Giurtelecu Șimleului

Giurtelecu Șimleului

Somlyógyőrtelek
Wüst Görgen

Państwo	Rumunia
Okręg	okręg Salaj
Populacja (2002) • liczba ludności	1 055
Nr kierunkowy	(40) 260
Kod pocztowy	457238
Tablice rejestracyjne	SJ
Położenie na mapie okręgu Sălaj Giurtelecu Șimleului
Położenie na mapie Rumunii Giurtelecu Șimleului
47°17′N 22°48′E

Giurtelecu Șimleului (węg. Somlyógyőrtelek, niem. Wüst Görgen) – miejscowość w północno-zachodniej Rumunii, w okręgu Sălaj (Siedmiogród).

Demografia

Rok	Mieszkańcy
2002	1,055
1992	1,149
1920	1,395
1910	1,322
1900	1,216
1890	1,059
1880	996
1869	1,190
1847	684
1750	231
1720	90
1715	72

Historia

• 1259 – pierwsza wzmianka o mieście;
• 1688 – Giurtelecu Șimleului zostaje przyłączone do terytorium Monarchii Habsburgów;
• 1715 – pierwszy urzędowy spis;
• 1867 – Giurtelecu Șimleului powróciło do Królestwa Węgier w ramach nowo utworzonych Austro-Węgier;
• 1876 – Giurtelecu Șimleului stało się częścią nowo utworzonego hrabstwa Szilágy (rumuński: Sălaj);
• 1919 – Giurtelecu Șimleului stało się częścią Rumunii;
• 1920 – według spisu Giurtelecu Șimleului liczy 1395 mieszkańców;
• 1940 do 1944 – Giurtelecu Șimleului zostało ponownie częścią Węgier w czasie II wojny światowej;
• 1944, maj – masowe deportacje Żydów z Giurtelecu Șimleului do niemieckich obozów zagłady w okupowanej Polsce;
• 1950 – Giurtelecu Șimleului stało się częścią Șimleu Rayon, w regionie Bihor, ustawionym w sowieckim stylu, w 1952 region Bihor zmienił swoją nazwę na Oradea, a w 1960 roku na Crișana;
• 1968 – miasto przyłączone do ponownie ustanowionego okręgu Sălaj;
• 1998-1999 – systematyczne wykopaliska archeologiczne na Giurtelecu Șimleului;
• 2006 – publiczne szkoły Giurtelecu Șimleului otrzymały od rumuńskiego rządu dotacje w wysokości 30 000 euro (100 000 RON) na odbudowę infrastruktury.

