Wilczków (powiat wrocławski): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →top: poprawa linkowań |
Rozbudowuję |
||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Wilczków''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat wrocławski|powiecie wrocławskim]], w [[Żórawina (gmina)|gminie Żórawina]]. |
'''Wilczków''' ({{W języku|de|Wiltschau}}, po 1937 ''Herdhausen''<ref>{{Cytuj|autor=Józef Domański|tytuł=Nazwy miejscowe dzisiejszego Wrocławia i dawnego okre̦gu wrocławskiego|data=1967|data dostępu=2017-11-29|wydawca=Państwowe Wydawn. Naukowe|s=107|url=https://books.google.pl/books?id=u-VJAAAAIAAJ&q=Wiltschau&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiSjaHz7-PXAhWCA5oKHcj3CRMQ6AEIJzAA|język=pl}}</ref>) – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat wrocławski|powiecie wrocławskim]], w [[Żórawina (gmina)|gminie Żórawina]]. Wieś ma charakter [[Okolnica (wieś)|owalnicowy]] ({{Link-interwiki|Angerdorf|lang=en|tam=Angerdorf|tekst=typu Angerdorf}})<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Kurt Degen|tytuł=Die Bau-und Kunstdenkmäler des LandKreises Breslau|data=1965|data dostępu=2017-11-29|wydawca=Verlag Wolfgang Weidlich|s=326-330|url=https://books.google.pl/books?id=eIVIAQAAIAAJ&q=Wiltschau&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjYtpvB-uPXAhUHshQKHR5dBa8Q6AEISjAG|język=de}}</ref>. |
||
Na terenie wsi znaleziono [[Artefakt (archeologia)|artefakty]] [[Kultura ceramiki sznurowej|kultury ceramiki sznurowej]]<ref>{{Cytuj|autor=Roland Schroeder|tytuł=Die Nordgruppe der Oderschnurkeramik|data=1952|data dostępu=2017-11-29|isbn=9783110843620|wydawca=Walter de Gruyter|s=80-81|url=https://books.google.pl/books?id=Q613THiLV3MC&pg=PA81&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwikkOfP8-PXAhXDZpoKHUrrAoM4ChDoAQhcMAg#v=onepage&q=Wiltschau&f=false|język=de}}</ref> oraz z [[I wiek p.n.e.|I wieku p.n.e]]<ref>{{Cytuj|autor=Eugeniusz Konik|tytuł=Śląsk starpożytny a imperium rzymskie|data=1959|data dostępu=2017-11-29|wydawca=Zakład Narodowy Im. Ossolińskich|s=203|url=https://books.google.pl/books?hl=pl&id=muhWAAAAMAAJ&dq=%22Wilczk%C3%B3w%22+Wroc%C5%82aw&focus=searchwithinvolume&q=%22Wilczk%C3%B3w%22|język=pl}}</ref>. |
|||
Nazwa miejscowości (jako Wilkow) poświadczona jest już w 1307 roku, w dokumentach średniowiecznych pojawia się także jako Wilzow (1318) i Wilczow (1360)<ref name=":1">{{Cytuj|autor=Johann Georg Knie|tytuł=Alphabetisch-statistisch- topographische Uebersicht der Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuss. Provinz Schlesien|data=1845|data dostępu=2017-11-29|miejsce=Breslau|wydawca=Graß, Barth und Co.|s=748|url=https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/880|język=de|dostęp=o}}</ref>, choć inne źródła podają za rok najwcześniejszej wzmianki 1521<ref name=":0" /><ref>Prawdopodobnie jest to omyłka w druku, bowiem autor w następnym zdaniu opisuje nadania w okolicach miejscowości, poczynione przez [[Bolesław III Rozrzutny|Bolesława III Rozrzutnego]] na rzecz [[Joannici|Joannitów]]</ref>. W 1318 miejscowość, za zgodą księcia [[Henryk VI Dobry|Henryka VI Dobrego]], nabył Johann von Reste, zamożny wrocławski kupiec i kredytodawca<ref>{{Cytuj|autor=Oskar Pusch|tytuł=Die Breslauer Rats- und Stadtgeschlechter in der Zeit von 1241 bis 1741|data=1991|data dostępu=2017-11-29|isbn=9783923293315|wydawca=Auslieferung, Forschungsstelle Ostmitteleuropa|s=44-45|url=https://books.google.pl/books?id=tT4rAQAAIAAJ&q=Wiltschau&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjZwczc8-PXAhUEOJoKHaDBB6c4FBDoAQhmMAk|język=de}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj|autor=Roman Zaoral|tytuł=Money and Finance in Central Europe during the Later Middle Ages|data=2016-04-29|data dostępu=2017-11-29|isbn=9781137460233|wydawca=Springer|s=100-101|url=https://books.google.pl/books?id=DOIdCwAAQBAJ&pg=PT100&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiSjaHz7-PXAhWCA5oKHcj3CRMQ6AEILDAB#v=onepage&q=Eichelborn&f=false|język=en}}</ref>. Jedenaście lat później król [[Jan Luksemburski]] dodał do jego domeny dziesięć dużych pól w miejscowości, w zamian za pożyczkę w wysokości 60 [[Marka (masa)|marek]] [[Grosz praski|groszy praskich]]. Nadanie to było niezgodne z ówczesnym prawem, bowiem król Jan dokonał go jeszcze za życia księcia Henryka<ref name=":2" />. |
