Canthon smaragdulus
| Canthon smaragdulus | |||
| (Fabricius, 1781) | |||
.jpg) Podgatunek nominatywny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Canthon (Goniocanthon) | ||
| Gatunek |
Canthon (Goniocanthon) smaragdulus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Canthon smaragdulus – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych i podrodziny Scarabaeinae.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten opisany został po raz pierwszy w 1781 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Scarabaeus smaragdulus[1]. W 1801 roku Fabricius przeniósł go do rodzaju Ateuchus[2]. W 1838 roku Gaspard Auguste Brullé umieścił go w rodzaju Coprobius[3]. W rodzaju Canthon umieszczony został w 1846 roku przez Charlesa É. Blancharda[4]. W 1956 roku Francisco Silvério Pereira i Antonia Martíneza sklasyfikowali go w rodzaju Goniocanthon[5], któremu potem obniżono rangę do podrodzaju Canthon (Goniocanthon)[6].
W obrębie omawianego gatunku wyróżnia się dwa podgatunki[6]:
- Canthon (Goniocanthon) smaragdulus smaragdulus (Fabricius, 1781)
- Canthon (Goniocanthon) smaragdulus subviridis Schmidt, 1922
Ten drugi opisany został w 1922 roku przez Adolfa Schmidta jako odmiana w obrębie Canthon speculifer[7]. Status podgatunku zyskał za sprawą Luisa Gabriela de O.A. Nunesa, Rafaela V. Nunesa i Fernanda Z. Vaz-de-Mello w 2018 roku[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 9 do 14 mm i szerokości od 6 do 9 mm, u podgatunku nominatywnego ubarwionym w całości metalicznie niebiesko, a u C. s. subviridis w całości metalicznie zielono. Głowa ma gładkie czoło, zaznaczone szwy nadustkowo-policzkowe oraz nadustek z dwoma u szczytu zaokrąglonymi i porośniętymi cienkimi szczecinkami ząbkami oddzielonymi U-kształtnym wykrojeniem. Przedplecze jest wysklepione, gładkie, pozbawione mikrorzeźby, o ostrych kątach przednich i tylnych oraz z półokrągłymi wykrojeniami krawędzi tylnej przy kątach. Pokrywy mają płaskie międzyrzędy i słabo wgłębione rzędy, z których ósmy ma w nasadowej ⅓ żeberko. Na szagrynowanym hypomeronie brak jest poprzecznego kila. Zapiersie ma silnie sklepiony płat przedni. Odnóża przedniej pary mają golenie z trzema ząbkami, bo bokach których leżą dwie kępki grzbietowych włosków, dystalnym ząbkiem na powierzchni brzusznej oraz ściętą, szerszą niż dłuższą, na szczycie podzieloną U-kształtnym wykrojeniem na dwa kolce ostrogą. Odnóża par pozostałych mają krętarze z kępką włosków przy stawie krętarzowo-udowym oraz uda i golenie o całkiem gładkich powierzchniach brzusznych. Wypukłe pygidium oddzielone jest u podstawy linią od propygidium. Genitalia samca mają w widoku bocznym spłaszczone, na szczycie ścięte z zaokrąglonym kątem górnym i kolcowatym lub ząbkowanym kątem dolnym, a w widoku grzbietowym na szczycie zaokrąglone paramery. Edeagus ma w endofallusie niepodzielony, półokrągły z szerokim wykrojeniem skleryt peryferyjny medialny, skleryt peryferyjny frontolateralny formujący ze sklerytem osiowym kompleks o centralnym kanaliku i kolcowatym wierzchołku, a skleryt podosiowy położony bocznie względem tego kompleksu[6].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla lasy deszczowe formacji Mata Atlântica[6].
Gatunek neotropikalny. Podgatunek nominatywny znany jest z brazylijskich stanów Mato Grosso do Sul, Paraná, São Paulo, Rio de Janeiro i Santa Catarina oraz paragwajskiego departamentu Guairá i argentyńskiej prowincji Misiones. Podgatunek C. s. subviridis podawany jest z brazylijskich stanów Alagoas, Bahia, Ceará, Espírito Santo, Minas Gerais i Rio de Janeiro[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J.C. Fabricius: Species insectorum exhibentes eorum differentias specificas, synonyma auctorum, loca Natalia, metamorphosin adiectis observationibus, descriptionibus. Tom I. Hamburg, Kiel: Carol Ernest, 1781.
- ↑ J.C. Fabricius: Systema eleutheratorum. Vol. 2. Kiel: Bibliopolii Academici Novi, 1801.
- ↑ G.A. Brullé, Histoire naturelle des insectes, comprenant leur classification, leurs moeurs et la description des espèces, [w:] M.V. Audouin, A. Brullé (red.), Histoire naturelle des insectes, comprenant leur classification, leurs moeurs, et la description des espèces. Tome VI. Coléoptères III, Paris: F.D. Pillot, 1838.
- ↑ E. Blanchard: Insectes de l’Amérique méridionale. In: Blanchard E. & Brullé G.A. (eds) Voyage dans L’Amérique Méridionale (le Brésil, la République orientale de L’Uruguay, la République Argentine, la Patagone, la République du Chili, la République de Bolivia, la République du Pérou), exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832 et 1833, par Alcide D’Orbigny. Tome Sixième. 2.e partie: Insectes. Paris, Strasbourg: P. Bertrand, Ve. Lerrault,, 1846, s. 105-222.
- ↑ F.S. Pereira, A. Martínez. Os gêneros de Canthonini americanos (Col. Scarabaeidae). „Revista Brasileira de Entomologia”. 6, s. 91-192, 1956.
- ↑ a b c d e f Luis Gabriel de O.A. Nunes, Rafael V. Nunes, Fernando Zagury Vaz-de-Mello. Taxonomic revision of the South American subgenus Canthon (Goniocanthon) Pereira & Martínez, 1956 (Coleoptera: Scarabaeidae: Scarabaeinae: Deltochilini). „European Journal of Taxonomy”. 437, s. 1-31, 2018. DOI: 10.5852/ejt.2018.437.
- ↑ A. Schmidt. 1. Bestimmungstabelle der mir bekannten Canthon-Arten. 2. Verbretungsgebiete der Canthon-Arten. 3. Neubeschreibungen von Canthon, Saproistes, Mendidius, Euparia und Ataenius. „Archiv für Naturgeschichte”. 88A (3), s. 61–103, 1922.