Bibliografia

• The Cambridge Ancient History: Second Edition, By John Boardman (N. G. L. Hammond, D. M. Lewis, Frank William Walbank, A. E. Astin, Elizabeth Rawson, Edward Champlin, Andrew Lintott, Alan K. Bowman, J. A. Crook, Peter Garnsy, Dominic Rathbone), Cambridge University Press, 2000); ISBN 0-521-22496-9.
• G. Schumacher-Matthäus, Studien zu bronzezeitlichen Schmucktrachten im Karpatenbecken. Marburger Studien zur Vor- und Frühgeschichte 6 (Mainz 1985) 243; Karte 11
• N. G. O. Boroffka, Die Wietenberg-Kultur. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 19 (Bonn 1994) 46
• Petri Mór, Szilágy vármegye monographiája (Budapest, 1901-1904)
• Sanda Băcueţ Crişan, "Noi descoperiri preistorice în judeţul Sălaj" [New prehistoric discoveries in Sălaj County], Giurtelecu Şimleului- Coasta lui Damian, in Acta Musei Porolissensis, Zalău, 2000, vol. 23 (1), pp. 9-28, ISSN 1016-2801
• Ioan Bejinariu, Dan Sana, Şantierul arheologic Giurtelecu Şimleului – “Coasta lui Damian”, Cronica cercetărilor arheologice din România, CIMEC, 1999.
• Gheorghe Sisestean, Forme traditionale de viata taraneasca, Ed. Centrului Judetean de Conservare si Valorificare a Traditiei si Creatiei Populare Sălaj (Zalau, 1999).
• Ioan Ciocian, Biserica si societatea romaneasca din Transilvania: vicariatul Silvaniei in a doua jumatate a sec. al XIX-lea (Vasile Goldis University Press, 2000).
• Zoia Maxim, Neo-Eneoliticul din Transilvania. Date arheologice şi matematico-statistice (Publicaţie), nr.465, 1999
• Sanda Băcueţ Crişan, Early Neolithic and Eneolithic in Şimleu Depression [Neoliticul şi eneoliticul timpuriu în Depresiunea Şimleului], doctoral thesys (Alba Iulia, 2007).
• Dan Băcueţ Crişan, Depresiunea Silvaniei in secolele VII-XI, from Zeno Karl PINTER, Ioan Marian ŢIPLIC, Maria Emilia ŢIPLIC, (Sibiu, 2005), ISBN 973-709-158-2.
• Augustin Deac, "The History of the Historical Truth", 2002.
• V. Russu, Silvania antica (Regio transvallana Daciae porolissensis). Bulletin Societatea Geografică Română 10,3/4, 1889, 171-437 (388-391)
• M. Moga, Traiul populaţiei daco-romane şi barbare la grăniţa de vest a Daciei. Stud. şi Cerc. Istor. Veche 1, 1950, 131-135 (132)
• K. Horedt, Die Wietenbergkultur. Dacia N.S. 4, 1960, 107-137 (111 Nr. 59; 127)
• Ioan Oros, Cazania lui Varlaam în Sălaj – exemplarul necunoscut de la Giurtelec ("Cazania" de Varlaam en Sălaj – l'exemplaire inconnu de Giurtelec). In: AMP, 1996, 20, p.465-467.
• I. H. Crişan, Contribuţie la inceputurile ritului de incineraţie în Transilvania. Probleme Muzeogr. 1961, 169-178 (Nr.3)
• N. Chidioşan, Sincronismele apusene ale culturii Wietenberg stabilite pe baza importurilor ceramice. Crisia 4, 1974, 153-170 (156 Nr. 11)
• T. Soroceanu/M. Blăjan/T. Cerghi, Cimitirul de incineraţie de la Aiton. File Istor. 4, 1976, 57-82 (67)
• I. Andriţoiu, Cimitirul de incineraţie din epoca bronzului de la Deva. Stud. şi Cerc. Istor. Veche 29, 1978, 241-256 (254 Nr.9)
• N. Chidioşan, Cultura Wietenberg la vest de Munţii Apuseni. Rezumatul tezei de doctorat (Cluj-Napoca 1979) 20 Nr. 12
• Viorel Ciubota, Cornel Grad, 1918: Sfarsit si inceput De Epoca [1918 the End and the Beginning of an Era], Hardcover, Editura Muzeului Satmarean, ISBN 973-98026-6-4 (973-98026-6-4)
• N. Chidioşan, Contribuţii la istoria tracilor din nord-vestul României. Aşezarea Wietenberg de la Derşida (Oradea 1980) 88 Nr. 2
• Romania’s Official Monitor, nr. 859, 19 octombrie 2006.
• Ileana Petrean – Pausan si Gh. Chende – Roman, Profesorul, dirijorul si compozitorul Marius Cuteanu – Cetatean de Onoare al orasului Simleu Silvaniei: "A nu trai degeaba – acesta este un mare lucru", "Caiete Silvane", Zalau.
• E. Lakó, Repertoriul topografic al epocii bronzului şi al hallstattului timpuriu în judeţul Sălaj. Acta Mus. Napocensis 7, 1983, 69-100
• I. Bejinariu, Săpăturile arheologice de la Giurtelecu Şimleului-Coasta lui Damian (II). Descoperirile culturii Wietenberg, în C.I. Popa, G.T. Rustoiu (editori)
• László Zentai and Pál Kósa, A történelmi Magyarország atlasza és adattára 1914, Pécs: Talma Kiadó (2003). ISBN 963-85683-4-8.