Dmitrij Wozniesienski

Dmitrij Wozniesienski

Дмитрий Вознесенский

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	1905 Jarosław
Data śmierci	?
Przebieg służby
Lata służby	1943-1953
Siły zbrojne	Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona Wojsko Polskie
Stanowiska	szef Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego

Dmitrij Wozniesienski ros. Дмитрий Вознесенский (ur. 1905 w Jarosławiu pod Moskwą, zm. ?) – Rosjanin, funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa (kontrwywiadu wojskowego), pułkownik Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Informacji WP.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej. Pracę w ówczesnych radzieckich organach bezpieczeństwa (tj. w OGPU przy Radzie Komisarzy Ludowych, podporządkowanym także Centralnemu Komitetowi Wykonawczemu) rozpoczął w 1922. W tym samym roku mianowany na pierwszy stopień oficerski i został funkcjonariuszem operacyjnym OGPU. W 1925 Wozniesienski rozpoczął służbę w kontrwywiadzie wojskowym, który podlegał pod OGPU jako Oddział Specjalny (OO), podporządkowany do 1931 roku Zarządowi Tajno-Operacyjnemu [SOU] (OO.SOU.OGPU) następnie jako OO OGPU . Pracował tam aż do reorganizacji radzieckich organów bezpieczeństwa w 1934, czyli włączenia OGPU do struktur Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR jako Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych, pracując nadal w kontrwywiadzie wojskowym (OO Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego NKWD); od września 1938 w Wydziale IV Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego NKWD. W lutym 1941 po kolejnej reorganizacji organów bezpieczeństwa (Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego został zlikwidowany a jego komórki oprócz kontrwywiadu wojskowego utworzyły Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego, prawdopodobnie został w NKWD, gdyż jedną z funkcji był kontrwywiad wojskowy (w wojskach NKWD), którym zajmował się 3 Oddział NKWD ZSRR.

Po ataku Niemiec na Związek Radziecki 22 czerwca 1941 kierował różnymi ogniwami szczebla Oddziału w strukturach NKWD, m.in. Frontu. W 1943 po utworzeniu Głównego Zarządu Kontrwywiadu (SMIERSZ) przy Ludowym Komisariacie Obrony jako doświadczony długoletni funkcjonariusz kontrwywiadu wojskowego został tam oddelegowany w stopniu podpułkownika i zaczął służyć w strukturach frontowych.

W maju 1944 został oddelegowany do Wojska Polskiego w ZSRR. W stopniu pułkownika WP został zastępcą szefa Wydziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego. W październiku tego samego roku został szefem Wydziału (później Oddziału) Informacji 1 Armii Wojska Polskiego. Po decyzji utworzenia 3 Armii Wojska Polskiego zaczął formować struktury Informacji dla 3 Armii WP. Z powodu braku rekrutów i innych problemów zaniechano formowania tej Armii i organów Informacji dla niej, powrócił więc do 1 Armii WP. Po zakończeniu działań wojennych został szefem Oddziału Informacji Okręgu Wojskowego nr 2 w Bydgoszczy. Organizował wiele czystek i prowokacji w Wojsku Polskim m.in. tzw. sprawa zamojsko-lubelska i sprawa bydgoska.

We wrześniu 1946 został zastępcą Stefana Kuhla, ówczesnego szefa Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego. 6 czerwca 1950 zastąpił go na stanowisku jako p.o. szefa Głównego Zarządu Informacji. 1 kwietnia 1951 został pełnomocnym szefem GZI WP/MON. Sprawował to stanowisko do 21 grudnia 1953, kiedy został zastąpiony przez pułkownika Karola Bąkowskiego.

Dmitrij Wozniesienski podczas sprawowania funkcji szefa GZI WP/MON był bezpośrednio odpowiedzialny za masowe aresztowania i procesy ówczesnej kadry oficerskiej WP; jeden z najbardziej znanych procesów to proces gen. Stanisława Tatara w ramach tzw. procesu TUN.

W 1954 odwołany z Polski do Związku Radzieckiego, gdzie został aresztowany i odbywał karę więzienia za represje wobec oficerów polskich.

Życie prywatne

Był zięciem gen. Karola Świerczewskiego.

Bibliografia

• Jerzy Poksiński, Represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949-1956, TUN - Bellona 1992, 2007,
• Piotr Kołakowski, NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939-1945, Bellona 2002.