|||
W 1375 dobra w Wilczkowie kupił Johannes Rothe, w którego rodzinie wieś pozostała przynajmniej do XVI wieku<ref>{{Cytuj|autor=Rudolf Stein|tytuł=Der Rat und die Ratsgeschlechter des alten Breslau: herausgegeben vom Göttinger Arbeitskreis|data=1963|data dostępu=2017-11-29|wydawca=Holzner-Verlag|s=107-108|url=https://books.google.pl/books?id=3R4vAAAAMAAJ&q=Wiltschau&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjlk92w9OPXAhXDJZoKHa_QCVo4HhDoAQhMMAY|język=de}}</ref>. |
|||
W połowie XIX wieku miejscowość należała do [[Graf (tytuł szlachecki)|Grafa]] [[Louis von Schlabrendorf|Louisa von Schlabrendorf]]. W 1845 znajdowało się w niej 45 domostw zamieszkanych przez 464 mieszkańców. Większość stanowili [[ewangelicy]], ale we wsi mieszkało także 83 [[Katolicyzm|katolików]]. Miejscowość posiadała również pałac<ref name=":1" />, a także kościół ewangelicki (ufundowany w 1743)<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=|tytuł=Buchbesprechungen|czasopismo=[[Jahrbuch für Schlesische Kirchengeschichte]]|data=1993|data dostępu=2017-11-29|issn=0075-2762|wolumin=72|wydawca=Verein für Schlesische Kirchengeschichte; Unser Weg|s=249-253|url=https://books.google.pl/books?id=6ywqAQAAIAAJ&q=Wiltschau&dq=Wiltschau&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjlk92w9OPXAhXDJZoKHa_QCVo4HhDoAQhFMAU|język=de}}</ref>. |
|||
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] dwór we wsi został skonfiskowany i na przełomie 1944 i 1945 część zabudowań zamieniono w magazyny. Przeniesiono do nich m.in. archiwa stacji nasłuchowych niemieckiego wywiadu dotyczące Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, dotąd składowane w koszarach artylerii przeciwlotniczej w Hartlieb (dzisiejsze [[Partynice]]), gdzie groziło im zniszczenie wskutek nalotu bombowego. 20 stycznia 1945 archiwum zostało zniszczone wobec postępów radzieckiej ofensywy, która wkrótce potem doprowadziła do [[Oblężenie Wrocławia (1945)|oblężenia Wrocławia]]<ref>{{Cytuj|autor=Günther W. Gellermann|tytuł=Und lauschten für Hitler: Geheime Reichssache; die Abhörzentralen des Dritten Reiches|data=1991|data dostępu=2017-11-29|isbn=9783763758999|wydawca=Bernard & Graefe|s=38-40|url=https://books.google.pl/books?id=uB5nAAAAMAAJ&q=Herdhausen&dq=Herdhausen&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjlzb-4_uPXAhVLKFAKHYIcAbAQ6AEIODAC|język=de}}</ref>. |
|||
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość należała administracyjnie do [[Województwo wrocławskie (1975–1998)|województwa wrocławskiego]]. |
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość należała administracyjnie do [[Województwo wrocławskie (1975–1998)|województwa wrocławskiego]]. |
||
Wersja z 01:50, 30 lis 2017
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
_ID_599865.jpg) Kościół Wniebowzięcia NMP w Wilczkowie | |
| Państwo | dolnośląskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
362[1] |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 71 |
| Kod pocztowy |
55-020 |
| Tablice rejestracyjne |
DWR |
| SIMC |
0884803 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Wilczków (niem. Wiltschau, po 1937 Herdhausen[2]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Żórawina. Wieś ma charakter owalnicowy (typu Angerdorf)[3].
Na terenie wsi znaleziono artefakty kultury ceramiki sznurowej[4] oraz z I wieku p.n.e[5].
