razem daje 20[6][5]: Szablon:Kolumna-podział
Analiza filogenetyczna opublikowana w 2013 roku potwierdziła monofiletyzm miękkoodwłokowców oraz większości ich nadrodzin i rodzin. Pustelniki (Paguroidea) okazały się parafiletyczne i dla zachowania monofiletyzmu w ich skład powinny zostać włączone krabony (Lithodoidea). Niemonofiletyczne okazały się 3 rodziny: Diogenidae, pustelnikowate (Paguridae) i Munididae. Pozycję bazalną zajmują Hippoidea[3].
- ↑ a b c d e f Nadrząd: Eucarida. W: Michał Grabowski: Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 1. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 343-344. ISBN 978-83-01-16568-0.
- ↑ a b c d Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 483-484.
- ↑ a b c d e f g h Heather D. Bracken-Grissom, Maren E. Cannon, Patricia Cabezas, Rodney M. Feldmann, Carrie E. Schweitzer, Shane T. Ahyong, Darryl L. Felder, Rafael Lemaitre, Keith A. Crandall. A comprehensive and integrative reconstruction of evolutionary history for Anomura (Crustacea: Decapoda). „BMC Evolutionary Biology”. 13 (128), 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-128.
- ↑ Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al.. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. „Raffles Bulletin of Zoology”. Suppl. 21, s. 1–109, 2009. (ang.).
- ↑ a b Shane T. Ahyong, James K. Lowry, Miguel Alonso, Roger N. Bamber, Geoffrey A. Boxshall, Peter Castro, Sarah Gerken, Gordan S. Karaman, Joseph W. Goy, Diana S. Jones, Kenneth Meland, D. Christopher Rogers, Jorundur Svavarsson. Subphylum Crustacea Brünnich, 1772 Linnaeus, 1758. „Zootaxa”. 3148, s. 165–191, 2011. [dostęp 2016-03-31].
- ↑ Anomura. [w:] World Register of Marine Species [on-line]. [dostęp 2016-03-31].