Łabędnik (gmina)

Łabędnik (Szwansfeld)
	gmina wiejska
	1945–1946
Państwo	Polska
Województwo	1945–46: okręg mazurski; 1946–47: woj. olsztyńskie
Powiat	bartoszycki
Data powstania	25 lipca 1945
Data likwidacji	1946/47
Siedziba	Łabędnik
Populacja (1946); • liczba ludności	; 1340
brak współrzędnych

Łabędnik, Szwansfeld – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1945–1946 w okręgu mazurskim (IV) (dzisiejsze woj. warmińsko-mazurskie). Siedzibą władz gminy był Łabędnik (1945 jako Szwansfeld).

Niemcy[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Łabędnik (Amtsbezirk Groß Schwansfeld) powstała 11 czerwca 1874 w Prusach Wschodnich w powiecie frydlandzko-bartoszyckim. W jej skład weszła gmina jednostkowa Groß Schwansfeld (Łabędnik) oraz obszar dworski Groß Schwansfeld (Łabędnik).

20 listopada 1893 do gminy jednostkowej Groß Schwansfeld włączono zniesioną gminę jednostkową Sporwienen (Sporwiny).
30 września 1928 do gminy jednostkowej Groß Schwansfeld włączono zniesiony obszar dworski Groß Schwansfeld.
1 listopada 1928 do Amtsbezirk Groß Schwansfeld przyłączono gminę jednostkową Beyditten (Bajdyty) ze zniesionego Amtsbezirk Beyditten.

I tak 1 stycznia 1945 Amtsbezirk Groß Schwansfeld składał się z dwóch gmin jednostkowych (Beyditten i Groß Schwansfeld)^[1].

Polska[edytuj | edytuj kod]

Gmina Łabędnik (początkowo jako Szwansfeld od niemieckiej nazwy Gross Schwansfeld) powstała po II wojnie światowej, 25 lipca 1945 roku, na terenie tzw. Ziem Odzyskanych, jako jedna z siedmiu gmin powiatu bartoszyckiego. W jej skład weszły obszary dawnych niemieckich Amtsbezirków Groß Schwansfeld (Łabędnik), Falkenau (Sokolica) i Rosenort (Różyna) oraz zachodnia część Amtsbezirku Maxkeim (Maszewy) na południe od miasta Schippenbeil (Sępopola), czyli gromady: Bieliny, Drawa, Łabędnik, Maszewy, Pasławki, Różyna, Sokolica i Wiatrowiec^[2]^[3].

28 czerwca 1946 roku jako jednostka administracyjna polskiego powiatu bartoszyckiego gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. olsztyńskiego^[4].

Niedługo (około 1946/47) gminę Łabędnik przekształcono w gminę Sokolica z siedzibą w Sokolicy^[5]. Urząd Wojewódzki w Olsztynie wydał jednocześnie memorandum, żaląc się, że wiele gmin wbrew przepisom samowolnie zmieniło siedzibę gminy, wprowadzając przez to „chaos w ustalonym podziale administracyjnym”. Aby temu zapobiec na przyszłość Urząd Wojewódzki zwrócił się do przewodniczących Wydziałów Powiatowych z prośbą o wydanie zarządzenia zabraniającego dokonania zmian siedzib Zarządów Gminnych. Natomiast w kwestii zmian już dokonanych po 1 sierpnia 1946 poprosił o przesłanie Urzędowi Wojewódzkiemu odpowiednie sprawozdanie w terminie do 15 grudnia 1947^[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Łabędnik (gromada)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Amtsbezirk Groß Schwansfeld
↑ WAPO, UPR, 171, k. 70, Wykaz powiatów Okręgu Mazurskiego z podziałem na gminy; por. także R. Rryciuk, M. Petraszko, op. cit., s. 210.
↑ F. Sokołowski, Materiały źródłowe do początków administracji polskiej na Warmii i Mazurach w 1945 roku, Rocznik Olsztyński (dalej: RO), 1972, t. X, ss. 323–329.
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Olsztyński Dziennik Wojewódzki. R.4, nr 1 (2 stycznia 1948) = nr 34, poz. 8

[1] Amtsbezirk Groß Schwansfeld

[2] WAPO, UPR, 171, k. 70, Wykaz powiatów Okręgu Mazurskiego z podziałem na gminy; por. także R. Rryciuk, M. Petraszko, op. cit., s. 210.

[sokol-3] F. Sokołowski, Materiały źródłowe do początków administracji polskiej na Warmii i Mazurach w 1945 roku, Rocznik Olsztyński (dalej: RO), 1972, t. X, ss. 323–329.

[4] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[5] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[6] Olsztyński Dziennik Wojewódzki. R.4, nr 1 (2 stycznia 1948) = nr 34, poz. 8

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Bartoszyce (od 1945) Górowo Iławeckie (← od 1961) Sępopol (Szepepel) (1945–46 i od 1973)
Osiedla (1954–72)	Sępopol (1959–72)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bartoszyce (od 1973) Galiny (Gallingen) (1945–54 i od 1973) Górowo Iławeckie (od 1973) Dąbrowa (1945–54) Kandyty (od 1973) Liski (Lisków) (1945–46) Łabędnik (Szwansfeld) (1945–46) Ostre Bardo (1945) Sępopol (1946–54 i od 1973) Smolanka (Lanckorona) (1945–46) Sokolica (1946–54) Szczurkowo (1945)
Gromady (1954–72)	Bartoszyce (1954–72) Bezledy (← 1961–72) Bukowiec (← 1961–68) Dzietrzychowo (← 1955–71) Galiny (1954–72) Gałajny (← 1961–71) Górowo Iławeckie (← 1961–72) Kandyty (← 1961–72) Łabędnik (1954–72) Maszewy (1954–59) Osieka (1954–59) Pieszkowo (← 1961–72) Pluty (← 1961–71) Poniki (1954–57) Rodnowo (← 1961–68) Sępopol (1958–72) Sępopol-Południe (1954–57) Sępopol-Północ (1954–57) Wiatrowiec (1954–61) Wirwilty (1954–59) Wodukajmy (1958–72) Wojciechy (← 1961–72) Wozławki (← 1959–61) Żydowo (1954–59)