Coniophora
 Gnilica mózgowata | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
gnilica |
| Nazwa systematyczna | |
| Coniophora DC. Flore françoise (Paris) 6: 34 (1815) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Coniophora DC. (gnilica) – rodzaj grzybów należący do rodziny gnilicowatych (Coniophoraceae)[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Grzyby kortycjoidalne o bazydiokarpie rozpostartym, rozproszonym, błoniastym, przyrośniętym i nie dającym się oddzielić od podłoża. Hymenofor gładki lub grudkowaty, zwykle brązowy, brzeg często postrzępiony lub z pasmami strzępek. System strzępkowy monomityczny, u niektórych gatunków di- lub trymityczny. Strzępki generatywne zwykle bez sprzążek, ale u niektórych gatunków są sprzążki na wszystkich przegrodach, proste lub pionowe sprzążki czasami występują u podstawy strzępek i często są inkrustowane. Cystydy występują tylko u jednego gatunku. Podstawki cylindryczne, 4-sterygmowe, bez sprzążki u podstawy. Bazydiospory elipsoidalne, jajowate lub wrzecionowate, gładkie, dwuścienne, z wydatnym wierzchołkiem, blado żółtawe do brązowawych, cyjanofilne, zmiennie dekstrynoidalne[2]. Grzyby saprotroficzne[3] nadrzewne o jednorocznych owocnikach[4].
Coniophora jest zwykle łatwa do odróżnienia po brązowawej, gładkiej lub grudkowatej powierzchni owocnika, a mikroskopowo przez grubościenne i zwykle silnie dekstrynoidalne bazydiospory. Leucogyrophana i Serpula są blisko spokrewnione, różnią się typowo merulioidalnym lub kolczastym hymenoforem i występowaniem sprzążek w strzępkach generatywnych. W badaniach molekularnych Binder i Hibbett w 2002 r. zwrócili uwagę na ewolucję owocnika rozpostartego, a Larsson i inni w 2004 oraz Binder i Hibbett w 2006 wykazali związek pomiędzy Coniophora i gatunkami z rodziny borowikowatych Boletaceae, zaliczanymi do kladu podgrzybków[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Coniophoraceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Polską nazwę podał Henryk Orłoś w 1951 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też pod nazwą powłocznik[3]. Synonim: Coniophorella P. Karst[1].
- Coniophora arida (Fr.) P. Karst. – gnilica cienka
- Coniophora fusispora (Cooke & Ellis) Cooke – gnilica wrzecionowatozarodnikowa
- Coniophora olivacea (Fr.) P. Karst. – gnilica oliwkowa
- Coniophora prasinoides (Bourdot & Galzin) Bourdot & Galzin
- Coniophora puteana (Schumach.) P. Karst. – gnilica mózgowata
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[5]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
- ↑ a b Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 182, DOI: 10.5943/sif/5/1/12 [dostęp 2023-09-07] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 134–135, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 194, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05].