Alexandromys

	Alexandromys
	Ognev, 1914
	; Przedstawiciel rodzaju – nornik północny (A. oeconomus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	karczowniki
Plemię	Microtini
Rodzaj	Alexandromys
	Typ nomenklatoryczny
	Microtus pelliceus O. Thomas, 1911 (= Microtus fortis Büchner, 1889)
Synonimy
	Pallasiinus Kretzoi, 1964; Suranomys Chaline, 1972; Oecomicrotus Rabeder, 1981; Yushanomys Kryštufek & Shenbrot, 2022;
	Pallasiinus Kretzoi, 1964; Suranomys Chaline, 1972; Oecomicrotus Rabeder, 1981; Yushanomys Kryštufek & Shenbrot, 2022;
Podrodzaje i gatunki
	4 podrodzaje (w tym 1 incertae sedis) i 19 gatunków (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	4 podrodzaje (w tym 1 incertae sedis) i 19 gatunków (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Alexandromys – rodzaj ssaków z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i Ameryce Północnej^[6]^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 79–176 mm, długość ogona 21–98 mm, długość ucha 7–21 mm, długość tylnej stopy 12–26 mm; masa ciała 13–149 g^[7]^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1914 roku rosyjski przyrodnik Siergiej Ogniow^[1]. Na gatunek typowy Ognev wyznaczył nornika wschodniego (A. fortis).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Alexandromys: Alexander; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Pallasiinus: Peter Simon Pallas (1741–1811), niemiecki przyrodnik, podróżnik^[2]. Gatunek typowy: Mus oeconomus Pallas, 1776.
Suranomys: rzeka Suran, wschodnia Francja; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[3]. Gatunek typowy: †Microtus malei Hinton, 1927.
Oecomicrotus: zbitka wyrazowa nazwy gatunkowej Mus oeconomus Pallas, 1776 (nornik północny) oraz nazwy rodzajowej Microtus Schrank, 1798 (nornik)^[4]. Gatunek typowy: Mus oeconomus Pallas, 1776.
Yushanomys: pasmo Yushan, Tajwan; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[5]. Gatunek typowy: Microtus kikuchii Kuroda, 1920.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w kilku podrodzajach^[11]^[5]^[9]^[6]^[12]:

Alexandromys Ognev, 1914
- Alexandromys fortis (Büchner, 1889) – nornik wschodni
- Alexandromys sachalinensis (Vasin, 1955) – nornik sachaliński
- Alexandromys maximowiczii (Schrenk, 1859) – nornik amurski
- Alexandromys mujanensis (Orlov & Kovalskaya, 1978) – nornik buriacki
- Alexandromys evoronensis (Kovalskaya & Sokolov, 1980) – nornik samotny
- Alexandromys mongolicus (Radde, 1862) – nornik mongolski
- Alexandromys alpinus Lissovsky, Yatsentyuk, Petrova & Abramson, 2017
- Alexandromys middendorffii (Poljakov, 1881) – nornik tundrowy
- Alexandromys shantaricus (Ognev, 1929)
Oecomicrotus Rabeder, 1981
- Alexandromys oeconomus (Pallas, 1776) – nornik północny
- Alexandromys limnophilus (Büchner, 1889) – nornik jeziorny
Yushanomys Kryštufek & Shenbrot, 2022
- Alexandromys kikuchii (Kuroda, 1920) – nornik tajwański
Incertae sedis
- Alexandromys montebelli (Milne-Edwards, 1872) – nornik japoński

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu:

