Dzień Jedności Narodowej (Białoruś)
| Dzień |
17 września |
|---|---|
| Państwa | |
| Typ święta | |
| Upamiętnia |
zjednoczenie ziem białoruskich w 1939 |
Dzień Jedności Narodowej (biał. Дзень народнага адзінства[1], ros. День народного единства[2]) – białoruskie święto państwowe obchodzone 17 września, ustanowione w 2021. Upamiętnia ono zjednoczenie Zachodniej Białorusi z Białoruską SRR po inwazji ZSRR na Polskę w 1939. Nie jest dniem wolnym od pracy[2].
Ustanowienie święta[edytuj | edytuj kod]
Nowe święto zostało ustanowione przez prezydenta Białorusi Alaksandra Łukaszenkę dekretem nr 206 z dnia 7 czerwca 2021. W oświadczeniu prezydenta napisano, że „17 września stał się aktem sprawiedliwości dziejowej dla narodu białoruskiego, podzielonego wbrew swojej woli w 1921 r. na mocy traktatu pokojowego w Rydze i na zawsze utrwalonego w narodowej tradycji historycznej”[3][4]. Przed decyzją prezydenta Wszechbiałoruskie Zgromadzenie Ludowe przeprowadziło ankietę wśród Białorusinów w sprawie nowego święta. Do wyboru były dwie daty – 17 września i 14 grudnia (przyjęcie przez Radę Najwyższą BSRR ustawy o przyjęciu Zachodniej Białorusi w skład Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej)[5]. Historycy białoruscy zaznaczają, że święto obchodzono w tym dniu do 1949 – później z obchodów zrezygnowano, aby nie powodowały napięć w relacjach z Polską[6].
Krytyka[edytuj | edytuj kod]
Ustanowienie święta zostało uznane za decyzję polityczną – miało ono miejsce po masowych protestach w 2020 i pogorszeniu stosunków dyplomatycznych z Polską[1]. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało oświadczenie, w którym krytykuje „opieranie polityki historycznej Białorusi na dziedzictwie paktu Stalina i Hitlera”[7]. W podobnym tonie wydany został komunikat IPN, w którym dzień 17 września został nazwany „Świętem Jedności Dwóch Totalitaryzmów”[8]. Solidarność z Polską wyrazili m.in. minister spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis[9] oraz chargé d’affaires ad interim ambasady USA w Polsce Bix Aliu[10][11].
Obchody[edytuj | edytuj kod]
W ramach pierwszych obchodów Dnia Jedności Narodowej w wielu miastach Białorusi zorganizowano uroczystości, podczas których m.in. nadawano placom i skwerom nazwy Jedności Narodowej, odsłaniano pomniki oraz oddawano do użytku lokalne drogi. W Baranowiczach otwarto pierwsze w kraju Muzeum Jedności Narodowej. Centralne obchody miały miejsce w Mińsku, podczas Forum Sił Patriotycznych. Wzięli w nim udział najważniejsi politycy w kraju, na czele z prezydentem Łukaszenką[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Сьвяткуючы 17 верасьня, перш за ўсё ўлада хоча паказаць дулю суседзям, палякам, – Пашкевіч [online], Радыё Свабода [dostęp 2021-11-06] (biał.).
- ↑ a b В Беларуси учрежден День народного единствa. president.gov.by. [dostęp 2021-12-14]. (ros.).
- ↑ Day of People’s Unity established in Belarus | Official Internet Portal of the President of the Republic of Belarus [online], president.gov.by [dostęp 2021-07-31] (ang.).
- ↑ Barbara Bodalska, Nowe święto na Białorusi w rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę. „Dopełni historyczną sprawiedliwość” [online], www.euractiv.pl, 8 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-06] (pol.).
- ↑ Rocznica 17 września 1939 r. białoruskim Dniem Jedności Narodowej? Władze konsultują z narodem [online], belsat.eu [dostęp 2021-11-06] (pol.).
- ↑ 17 сентября в Беларуси будет отмечаться новый праздник - День народного единства [online], TVR.by, 8 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-27] (ros.).
- ↑ Oświadczenie MSZ dot. ustanowienia przez Białoruś nowego święta pod nazwą „Dzień Jedności Narodowej” – Ministerstwo Spraw Zagranicznych – Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Spraw Zagranicznych [dostęp 2021-11-06] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Komentarz Instytutu Pamięci Narodowej w odniesieniu do ogłoszenia przez władze białoruskie nowego święta w rocznicę 17 września 1939 [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2021-11-06] (pol.).
- ↑ Ministerstwo Spraw Zagranicznych Litwy, G. Landsbergis: Stosunek władz białoruskich do historii jest brutalnie cyniczny, solidaryzujemy się z Polską, 11 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-06].
- ↑ Bix Aliu na Twitterze: „Kuriozalny pomysł reżimu Łukaszenki, aby ogłosić „świętem” rocznicę ataku ZSRR na Polskę przeprowadzonego w porozumieniu z nazistami, świadczy o kompletnym oderwaniu od rzeczywistości i jest kolejnym dowodem na to, jak niebezpieczne i antydemokratyczne są „władze” Białorusi” [online], Twitter [dostęp 2021-11-06] (pol.).
- ↑ Bartosz Kołodziejczyk, Nowe święto na Białorusi. Ostra reakcja Chargé d’Affaires USA w Polsce [online], wiadomosci.wp.pl, 8 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-06] (pol.).
- ↑ Obchody rocznicy 17 września 1939 roku na Białorusi [online], OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 21 września 2021 [dostęp 2021-11-06] (pol.).