Aster nowobelgijski

Aster nowobelgijski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	Symphyotrichum
Gatunek	aster nowobelgijski
	Nazwa systematyczna
	Symphyotrichum novi-belgii (L.) G.L.Nesom; Phytologia 77: 287 (1995)
Synonimy
	Amellus divaricatus Gaterau; Amellus novae-belgii (L.) Opiz; Aster adulterinus Willd.; Aster aestivus Aiton; Aster aestivus var. angustifolius Nees; Aster aestivus var. laetiflorus A.Gray; Aster argutus Nees; Aster bicolor Dietr. ex DC.; Aster brumalis Nees; Aster caespitosus Lindl.; Aster carneus Nees; Aster crenifolius var. arcuans (Fernald) Cronquist; Aster eminens var. laevigatus Nees; Aster floribundus Willd.; Aster foliaceus var. arcuans Fernald; Aster foliaceus var. sublinearis Griscom & R.J.Eaton; Aster hiemalis Nees; Aster johannensis Fernald; Aster junceus Aiton; Aster junceus var. major Willd. ex Nees; Aster laevigatus Lam.; Aster lateralis Nees; Aster laxifolius Nees; Aster laxifolius var. carneus (Nees) Lindl. ex DC.; Aster laxifolius var. salicifolius Lindl. ex DC.; Aster laxus Torr. & A.Gray; Aster longifolius Lam.; Aster longifolius var. albiflorus DC.; Aster longifolius var. brevirameus DC.; Aster longifolius var. densiflorus DC.; Aster longifolius var. laevigatus (Nees) DC.; Aster longifolius var. major Willd. ex DC.; Aster longifolius f. pallens J.W.Moore; Aster luxurians Spreng.; Aster novi-belgii L.; Aster novi-belgii var. adulterinus (Willd.) Thell.; Aster novi-belgii var. ampliflorus Nees; Aster novi-belgii var. atlanticus E.S.Burgess; Aster novi-belgii var. brittonii E.S.Burgess; Aster novi-belgii subsp. eunovibelgii Thell.; Aster novi-belgii var. floribundus (Willd.) DC.; Aster novi-belgii subsp. floribundus (Willd.) Thell.; Aster novi-belgii subsp. johannensis (Fernald) A.G.Jones; Aster novi-belgii var. johannensis (Fernald) A.G.Jones; Aster novi-belgii var. laevigatus (Lam.) A.Gray; Aster novi-belgii subsp. laevigatus (Lam.) Thell.; Aster novi-belgii var. minor Nees; Aster novi-belgii var. rosaceus J.Rousseau; Aster novi-belgii f. roseus E.L.Rand & Redfield; Aster novi-belgii var. thyrsiflorus (Hoffm.) A.Gray; Aster onustus Nees; Aster onustus var. squarrosus DC.; Aster praealtus Torr. & A.Gray; Aster rolandii Shinners; Aster salicifolius Nees; Aster serotinus Willd.; Aster spectabilis Willd.; Aster squarrosulus Nees; Aster squarrosulus var. albiflorus Nees; Aster tardiflorus Willd.; Aster thyrsiflorus Hoffm.; Aster thyrsiflorus var. squarrosus Lindl.; Aster unctuosus Steud.; Aster uniflorus Moench; Aster vaurealis J.Rousseau; Aster virgineus Nees; Crinitaria humilis Hook.; Symphyotrichum longifolium (Lam.) G.L.Nesom; Symphyotrichum novi-belgii var. laevigatus (Lam.) B.Bock; Symphyotrichum unctuosum Nees;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Aster nowobelgijski (Symphyotrichum novi-belgii) – gatunek z rodziny astrowatych, dawniej tradycyjnie wyróżniany w ramach rodzaju aster w randze gatunku (jako Aster novi-belgii L.)^[4]^[5]^[6]. Używana jest też inna polska nazwa – aster wirginijski, lub zwyczajowa – marcinki. Pochodzi z Ameryki Północnej^[5]. Roślina jest uprawiana w wielu rejonach świata jako ozdobna.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodygi: Sztywne, wzniesione, wysokość do 1,5 m, jedynie górą kutnerowato owłosione.
Liście: Różnokształtne – od lancetowatych do jajowatych.
Kwiaty: Koszyczki średnicy 4 cm, zebrane w szczytową wiechę. Kwiaty języczkowate, różnobarwne (białawe, lila, niebieskawe, różowe). Kwiaty rurkowate żółte.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Rośnie nad rzekami. Kwitnie od sierpnia do listopada. Gatunek charakterystyczny związku Senecion fluviatilis^[7].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zróżnicowany na cztery odmiany^[8]^[3]:

Symphyotrichum novi-belgii var. crenifolium (Fernald) Labrecque & Brouillet
Symphyotrichum novi-belgii var. elodes (Torr. & A.Gray) G.L.Nesom
Symphyotrichum novi-belgii var. novi-belgii
Symphyotrichum novi-belgii var. villicaule (A.Gray) Labrecque & Brouillet

Odmiany ozdobne[edytuj | edytuj kod]

Wyhodowano liczne odmiany ozdobne, również o pełnych i półpełnych kwiatach^[9]. M.in. są to^[9]:

'Court Herald' – o dużych, półpełnych kwiatach morwowej barwy
'Ernest Ballard' – odmiana wysoka (do 1 m) o dużych purpurowoczerwonych kwiatach
'Audrey' – odmiana niska (do 30 cm) o zwartym pokroju i lawendowoniebieskich kwiatach

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Nadaje się na rabaty kwiatowe i na kwiat cięty. W Polsce jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-9)^[9]. Roślina łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku lub w półcieniu, na przepuszczalnej i żyznej ziemi. Powinna mieć stale wilgotną glebę. Odmianom wysokim należy zapewnić podparcie. Po przekwitnięciu rośliny przycina się przy ziemi. Rozmnaża się przez podział jesienią lub wiosną przez zdrewniałe sadzonki. Od wiosny do lata należy dość silnie nawozić. Rośliny mogą być atakowane przez mączniaka prawdziwego astrowatych, szarą pleśń, mszyce i ślimaki^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Symphyotrichum novi-belgii (L.) G.L.Nesom. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-14].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ The Plant List [dostęp 2014-01-24].
↑ ^a ^b ^c ^d GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[powo-3] Symphyotrichum novi-belgii (L.) G.L.Nesom. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-14].

[checklist-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].

[6] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[7] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[8] The Plant List [dostęp 2014-01-24].

[E-9] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]