Hełmogłowik czarny
| Chiroxiphia galeata | |||
| (Lichtenstein, 1823) | |||
 Samiec | |||
_female.jpg) Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
hełmogłowik czarny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Hełmogłowik czarny[4], skoczek hełmiasty[5] (Chiroxiphia galeata) – gatunek małego ptaka z rodziny gorzykowatych (Pipridae). Występuje w centralno-wschodniej Ameryce Południowej – w środkowej i południowej Brazylii, wschodniej Boliwii i wschodnim Paragwaju. Nie jest zagrożony wyginięciem.
- Taksonomia
Gatunek ten, wraz z hełmogłowikiem białym (Chiroxiphia bokermanni), często umieszczany jest w odrębnym rodzaju Antilophia[1][4][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[1][6].
- Środowisko
Lasy galeriowe, rosnące w strefie sawanny wzdłuż rzek.
- Morfologia
Długość ciała wynosi 15 cm, masa ciała 20–25 g. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Gatunek ten cechuje długi ogon. Samiec jest całkowicie czarny, z wyjątkiem czerwonego pasa ciągnącego się od pleców aż po czoło, zakończonego na czole pędzelkowatym pękiem piór. Samica jest jednolicie oliwkowozielona, lecz również posiada czub.
- Zachowanie
Podobnie jak inne gorzyki, żywi się owocami i owadami. Odzywa się donośnie i gardłowo.
- Lęgi
Okres lęgów przypada na porę deszczową[7]. Buduje czarkowate gniazdo z gałązek i liści, umieszczone na wysokości do 10 m. Samica składa 2 jaja. Według wyników badań przeprowadzonych w 2004 roku okres inkubacji wynosi 20–22 dni[8], lecz biologia tego gatunku jest słabo poznana. Prawdopodobnie budową gniazda, inkubacją i opieką nad lęgiem zajmuje się jedynie samica[7].
- Status
IUCN uznaje hełmogłowika czarnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2021). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na utratę siedlisk[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Helmeted Manakin (Antilophia galeata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).
- ↑ Antilophia galeata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-10-27] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Antilophia galeata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-27] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Ilicurini Prum, 1992 (wersja: 2021-05-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-27].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 233, 1999.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Cotingas, manakins, tityras, becards. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-30]. (ang.).
- ↑ a b Paulos S. Oliveira, Robert J. Marquis: The cerrados of Brazil: ecology and natural history of a neotropical savanna. Columbia University Press, 2002, s. 255. ISBN 978-0-231-12042-5.
- ↑ Society for Conservation Biology: XIX Annual Meeting od the Society for Conservation Biology: Book of Abstracts. 2005.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 337. ISBN 978-83-01-15733-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).