Eudoksja Jusupowa
| |
| księżna Kurlandii i Semigalii | |
| Okres |
od 1774 |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Borys Grigoriewicz Jusupow |
| Matka |
Irina Michajłowna Zinowiewa |
| Mąż | |
Eudoksja Borysowna Biron z domu Jusupowa (ros. Евдокия Борисовна Бирон, Jewdokija Borisowna Biron; ur. 5 maja 1743 w Moskwie, zm. 21 lipca 1780 w Petersburgu) – księżniczka rosyjska, druga żona księcia Kurlandii i Semigalii Piotra Birona. Dama Orderu Świętej Katarzyny Męczennicy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Eudoksja Borysowna Jusupowa urodziła się w 5 maja 1743 r. w Moskwie. Była córką Borysa Grigoriewicza Jusupowa, potomka tatarskiego chana imieniem Jusuf i Iriny Michajłowny Zinowiewny (1718–1788). Miała trzy siostry (Elżbietę, Aleksandrę, Annę) i brata Nikołaja Borysowicza Jusupowa (1750–1831)[1][2].
W 1774 r. poślubiła księcia Kurlandii Piotra Birona (1724–1800), syna Ernsta Jana Birona i Benigny Gottlieby z domu Trotta von Treiden. Małżeństwo zostało zaaranżowane przez cesarzową Katarzynę II w celu wzmocnienia więzi między Rosją a Kurlandią. Została drugą żoną Piotra, który rozwiódł się z Karoliną Louise księżniczką Waldecku i Pyrmontu[2][3][4][5][6][7].
Księżna Eudoksja Biron zamieszkała z mężem w pałacu wybudowanym przez ojca Piotra w Mitawie, gdzie znalazła wielu zwolenników wśród szlachty Kurlandii. Relacje między małżonkami nie były udane. Księżna, nie mogąc znieść okrutnego traktowania, opuściła męża. W 1776 r. została zaproszona na ślub wielkiego księcia Pawła Romanowa, wykorzystała okazję i już nigdy nie wróciła do Mitawy. 27 kwietnia 1778 r. para rozwiodła się, po czym Piotr zawarł trzecie małżeństwo. Po rozwodzie Eudoksja Borysowna zamieszkała w Petersburgu, we własnym domu przy ul. Milionowej 22, gdzie gościła prominentne kręgi arystokratyczne stolicy. Zmarła dwa lata później, 21 lipca 1780 r.[2][8][9] O tym fakcie donosił w swoim dzienniku francuski dyplomata Marie de Corberon[10]:
Jutro pojedziemy odwiedzić Izmaiłową, siostrę księżnej Kurlandii, która zmarła w środę o 22.00. Urodziła się jako Jusupowa, młoda, przyjazna; myślę, że umarła z żalu. Książę rok temu rozwiódł się z nią, a ta kobieta, dobrze postawiona na dworze, posiadająca order św. Katarzyny, 50 tys. rocznej renty, którą cesarzowa zmusiła do przyznania jej księciu, nie była szczęśliwa, cierpiąc na wygórowane, niezaspokojone ambicje. Została otwarta, aby znaleźć przyczynę śmierci.
Un diplomate français à la cour de Catherine II 1775-1780
Eudoksja została uhonorowana Orderem Świętej Katarzyny Męczennicy. Została pochowana w cerkwi Zwiastowania, która wchodzi w skład zespołu klasztornego Ławry Aleksandra Newskiego w Petersburgu[2][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marek Jerzy Minakowski: Eudoksja Jussupow. Sejm-Wielki.pl. [dostęp 2022-05-21].
- ↑ a b c d Eudoxia von Biron. Geni.com. [dostęp 2022-05-21]. (ang.).
- ↑ Marek Jerzy Minakowski: Piotr Biron. Sejm-Wielki.pl. [dostęp 2022-05-21].
- ↑ Rodzina Wilhelminy. PalacChichy.pl. [dostęp 2022-05-21].
- ↑ Ogłoszenie kościelne o ślubie księcia Piotra Birona z księżną Eudoksią Jusupową 1774 r.. Muzeum Regionalne w Sycowie. [dostęp 2022-05-22]. (niem.).
- ↑ Feckes 1917 ↓, s. 2-3.
- ↑ Dukwicz i Zielińska 2017 ↓, s. 95.
- ↑ Tołłoczko 2008 ↓, s. 47–54.
- ↑ Feckes 1917 ↓, s. 3.
- ↑ Corberon 1901 ↓.
- ↑ Order św. Katarzyny. Wydawnictwo Truten. [dostęp 2022-05-21]. (ros.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Montefiore Simon Sebag, Katarzyna Wielka i Potiomkin, Wydawnictwo Magnum Ltd, Warszawa, 2006, ISBN 978-83-63986-17-9
- Zdzisława Tołłoczko. Barok i rokoko na Łotwie. „Hybrydy. Pismo Artystyczno-Literackie, Nr 11/2008”, s. 47-54, 2008. Stowarzyszenie Twórsze POLART.
- Elisabeth Feckes: Dorothea, Herzogin von Dino und Sagan, ihr Leben mit besonderer Berücksichtigung ihrer Beziehungen zum preussischen Königshause und zu deutschen Politikern. J. B. Kleinsche Druckerei, M. Buscher, 1917.
- Marie Daniel Bourrée de Corberon: Journal intime du chevalier (Marie Daniel Bourrée) de Corberon, chargé d'affaires de France en Russie. Un diplomate français à la cour de Catherine II 1775-1780. Plon-Nourrit, 1901.
- Dorota Dukwicz, Ewa Zielińska: Entretiens du roi Stanislas-Auguste avec Otto Magnus Von Stackelberg (1773-1775). Instytut Historii PAN, 2017.
- Юсупова, Евдокия Борисовна // Русский биографический словарь: в 25 томах. — СПб.—М., 1896—1918