Ejwan
Ejwan, także iwan, liwan (pers. إيوان ayvān, ivan lub ivān/īvān, arab. إيوان ’īwān)[1][2][3] – przesklepione pomieszczenie otwarte od strony dziedzińca, sklepione kolebką o załamanym łuku lub konchą, charakterystyczne dla architektury perskiej, z której przejęła ją architektura islamu.
Powszechne stosowanie ejwanów było jedną z cech charakterystycznych architektury perskiej z czasów Sasanidów. W późniejszym czasie ejwan stał się powszechnie stosowanym elementem architektury islamskiej. W czasach Seldżukidów został uznany za jeden z najważniejszych elementów budowli islamskich o różnym przeznaczeniu.
Ejwan pełni najczęściej funkcję monumentalnego wejścia do budynku o przeznaczeniu sakralnym – meczetu (zwłaszcza w założeniach czteroejwanowych, których przykładem jest Meczet Piątkowy w Isfahanie), medresy lub mauzoleum, ale spotykany także jako element innych budynków publicznych i prywatnych rezydencji. Ejwany są szczególnie powszechne w architekturze Azji Środkowej, Iraku i architekturze perskiej. Znacznie rzadziej występują w krajach śródziemnomorskich (głównie w Egipcie i Turcji).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ G. R. H. Wright: Ancient building in Cyprus. Brill, 1992, s. 508. ISBN 90-04-09547-0. (ang.).
- ↑ Adrian J. Boas: Domestic Settings: Sources on Domestic Architecture and Day-to-Day Activities in the Crusader States. Brill, 2010, s. 366. ISBN 978-90-04-18272-1. (ang.).
- ↑ Eyvan. azerdict.com. [dostęp 2024-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-09)]. (azer.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hattstein, Markus, Delius, Peter (2004). Islam. Art and Architecture. Könemann, ISBN 3-8331-1036-8
- Richard Ettinghausen, Oleg Grabar, Marilyn Jenkins, Sztuka i architektura islamu 650-1250, Jolanta Kozłowska (tłum.) i inni, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2007, ISBN 978-83-89899-87-3, OCLC 749575095.