Bronius Kutavičius
| Imię i nazwisko |
Bronius Vaidutis Kutavičius |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
13 września 1932 |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
29 września 2021 |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Bronius Vaidutis Kutavičius[1] (ur. 13 września 1932 w Molainiai, okręg poniewieski[1][2][3], zm. 29 września 2021 w Wilnie[4]) – litewski kompozytor.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1959−1964 uczeń Antanasa Račiūnasa w konserwatorium w Wilnie[2]. Po ukończeniu studiów podjął pracę pedagogiczną na tej uczelni, od 1994 jako profesor muzyki[2]. Od 1975 wykładał także w wileńskiej Szkole Sztuki im. M.K. Čiurlionisa[2][3]. W 1987 otrzymał Nagrodę Państwową Litewskiej SRR[2].
Odznaczony Orderem Wielkiego Księcia Giedymina IV Klasy (1999), Krzyżem Wielkim Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (2003)[4] oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1999)[5].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Studiował nowoczesne zachodnie techniki kompozytorskie: muzykę serialną, operacje losowe, eksperymenty barwowe i koncepcję dźwięku przestrzennego. Równolegle badał metodami etnologicznymi i archeologicznymi folklor litewski, zwłaszcza pieśni, tańce i obrzędy bałtyjskich Jaćwingów[6]. Ludową muzykę łączył z nowymi technikami muzycznymi, m.in. wykorzystując nagrania z taśmy[2]. Z tradycyjnej muzyki litewskiej zapożyczył śpiew oparty na intonacjach i skalach ludowych oraz tradycyjne instrumentarium[2]. Posługiwał się techniką serialną, aleatoryczną oraz kolażem muzycznym[1][3].
Ważniejsze kompozycje[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie materiałów źródłowych)[2]
Utwory orkiestrowe
- Sinfonietta (1964)
- Divertimento na fortepian i orkiestrę kameralną (1965)
- I Symfonia na chór mieszany i orkiestrę do tekstu z Kroniki Bychowca i Ars et praxis musica Sigismundusa Lauxmina (1972)
- Dzūkiškos variacijos na orkiestrę kameralną i taśmę (1974)
- Dainos sparnais na orkiestrę smyczkową (1986)
- Šiaures vartai na orkiestrę smyczkową i perkusję (1991)
- Pietų vartai na małą orkiestrę (1994)
Utwory kameralne
- Praeities lakrodžiai I na kwartet smyczkowy i gitarę (1974)
- Praeities lakrodžiai II na 13 instrumentów (1988)
- Rytų vartai na 3 flety proste, skrzypce, altówkę, gitarę i 2 fortepiany (1992)
- Poemat na wiolonczelę, fortepian i kwintet dęty (1967)
- Preludium i fughetta na 4 skrzypiec (1966)
- 2 kwartety smyczkowe (I 1971, II „Anno cum tettigonia” 1980)
- Prutena − užpustytas kaimas na skrzypce, organy i dzwony (1977)
- Disputas su nepažįstamuoju na 2 fortepiany i taśmę (1982)
- Gervių šiokai na klarnet i 2 fortepiany (1989)
- Sonata skrzypcowa (1962)
- Sonata altówkowa (1968)
- Collage na 2 fortepiany (1970)
Utwory na wiolonczelę i fortepian
- Inversine poema (1978)
- Perpetuum mobile (1979)
- Rhythmus−Arhythmus (1993)
Utwory fortepianowe
- Trys metamorfozės (1966)
- Sonata fortepianowa (1976)
- Ad patres na organy na 4 ręce (1983)
Utwory chóralne
- Keturios Nidos miniatiuros na chór mieszany, słowa Robiert Rożdiestwienski (1966)
- Kaimo kapinaitės na chór mieszany, słowa Sigitas Geda (1968)
- Sveikinu žemę na chór mieszany, słowa Vincas Mykolaitis-Putinas (1987)
- Jūrų eglelė na chór żeński, słowa Sigitas Geda (1974)
- Eos na chór żeński, słowa Leonardas Gutauskas (1980)
- Miško varlytė na chór żeński, słowa Vytautas Bložė (1984)
Utwory na głos i instrument
- cykl Avinuko pėdos na głos wysoki i fortepian, słowa Onė Baliukonytė, Vytautas Rudokas, Sigitas Geda (1968)
- cykl Ant kranto na sopran i 4 altówki, słowa Jonas Mekas (1972)
- kantata Du paukščiai girių ūksmėj na sopran, obój, fortepian preparowany i taśmę, słowa Rabindranath Tagore (1978)
- Reminiscencijos na baryton, skrzypce, organy i klawesyn, słowa Maironis i Sigitas Geda (1981)
- Die stille Stadt na sopran i fortepian, słowa Richard Dehmel (1987)
- Megiškas sanskrito ratas na 10−12 muzyków śpiewających i grających na instrumentach ludowych, słowa Sigitas Geda (1990)
- 3 sonety A. Mickiewicza na sopran i zespół smyczkowy, słowa Adam Mickiewicz (1992)
- Sigute, vargo mergelė, aš tavo brolis na sopran z towarzyszeniem tenora, saksofon, gitarę, perkusję i 2 fortepiany (1993)
Oratoria
- Penteistinė pagonių apeigos na sopran, chór, organy, 4 rogi i taśmę, słowa Sigitas Geda (1978)
- Iš jotvingių akmens na zespół wokalny i litewskie instrumenty ludowe do słów ludowych (1983)
- Pasaulio medis na chór mieszany, organy, instrumenty dęte, instrumenty klawiszowe, perkusję i litewskie instrumenty ludowe, słowa ludowe i Sigitas Geda (1986)
- Saulėlydžio vartai na chór, organy i małą orkiestrę (1995)
Utwory sceniczne
- Mažasis spektaklis na 2 aktorów, 2 skrzypiec i 2 fortepiany, słowa Sigitas Geda (1975)
- dziecięca opera-balet Kaulo senis ant geležinio kalno, libretto Sigitas Geda (1976)
- opera-poemat Strazdas − žalias paukštis na sopran, bas, organy i taśmę, libretto Sigitas Geda (1979)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 474. ISBN 978-83-01-13410-5.
- ↑ a b c d e f g h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 252−253. ISBN 978-83-224-3303-4.
- ↑ a b c Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1994. ISBN 978-0-02-865528-4.
- ↑ a b Bronius Vaidutis Kutavičius. Visuotinė lietuvių enciklopedija. [dostęp 2021-09-29]. (lit.).
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 22, poz. 314
- ↑ Jan Brachmann, Komponist Bronius Kutavičius: Die Arche Litauens, „FAZ.NET”, ISSN 0174-4909 [dostęp 2021-10-04] (niem.).