Nazwa miejscowości (jako Wilkow) poświadczona jest już w 1307 roku, w dokumentach średniowiecznych pojawia się także jako Wilzow (1318) i Wilczow (1360)[6], choć inne źródła podają za rok najwcześniejszej wzmianki 1521[3][7]. W 1318 miejscowość, za zgodą księcia Henryka VI Dobrego, nabył Johann von Reste, zamożny wrocławski kupiec i kredytodawca[8][9]. Jedenaście lat później król Jan Luksemburski dodał do jego domeny dziesięć dużych pól w miejscowości, w zamian za pożyczkę w wysokości 60 marek groszy praskich. Nadanie to było niezgodne z ówczesnym prawem, bowiem król Jan dokonał go jeszcze za życia księcia Henryka[9].
W 1375 dobra w Wilczkowie kupił Johannes Rothe, w którego rodzinie wieś pozostała przynajmniej do XVI wieku[10].
W połowie XIX wieku miejscowość należała do Grafa Louisa von Schlabrendorf. W 1845 znajdowało się w niej 45 domostw zamieszkanych przez 464 mieszkańców. Większość stanowili ewangelicy, ale we wsi mieszkało także 83 katolików. Miejscowość posiadała również pałac[6], a także kościół ewangelicki (ufundowany w 1743)[6][11].
W czasie II wojny światowej dwór we wsi został skonfiskowany i na przełomie 1944 i 1945 część zabudowań zamieniono w magazyny. Przeniesiono do nich m.in. archiwa stacji nasłuchowych niemieckiego wywiadu dotyczące Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, dotąd składowane w koszarach artylerii przeciwlotniczej w Hartlieb (dzisiejsze Partynice), gdzie groziło im zniszczenie wskutek nalotu bombowego. 20 stycznia 1945 archiwum zostało zniszczone wobec postępów radzieckiej ofensywy, która wkrótce potem doprowadziła do oblężenia Wrocławia[12].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.
Zabytki
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[13]:
- kościół ewangelicki, brak decyzji w NID
- kościół fil. pw. Wniebowzięcia NMP, z XIV w.
Zobacz też
- ↑ Gmina Żórawina. [dostęp 2012-06-17].
- ↑ Józef Domański, Nazwy miejscowe dzisiejszego Wrocławia i dawnego okre̦gu wrocławskiego, Państwowe Wydawn. Naukowe, 1967, s. 107 [dostęp 2017-11-29] (pol.).
- ↑ a b Kurt Degen, Die Bau-und Kunstdenkmäler des LandKreises Breslau, Verlag Wolfgang Weidlich, 1965, s. 326-330 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ Roland Schroeder, Die Nordgruppe der Oderschnurkeramik, Walter de Gruyter, 1952, s. 80-81, ISBN 978-3-11-084362-0 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ Eugeniusz Konik, Śląsk starpożytny a imperium rzymskie, Zakład Narodowy Im. Ossolińskich, 1959, s. 203 [dostęp 2017-11-29] (pol.).
- ↑ a b c Johann Georg Knie, Alphabetisch-statistisch- topographische Uebersicht der Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuss. Provinz Schlesien, Breslau: Graß, Barth und Co., 1845, s. 748 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ Prawdopodobnie jest to omyłka w druku, bowiem autor w następnym zdaniu opisuje nadania w okolicach miejscowości, poczynione przez Bolesława III Rozrzutnego na rzecz Joannitów
- ↑ Oskar Pusch, Die Breslauer Rats- und Stadtgeschlechter in der Zeit von 1241 bis 1741, Auslieferung, Forschungsstelle Ostmitteleuropa, 1991, s. 44-45, ISBN 978-3-923293-31-5 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ a b Roman Zaoral, Money and Finance in Central Europe during the Later Middle Ages, Springer, 29 kwietnia 2016, s. 100-101, ISBN 978-1-137-46023-3 [dostęp 2017-11-29] (ang.).
- ↑ Rudolf Stein, Der Rat und die Ratsgeschlechter des alten Breslau: herausgegeben vom Göttinger Arbeitskreis, Holzner-Verlag, 1963, s. 107-108 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ Buchbesprechungen, „Jahrbuch für Schlesische Kirchengeschichte”, 72, Verein für Schlesische Kirchengeschichte; Unser Weg, 1993, s. 249-253, ISSN 0075-2762 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ Günther W. Gellermann, Und lauschten für Hitler: Geheime Reichssache; die Abhörzentralen des Dritten Reiches, Bernard & Graefe, 1991, s. 38-40, ISBN 978-3-7637-5899-9 [dostęp 2017-11-29] (niem.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 237. [dostęp 4.11.2012].
- Siedziba gminy: Żórawina
