Dworek Gościnny w Szczawnicy

Dworek Gościnny
	; Elewacja frontowa, widok od północnego zachodu
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Szczawnica
Adres	Park Górny 7
Rozpoczęcie budowy	1875
Ukończenie budowy	1884
Zniszczono	20 października 1962
Odbudowano	2008-2011
Pierwszy właściciel	Polska Akademia Umiejętności
Kolejni właściciele	Adam Stadnicki
Obecny właściciel	spadkobiercy Adama Stadnickiego - Mańkowscy
	Położenie na mapie Szczawnicy Dworek Gościnny
	Położenie na mapie Polski Dworek Gościnny
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Dworek Gościnny
	Położenie na mapie powiatu nowotarskiego Dworek Gościnny
	Położenie na mapie gminy Szczawnica Dworek Gościnny
	49°25′31,426″N 20°29′16,973″E/49,425396 20,488048
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Dworek Gościnny (nazywany też Dworcem Gościnnym, Kursalonem, Kurhausem lub Gościnną Gospodą)^[1] – gmach teatralno-hotelowy w Szczawnicy, znajdujący się w Parku Górnym pod numerem 7.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historia tego miejsca sięga XIX wieku, budowę owej gościny rozpoczął Józef Szalay stawiając w 1875 roku fundamenty, na których w przyszłości miał stanąć „Pieniński Salon”. Budowę górnej części rozpoczęła w 1882 roku krakowska Akademia Umiejętności.

Gmach uroczyście otwarto w 1884 roku. Budynek został wzniesiony z drewna modrzewiowego, kryty gontem, z wielką liczbą galeryjek, ganków, lukarn i wieżyczek. Mieścił salę balową na 500 osób, salę widowiskową, salę fortepianową, czytelnię, salę bilardową, salon fryzjerski i dwa sklepy. Według dawnych relacji, na werandzie z podcieniami „ponad stu gości mogło naraz pić kawę na otwartym powietrzu”^[1].

W XIX i w pierwszej połowie XX wieku Dworek stanowił centrum życia kulturalno-rozrywkowego w Szczawnicy, były to czasy jego świetności. Występowały tutaj takie sławy jak: Helena Modrzejewska, Mieczysław Frenkiel, Aleksander Zelwerowicz, Ludwik Solski, Juliusz Osterwa czy Stefan Jaracz. W foyer mieli odczyty lub spotkania autorskie Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus i Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Tu miał powstać wiersz Adama Asnyka pt. „Och gdybym był młodszy kochanie”^[1]. W budynku od początku mieściło się studio fotograficzne Awita Szuberta, zlikwidowane w 1928 roku^[2].

W 1909 roku właścicielem Dworku został Adam Stadnicki. II wojna światowa położyła kres świetności obiektu. W 1948 roku władze PRL upaństwowiły całe Uzdrowisko, a wraz z nim Dworek Gościnny. W latach 1959-1962 w Dworku znalazły swoje pierwsze pomieszczenie zbiory Muzeum Pienińskiego^[1]. 20 października 1962 roku w budynku wybuchł pożar. Drewniana konstrukcja została doszczętnie zniszczona, pozostały jedynie murowane fundamenty.

Szansa na odbudowę dworku pojawiła się w 2005 roku, kiedy to rodzina Mańkowskich – spadkobierców Adama hrabiego Stadnickiego, odzyskała dawny majątek uzdrowiska. W 2008 roku rozpoczęto odbudowę Dworku Gościnnego. Odtworzona została bryła budynku (jej kubatura została zwiększona przy tym o 1/3 w stosunku do pierwotnej), jak również zachowane zostały regionalne elementy rzeźbione w drewnie i malowane ornamenty. Odbudowany Dworek oddano do użytku w 2011 roku^[1].

Dworek Gościnny to obecnie wielofunkcjonalne centrum kulturalno-biznesowe, pozwalające na organizację różnych wydarzeń kulturalnych, biznesowych czy prywatnych. Zastosowano w nim wiele nowoczesnych systemów multimedialnych, oświetleniowych oraz dźwiękowych.

Elewacja południowa
Widok od strony wschodniej
Elewacja zachodnia

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zachwieja Stanisław: Dworek Gościnny. Homely Court. Kursalon, w: „Polski region. Pieniny”, nr 01, lato 2012, ISBN 978-83-935519-0-3, s. 34-39
↑ Barbara Węglarz, Awit Szubert: szczawnickie atelier, Szczawnica 2010, s. 17.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Uzdrowisko Szczawnica – Przewodnik, Szczawnica: Grupa Thermaleo, 2013.

[Zachw-1] Zachwieja Stanisław: Dworek Gościnny. Homely Court. Kursalon, w: „Polski region. Pieniny”, nr 01, lato 2012, ISBN 978-83-935519-0-3, s. 34-39

[2] Barbara Węglarz, Awit Szubert: szczawnickie atelier, Szczawnica 2010, s. 17.

[1]

[2]