Cerkiew Świętego Pantelejmona w Wełesie
| sobór katedralny | |||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||
| Wezwanie |
św. Pantelejmon | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Macedonii Północnej  | |||||||||||||||
 41°42′23,9″N 21°46′53,9″E/41,706639 21,781639
| |||||||||||||||
Cerkiew Świętego Pantelejmona[1] (mac. Соборен храм Св. вмч. Пантелејмон) – prawosławny sobór w Wełesie, katedra eparchii powardarskiej Macedońskiego Kościoła Prawosławnego[2].
Sobór położony jest na wzniesieniu na południowy zachód od zabudowań Wełesu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew została wzniesiona w latach 1837–1840[3] przez Gjorcze i Andreja Damianowów oraz dwóch budowniczych z rodu Renzowci[4]. Zajęła miejsce starszej, znacznie mniejszej świątyni, przy której pierwotnie znajdował się monaster. Poświęcenia gotowego obiektu dokonał 9 sierpnia 1840 biskup wełeski Ignacy w asyście miejscowego proboszcza, duchownego imieniem Grujo, jednego z inicjatorów powstania świątyni. W obiekcie nie było dzwonów, posługiwano się jedynie symantronem. Wolno stojącą dzwonnicę wzniesiono dopiero w latach 1904–1905[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budynek został wzniesiony z kamienia[3]. W jego architekturze widoczne są wpływy architektury orientalnej oraz wpływy zachodnioeuropejskie[3]. Ma 30 metrów długości i 19,1 metra szerokości. Jest trójnawową bazyliką (nawę główną od bocznych oddzielają rzędy kolumn o bogato zdobionych głowicach, po siedem w każdym) z trzema absydami. Cerkiew otoczona jest dwukondygnacyjną galerią, z której do budynku wchodzi się przez bogato zdobioną arkadę. Posiada przedsionek i narteks. Dach budynku skonstruowano niemal w całości z drewna. Część ścian we wnętrzu obiektu pokrywają freski[4]. Oprócz ołtarza głównego św. Pantelejmona w cerkwi funkcjonują ołtarze boczne św. Dymitra Sołuńskiego i św. Menasa. Cerkiewny ikonostas wykonany jest z drewna. Na wyposażeniu obiektu pozostaje szereg ikon podarowanych przez prywatnych darczyńców – najstarsze z 1818, kolejne z lat 1843–1860[3].
Na terenie cerkiewnym znajduje się nagrobek jednego z jej budowniczych Andreja Damianowa[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 109. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Соборен храм Св. вмч. Пантелејмон - Велес
- ↑ a b c d e Црква „Свети Пантелејмон“ Велес
- ↑ a b c Църква „Св. Пантелеймон“ – Велес