Faceliowiec

Faceliowiec
	; Hydrophyllum tenuipes
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	ogórecznikowce
Rodzina	faceliowate
Rodzaj	faceliowiec
	Nazwa systematyczna
	Hydrophyllum Linnaeus; Sp. Pl. 146. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	H. virginianum Linnaeus
Synonimy
	Decemium Raf.;
	Decemium Raf.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Faceliowiec^[5], czerpatka^[6]^[7], wodolist^[8] (Hydrophyllum) – rodzaj roślin należący do rodziny faceliowatych (Hydrophyllaceae). Obejmuje około 10^[9] do 11^[10] gatunków. Gatunki te występują w dwóch grupach zasięgowych – jedna we wschodniej części Ameryki Północnej, druga w jej zachodniej części^[11]^[10]. Zasiedlają różne siedliska – suche i wilgotne, ale zawsze w lasach. Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne i ciekawostki botaniczne^[11]. Dawniej zielone części roślin były spożywane przez Indian jako warzywo^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Byliny osiągające do 60 cm wysokości z grubym kłączem^[11].
Liście: Liście odziomkowe, duże, klapowane lub nieregularnie podzielone^[11].
Kwiaty: O średnicy ok. 1 cm, skupione są w gęste kwiatostany na końcu pędu kwiatonośnego. Działki kielicha, których jest 5, zrośnięte są tylko u nasady. Płatki korony także w liczbie 5 zrośnięte są u nasady w krótką rurkę poza tym rozpostarte. Mają barwę białą, zielonkawą, fioletową lub niebieską. Pręciki równej długości, zwykle dłuższe od rurki korony, ich nitki są długie i owłosione, pylniki także są silnie wydłużone^[11]. Łuskowate przydatki u ich nasady zrastają się z płatkami tworząc rurkowate miodniki^[10]. Zalążnia górna, dwukomorowa, z pojedynczą szyjką słupka podobnie długą jak pręciki^[11]. Kwiaty są protandryczne (najpierw dojrzewają pręciki, później słupki)^[10].
Owoce: Torebki zawierające od jednego do trzech siateczkowatych na powierzchni nasion^[11].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z rodziny faceliowatych Hydrophyllaceae, ewentualnie w zależności od ujęcia jej pozycji systematycznej – z podrodziny Hydrophylloideae w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae^[4].

Wykaz gatunków^[9]^[5]

Hydrophyllum appendiculatu m Michx.
Hydrophyllum brownei Kral & V.M. Bates
Hydrophyllum canadense L. – faceliowiec kanadyjski
Hydrophyllum capitatum Douglas ex Benth.
Hydrophyllum fendleri (A. Gray) A. Heller
Hydrophyllum macrophyllum Nutt.
Hydrophyllum occidentale (S. Watson) A. Gray
Hydrophyllum tenuipes A.Heller
Hydrophyllum virginianum L. – faceliowiec wirginijski
Hydrophyllum watsonii (A. Gray) Rydb.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b Hydrophyllum. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b Genus: Hydrophyllum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 119. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 211-212. ISBN 83-7079-779-2.
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 46.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b Hydrophyllum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 454, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 248. ISBN 0-333-74890-5.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[ing-3] Hydrophyllum. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].

[grin-4] Genus: Hydrophyllum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].

[gawrys-5] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 119. ISBN 978-83-925110-5-2.

[encyk-6] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 211-212. ISBN 83-7079-779-2.

[ludmila-7] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 46.

[rutkowski-8] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[tpl-9] Hydrophyllum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].

[mabb-10] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 454, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[philips-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 248. ISBN 0-333-74890-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]