Cokornik tybetański

Cokornik tybetański
	Eospalax fontanierii
	Milne-Edwards, 1867
	; Cokornik tybetański na ilustracji opublikowanej między 1868 a 1874 rokiem
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	ślepcowate
Podrodzina	cokory
Rodzaj	cokornik
Gatunek	cokornik tybetański
Synonimy
	Siphneus fontanierii Milne-Edwards, 1867; Myospalax cansus shenseius O. Thomas, 1911; Myospalax fontanus O. Thomas, 1912; Myospalax kukunoriensis Lönnberg, 1926;
	Siphneus fontanierii Milne-Edwards, 1867; Myospalax cansus shenseius O. Thomas, 1911; Myospalax fontanus O. Thomas, 1912; Myospalax kukunoriensis Lönnberg, 1926;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cokornik tybetański^[7] (Eospalax fontanierii) – gatunek ssaka z podrodziny cokorów (Myospalacinae) w obrębie rodziny ślepcowatych (Spalacidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Cokornik tybetański występuje w północnym Shaanxi, Shanxi, zachodnim Hebei i północno-wschodniej Mongolii Wewnętrznej, we wschodniej Chińskiej Republice Ludowej^[8].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1867 roku francuski zoolog Alphonse Milne-Edwards nadając mu nazwę Siphneus fontanierii^[2]. Holotyp pochodził z Gansu, w Chińskiej Republice Ludowej^[9].

Na podstawie mtDNA, morfologii czaszki, kształtu trzonowców i morfologii włosa, E. fontanierii różni się od E. cansus i E. baileyi^[8]. Dane molekularne pozwoliły na wyodrębnienie E. fontanierii jako takson siostrzany w stosunku do kladu wszystkich innych gatunków z rodzaju Eospalax, ale z umiarkowanym poparciem dla tej tezy^[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[8].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Eospalax: gr. εως eōs lub ηως ēōs „świt, wschód”^[10]; rodzaj Spalax Güldenstädt, 1770 (ślepiec).
fontanierii: Henri Victor Fontanier (1830-1870), francuski dyplomata, konsul generalny w Tiencinie w Chinach w 1870 roku^[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 163–245 mm, długość ogona 38–69 mm; masa ciała 184–563 g^[12].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Cokornik tybetański żyje w norach tworzonych przez bardzo długi system korytarzy, które ze zdumiewającą szybkością wykopuje długimi, ostrymi pazurami pomiędzy korzeniami roślin. Nadmiar wykopanej ziemi wypycha na powierzchnię tworząc kopce, podobnie jak krety. Głównymi składnikami cokora chińskiego są korzenie i inne podziemne części roślin. Na powierzchnię ziemi wychodzi niekiedy nocą, ryzykując wówczas, że zostanie upolowany przez sowę.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

O rozrodzie tego gatunku nic nie wiadomo.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Eospalax fontanierii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b A. Milne-Edwards. Observations sur quelques mammifères du nord de la Chine. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Cinquième série. 7, s. 376, 1867. (fr.).
↑ O. Thomas. Mammals collected in the Provinces of Kan-su and Sze-chwan, western China, by Mr. Malcolm Anderson, for the Duke of Bedford’s exploration of eastern Asia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 90, s. 5, 1911. (ang.).
↑ O. Thomas. Revised determinations of two far-eastern species of Myospalax. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 9, s. 93, 1912. (ang.).
↑ A.J.E. Lönnberg. Some remarks on mole-rats of the genus Myospalax from China. „Arkiv för zoologi”. 18A (21), s. 9, 1926. (ang.).
↑ A.T. Smith & C.H.A.T.S.& C.H. Johnston A.T. Smith & C.H.A.T.S.& C.H., Eospalax fontanierii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-04] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 326. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Eospalax fontanierii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-04].
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 83, OCLC 637083062 (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 138. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 132–133. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Eospalax fontanierii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Milne-Edwards-2] A. Milne-Edwards. Observations sur quelques mammifères du nord de la Chine. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Cinquième série. 7, s. 376, 1867. (fr.).

[Thomas1911-3] O. Thomas. Mammals collected in the Provinces of Kan-su and Sze-chwan, western China, by Mr. Malcolm Anderson, for the Duke of Bedford’s exploration of eastern Asia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 90, s. 5, 1911. (ang.).

[Thomas1912-4] O. Thomas. Revised determinations of two far-eastern species of Myospalax. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 9, s. 93, 1912. (ang.).

[Lönnberg-5] A.J.E. Lönnberg. Some remarks on mole-rats of the genus Myospalax from China. „Arkiv för zoologi”. 18A (21), s. 9, 1926. (ang.).

[iucn-6] A.T. Smith & C.H.A.T.S.& C.H. Johnston A.T. Smith & C.H.A.T.S.& C.H., Eospalax fontanierii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-04] (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 326. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Eospalax fontanierii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-04].

[Jaeger-10] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 83, OCLC 637083062 (ang.).

[Beolens&inni-11] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 138. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Norris-12] R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 132–133. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]