Onondaga (jezioro)

Onondaga

Syracuse z jeziorem Onondaga
Położenie
Państwo	Stany Zjednoczone
Miejscowości nadbrzeżne	Syracuse
Wysokość lustra	110 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	12 km²
Wymiary • max długość • max szerokość	7,4 km 1,6 km
Głębokość • średnia • maksymalna	10 m 19 m
Hydrologia
Rzeki zasilające	Ninemile Creek Onondaga Creek
Rzeki wypływające	Seneca River
Położenie na mapie stanu Nowy Jork Onondaga
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Onondaga
43°06′54″N 76°14′34″W

Zakłady Solvay'a nad jeziorem Onondaga, ok. 1900

Onondaga (ang. Lake Onondaga) – jezioro w Stanach Zjednoczonych.

W latach 70. XX w. uznawane było za jedno z najbardziej zanieczyszczonych zbiorników na terenie Stanów Zjednoczonych. Od tego czasu trwa akcja oczyszczania jeziora.

Geografia

Jezioro Onondaga leży w hrabstwie Onondaga w centrum najbardziej uprzemysłowionego obszaru regionu Central New York w stanie Nowy Jork w Stanach Zjednoczonych, na północ od Syracuse^1=:12=:2. Rozciąga się z północnego zachodu na południowy wschód^1=:2. Ma 7,4 km długości i 1,6 szerokości^1=:1. Zajmuje powierzchnię 12 km²^1=:1. Jego średnia głębokość to ok. 10 m, a w najgłębszym miejscu jezioro sięga 19 m głębokości^1=:1.

Jego zlewnia zajmuje 738 km²^1=:1. Główne rzeki zasilające jezioro to Ninemile Creek i Onondaga Creek^1=:02=:2. Do jeziora odprowadzone są również wody z oczyszczalni ścieków Hrabstwa Onondaga – Metropolitan Syracuse Sewage Treatment Plant (METRO), co stanowi 20% (30% latem) wód spływających do zbiornika^1=:0.

Jezioro leży w zasięgu klimatu kontynentalnego, na który duży wpływ ma bliskość geograficzną Wielkich Jezior^1=:2.

Historia

Nad jeziorem Onondaga, Indianie z terenów na wschód od Wielkich Jezior i na południe od Rzeki św. Wawrzyńca zawiązali ligę plemion Irokezów, a brzegi jeziora stały się ich głównym ośrodkiem^1=:02=:1. Pierwszym Europejczykiem, który dotarł do jeziora, był francuski podróżnik Samuel de Champlain (1570–1635)^1=:2. W 1654 roku w okresie zawieszenia broni w walkach z Irokezami, nad jeziorem powstała niewielka osada jezuicka Ste. Marie de Gannentaha^1=:2. Jezuitom przypisuje się odkrycie słonych źródeł w pobliżu ujścia Onondaga Creek^1=:2.

Osadnicy z Europy zaczęli osiedlać się na ziemiach wokół jeziora w XVII–XVIII w.^1=:1 W XIX w. po stronie zachodniej zaczęła rozwijać się produkcja soli na potrzeby przemysłu (węglanu sodu), po stronie północno-zachodniej powstała baza turystyczna^1=:2.

W XX w. tereny na zachodnim brzegu jeziora zostały silnie zindustrializowane^1=:1 – m.in. powstały zakłady produkcji stali, farmaceutyków i sprzętu gospodarstwa domowego^1=:2.

Zanieczyszczenie

Od początku osadnictwa do zbiornika odprowadzano nieczystości, ścieki miejskie i przemysłowe^1=:1. Ścieki przemysłowe charakteryzowały się dużą zawartością pestycydów, metali ciężkich, ołowiu, kobaltu i przede wszystkim rtęci^1=:1. Z powodu zanieczyszczenia wody, w 1940 roku wprowadzono zakaz pływania w jeziorze^1=:12=:2.

Pierwsze działania na rzecz czystszej wody podjęto w późnych latach 50. XX w., kiedy rozpoczęto budowę oczyszczalni ścieków, ukończonej w 1960 roku^1=:2. Na początku lat 70. XX w., podczas przeprowadzonych wówczas badań, stwierdzono wysokie stężenie rtęci w mięsie ryb i w 1972 roku wprowadzono zakaz rybołówstwa^1=:2.

Jezioro uznawane było wówczas za jedno z najbardziej zanieczyszczonych zbiorników na terenie Stanów Zjednoczonych, głównie z powodu zanieczyszczeń spływających za sprawą Ley Creek – jednej z mniejszych rzek wpływających do zbiornika^1=:3. W latach 80. XX w. do rzeki dostał się fosfor z zakładów produkujących świece oraz płyn do odladzania samolotów z pobliskiego lotniska^1=:3. Wiele zanieczyszczeń chemicznych pochodziło z zakładów chemicznych Solvey, które zostały przejęte przez koncern Honeywell, któremu po zamknięciu zakładów zostało powierzone oczyszczanie jeziora^1=:32=:4. Wiele zanieczyszczeń zostało usuniętych przy pomocy metody bagrowania^1=:3.