Dmitrij Wozniesienski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dmitrij Wozniesienski
Дмитрий Павлович Вознесенский
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

1902
Jarosław, gubernia jarosławska, Imperium Rosyjskie

Data śmierci

1982

Przebieg służby
Lata służby

1924–1954

Siły zbrojne

Armia Czerwona (Smiersz)
Ludowe Wojsko Polskie

Stanowiska

z-ca szefa/szef Głównego Zarządu Informacji Ludowego Wojska Polskiego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Wojny Ojczyźnianej I klasy

Dmitrij Pawłowicz Wozniesienski ros. Дмитрий Павлович Вознесенский (ur. 1902 w Jarosławiu, zm. 1982) – rosyjski funkcjonariusz OGPU i NKWD ZSRR, oficer Smiersz (kontrwywiadu Armii Czerwonej), pułkownik NKWD i ludowego Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Informacji WP.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny chłopskiej. Służbę w OGPU rozpoczął w 1922. W tym samym roku mianowany na pierwszy stopień oficerski i został funkcjonariuszem operacyjnym OGPU. W 1925 Wozniesienski rozpoczął służbę w kontrwywiadzie, który podlegał OGPU jako Oddział Specjalny (OO), podporządkowany do 1931 roku Zarządowi Tajno-Operacyjnemu [SOU] (OO.SOU.OGPU) następnie jako OO OGPU. Pracował tam aż do 1934, czyli włączenia OGPU do struktur NKWD jako Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB) NKWD, pracując nadal w kontrwywiadzie (OO GUGB NKWD); od września 1938 w Wydziale IV GUGB NKWD. W lutym 1941 po kolejnej reorganizacji organów bezpieczeństwa (GUGB został zlikwidowany a jego komórki oprócz kontrwywiadu utworzyły NKGB, prawdopodobnie został w NKWD, gdyż jedną z funkcji był kontrwywiad wojskowy (w wojskach NKWD), którym zajmował się 3 Oddział NKWD ZSRR.

Po ataku III Rzeszy na ZSRR 22 czerwca 1941 kierował różnymi ogniwami szczebla Oddziału w strukturach NKWD, m.in. Frontu. W 1943 po utworzeniu Głównego Zarządu Kontrwywiadu (Smiersz) przy Ludowym Komisariacie Obrony ZSRR jako długoletni funkcjonariusz bezpieczeństwa został tam oddelegowany w stopniu podpułkownika i zaczął służyć w strukturach frontowych.

W maju 1944 został oddelegowany do ludowego Wojska Polskiego w ZSRR. W stopniu pułkownika WP został zastępcą szefa Wydziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego. W październiku tego samego roku został szefem Wydziału (później Oddziału) Informacji 1 Armii Wojska Polskiego. Po decyzji utworzenia 3 Armii Wojska Polskiego zaczął formować struktury Informacji dla 3 Armii WP. Z powodu braku rekrutów i innych problemów zaniechano formowania tej Armii i organów Informacji dla niej, powrócił więc do 1 Armii WP. Po zakończeniu działań wojennych został szefem Oddziału Informacji Okręgu Wojskowego nr 2 w Bydgoszczy. Organizował wiele czystek i prowokacji w ludowym Wojsku Polskim m.in. tzw. sprawa zamojsko-lubelska i sprawa bydgoska.

We wrześniu 1946 został zastępcą Stefana Kuhla, ówczesnego szefa Głównego Zarządu Informacji. 6 czerwca 1950 zastąpił go na stanowisku jako p.o. szefa Głównego Zarządu Informacji. 1 kwietnia 1951 został pełnomocnym szefem GZI WP/MON. Sprawował to stanowisko do 21 grudnia 1953, kiedy został zastąpiony przez pułkownika Karola Bąkowskiego.

Dmitrij Wozniesienski podczas sprawowania funkcji szefa GZI WP/MON był bezpośrednio odpowiedzialny za masowe aresztowania i procesy ówczesnej kadry oficerskiej WP; jeden z najbardziej znanych procesów to proces gen. Stanisława Tatara w ramach tzw. procesu TUN.

W 1954 odwołany z Polski do ZSRR, gdzie został aresztowany. Osądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR 2 listopada 1955 i skazany na 10 lat pozbawienia wolności[1].

Stanowiska[edytuj | edytuj kod]

  • 23.02.1936 – 23.04.1936 zastępca szefa Wydziału Specjalnego Zarządu Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Obwodu Kurskiego[2][3]
  • od 23.04.1936 p/o szefa Wydziału Specjalnego Zarządu Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Obwodu Kurskiego[3]
  • od 20.07.1937 zastępca szefa 3 Wydziału Zarządu Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Obwodu Kurskiego[4]
  • 22.05.1943 szef Wydziału Kontrwywiadu „Smiersz” 2 Korpusu Lotnictwa Szturmowego[5]
  • 06.12.1944 szef Wydziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego[6][7][8].

Nominacje[edytuj | edytuj kod]

  • 23.02.1936 st. por. bezp. państw.[2]
  • 22.05.1943 podpułkownik[5]
  • 06.12.1944 pułkownik[6]

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był zięciem gen. Karola Świerczewskiego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ «Когда началась и когда закончилась Вторая мировая», Андрей Паршев и др.
  2. ↑ a b Приказ НКВД СССР № 100 z 23.02.1936
  3. ↑ a b Приказ НКВД СССР z 23.04.1936
  4. ↑ Приказ НКВД СССР z 20.07.1937
  5. ↑ a b Приказ войскам 3 воздушной армии № 0132 z 08.06.1943
  6. ↑ a b Приказ войскам 1 Белорусского фронта № 599/н z 30.05.1945
  7. ↑ a b Указ Президиума ВС СССР z 29.06.1945 (I)
  8. ↑ Приказ войскам Группы советских оккупационных войск в Германии № 101/н z 10.09.1945
  9. ↑ Приказ войскам Западного фронта № 0120 z 21.02.1944
  10. ↑ Указ Президиума ВС СССР z 03.11.1944 № 219/146
  11. ↑ Указ Президиума ВС СССР z 31.05.1945 (I)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jerzy Poksiński, Represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949-1956, TUN - Bellona 1992, 2007,
  • Piotr Kołakowski, NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939–1945, Bellona 2002.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dmitrij_Wozniesienski&oldid=73160073”