Tukotuko duży
| Ctenomys conoveri[1] | |
| Osgood, 1946 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
tukotuko duży |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Tukotuko duży[3] (Ctenomys conoveri) – endemiczny gatunek gryzonia z rodziny tukotukowatych (Ctenomyidae). Występuje w Chaco (w Boliwii i Paragwaju) poniżej wysokości 200 m n.p.m.[4][5][2]
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jak na przedstawicieli gatunków gryzoni ryjących przystało, mają solidne i cylindryczne ciała, dużą głowę, krótki ogon i krótką sierść. Oczy średniej wielkości. Zewnętrzne uszy są bardzo małe, przystosowane do życia w norach. Kończyny przednie są nieco krótsze niż tylne. Pazury przednich łap są dłuższe. Służą do wygrzebywania ziemi.
Długość tych zwierząt waha się od 338 do 442 mm (średnia = 403,3 mm); długość ogona wynosi między 93 i 137 mm (średnia = 110,0 mm). Przeciętny dorosły osobnik waży około 900 gramów, ale może osiągnąć masę znacznie ponad 1 kg. Na wolności żyją przeciętnie około 3 lat.
Kariotyp[edytuj | edytuj kod]
Garnitur chromosomowy tego zwierzęcia tworzy 25 par (2n=50) chromosomów (FN=56)[6].
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W paragwajskim Chaco tukotuko duży zamieszkują[7] przede wszystkim łąki i sawanny, lasy i zarośla złożone z kolczastych krzewów i kaktusów. Lubią obszary o glebach piaszczystych lub ilastych. C. conoveri ma skupiska rozsiane na obszarze wyznaczonym współrzędnymi: 20°S-23°S i 60°W-63°W. Ten gatunek tukotuko jest jednym z najmniejszych liczebnie spośród trzydziestu ośmiu obecnie rozpoznawanych gatunków rodzaju Ctenomys. Znaleziska kopalne wskazują na występowanie C. conoveri w pliocenie.
Tukotuko duże budują systemy tuneli o długości średnio 14 m, szerokości 5 do 7 cm, a zagłębione około 30 cm pod powierzchnią ziemi. W tunelach budują komory do przechowywania pożywienia.
Żywienie[edytuj | edytuj kod]
Tukotuko duży podobnie jak pozostałe gatunki z rodzaju Ctenomys są roślinożercami.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Jak wszystkich innych tnazwa zwyczajowa pochodzi od części sygnałów alarmowych emitowanych przez samców z powodu chęci obrony terytorium i strachu. Rytmiczny dźwięk zbliżony raczej do "tlok tlok tlok" (a nie 'tuk, tuk') rozbrzmiewa przez 10 do 20 sekund.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Samice tukotuko dużego mają jeden miot rocznie. Budują podłużną komorę gniazda, zwykle poniżej poziomu głównego tunelu. Ciąża trwa od około 102 do 120 dni. Mioty liczą od 1 do 7 młodych. Młode mogą być po urodzeniu w różnym stopniu rozwinięte i samodzielne. Jedne rodzą się z futrem i wyglądają jak miniatura dorosłych. Inne są nieowłosione i mogą mieć oczy zamknięte. Młode tukotuko bywają samodzielne już po 10 dniach, ale pod opieką matki pozostają około 5 tygodni. Dojrzałość płciową uzyskują po ok. 8 miesiącach. Tak prawdopodobnie jest też w przypadku C. conoveri.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ctenomys conoveri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Ctenomys conoveri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder: Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. JHU Press, 2005. ISBN 978-0-8018-8221-0.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Ctenomys conoveri. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 18 listopada 2009]
- ↑ M. O. Ortells, J. R. Contreras, O. A. Reig. New Ctenomys karyotypes (Rodentia, Octodontidae) from north-eastern Argentina and from Paraguay confirm the extreme chromosomal multiformity of the genus. „Genetika”. 82 (3), s. 189–201, 1990. Kluwer Academic Publishers. DOI: 10.1007/BF00056362. ISSN 0016-6707. (ang.).
- ↑ Katie Brashear: Ctenomys conover. Animal Diversity Web. [dostęp 2009-11-18]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bishop, Ian (1984). Macdonald, D. ed. The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. pp. 702–703. ISBN 0-87196-871-1.
- Woods, C. A. and C. W. Kilpatrick. 2005. Hystricognathi. Pp 1538-1600 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference 3rd ed. D. E. Wilson and D. M. Reeder eds. Smithsonian Institution Press, Washington D.C.
- Wilson, David. Indigenous South Americans of the Past and Present. Westview Press, 1999.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kształt czaszki i uzębienia Ctenomys conoveri fot. na stronie Uniwersytetu Michigan. animaldiversity.ummz.umich.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-31)].