Alexandromys epiratticepoides (Kawamura, 1988)^[13] (Japonia)
Alexandromys maekawai (Tokunaga & Mori, 1939)^[14] (Korea Północna)
Alexandromys malei (Hinton, 1907)^[15] (Wielka Brytania)
Alexandromys minoeconomus (Zheng Shaohua & Cai Baoquan, 1991)^[16] (Chińska Republika Ludowa)
Alexandromys nivalinus (Hinton, 1923^[17] (Wielka Brytania)
Alexandromys protoeconomus Rekovets, 1994^[18] (Ukraina).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b С.И. Огпев. Млекопитающие низовья реки Туман—Гана (южная часть Приморской области). „Дневник зоологического отделения Императорского Общества любителей естествознания, антропологии и этнографии”. 2 (3), s. 109, 1914. (ros.).
↑ ^a ^b M. Kretzoi. Über einige homonyme und synonyme Säugetiernamen. „Vertebrata Hungarica”. 6 (1–2), s. 136, 1964. (niem.).
↑ ^a ^b J. Cheline. Les rongeurs du Pleistocène moyen et supèrieur de France. „Cahiers de Paléontologie CNRS”. 1972, s. 142, 1972. (fr.).
↑ ^a ^b G. Rabeder. Die Arvicoliden (Rodentia, Mammalia) aus dem Pliozän und dem älteren Pleistozän von Niederösterreich. „Beiträge zur Paläontologie von Österreich”. 8, s. 300, 1981. (niem.).
↑ ^a ^b ^c B. Kryštufek & G. Shenbrot: Voles and Lemmings (Arvicolinae) of the Palaearctic Region. Maribor: University of Maribor Press, 2022, s. 239–274. ISBN 978-961-286-613-6. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 356–258. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 327–331. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Alexandromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-26].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 229. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 160. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Y. Kawamura. Quaternary rodent faunas in the Japanese islands (Part 1). „Memoirs of the Faculty of Science, Kyoto University, Series of Geology & Mineralogy”. 53 (1–2), s. 322, 1988. (ang.).
↑ S. Tokunaga & T. Mori: Report of diggings at Dokantin, the coast of the River Toman, Korea. W: S. Tokunaga: Report of the First Scientific Expedition to Manchoukuo. Tokio: Scientific Expedition to Manchoukuo, 1939, s. 1–43. (jap. • ang.).
↑ M.A.C. Hinton. On the existence of the Alpine vole (Microtus nivalis, Martins) in Britain during pleistocene times. „Proceedings of the Geologists’ Association”. 20 (2), s. 49, 1907. (ang.).
↑ S. Zheng & B. Cai. Fossil Micromammals from the Donggou Section of Dongyaozitou, Yuxian County, Hebei Province. „Contributions to INQUA”. 13, s. 100–131, 1991.
↑ M.A.C. Hinton. Diagnoses of species of Pitymys and Microtus occurring in the Upper Freshwater bed of West Runton, Norfolk. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 12 (70), s. 541, 1923. DOI: 10.1080/00222932308632973. (ang.).
↑ Л.И. Рековец: Мелкие млекопитающие антропогена юга Восточной Европы. Киев: Наукова думка, 1994, s. 1–372. ISBN 5-12-003577-9. (ros.).

[Ognev-1] С.И. Огпев. Млекопитающие низовья реки Туман—Гана (южная часть Приморской области). „Дневник зоологического отделения Императорского Общества любителей естествознания, антропологии и этнографии”. 2 (3), s. 109, 1914. (ros.).

[Kretzoi-2] M. Kretzoi. Über einige homonyme und synonyme Säugetiernamen. „Vertebrata Hungarica”. 6 (1–2), s. 136, 1964. (niem.).

[che-3] J. Cheline. Les rongeurs du Pleistocène moyen et supèrieur de France. „Cahiers de Paléontologie CNRS”. 1972, s. 142, 1972. (fr.).

[Rabeder-4] G. Rabeder. Die Arvicoliden (Rodentia, Mammalia) aus dem Pliozän und dem älteren Pleistozän von Niederösterreich. „Beiträge zur Paläontologie von Österreich”. 8, s. 300, 1981. (niem.).

[kry&sch-5] B. Kryštufek & G. Shenbrot: Voles and Lemmings (Arvicolinae) of the Palaearctic Region. Maribor: University of Maribor Press, 2022, s. 239–274. ISBN 978-961-286-613-6. (ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 356–258. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-7] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 327–331. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Alexandromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-26].

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 229. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[jae-10] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 160. (ang.).

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[kaw-13] Y. Kawamura. Quaternary rodent faunas in the Japanese islands (Part 1). „Memoirs of the Faculty of Science, Kyoto University, Series of Geology & Mineralogy”. 53 (1–2), s. 322, 1988. (ang.).

[tok&mori-14] S. Tokunaga & T. Mori: Report of diggings at Dokantin, the coast of the River Toman, Korea. W: S. Tokunaga: Report of the First Scientific Expedition to Manchoukuo. Tokio: Scientific Expedition to Manchoukuo, 1939, s. 1–43. (jap. • ang.).

[hin07-15] M.A.C. Hinton. On the existence of the Alpine vole (Microtus nivalis, Martins) in Britain during pleistocene times. „Proceedings of the Geologists’ Association”. 20 (2), s. 49, 1907. (ang.).

[zhe&cai-16] S. Zheng & B. Cai. Fossil Micromammals from the Donggou Section of Dongyaozitou, Yuxian County, Hebei Province. „Contributions to INQUA”. 13, s. 100–131, 1991.

[hin23-17] M.A.C. Hinton. Diagnoses of species of Pitymys and Microtus occurring in the Upper Freshwater bed of West Runton, Norfolk. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 12 (70), s. 541, 1923. DOI: 10.1080/00222932308632973. (ang.).

[rek-18] Л.И. Рековец: Мелкие млекопитающие антропогена юга Восточной Европы. Киев: Наукова думка, 1994, s. 1–372. ISBN 5-12-003577-9. (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]