Ignacy Watten

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ignacy Watten
Data urodzenia

25 maja 1869

Data i miejsce śmierci

9 marca 1955
Łódź

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

kardiochirurg

Partia

Polska Partia Postępowa

Nagrobek Ignacego Wattena na cmentarzu powązkowskim

Ignacy Watten (ur. 25 maja[1] 1869[2][1], zm. 9 marca[3][4] 1955[2][5] w Łodzi[4]) – polski kardiochirurg, działacz społeczny i polityczny. Pierwszy Polak, który wykonał zabieg zszycia rany serca (1900).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1888 ukończył VI-klasową warszawską szkołę realną[6]. 31 października 1896 uzyskał dyplom lekarza, a następnie w latach 1896–1898 pracował jako wolontariusz w szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie[7], ucząc się chirurgii Władysława Krajewskego[7][8]. W 1898 przyjechał do Łodzi, nie mogąc zdobyć posady lekarza asystenta w Warszawie. W Łodzi podjął pracę u Bronisława Kadera na chirurgii szpitala fabrycznego Rosyjskiego Czerwonego Krzyża przy ul. Pańskiej 113 (obecnie ul. S. Żeromskiego)[9]. 25 marca 1900 roku wykonał pierwszy w Polsce zabieg zszycia rany kłutej serca, w Oddziale Chirurgicznym Szpitala Fabrycznego RCK w Łodzi[10]. 5 lat po pierwszym w historii, udanym zabiegu, wykonanym przez Ludwiga Rehna w 1895 roku[11]. Był to 13 w historii chirurgii światowej przypadek zszycia rany serca i 6 zakończony pomyślnie[12]. W latach 1901–1906 był kierownikiem oddziału chirurgii szpitala[4]. W 1904 został powołany do Armii Czynnej w Mandżurii[13].

Był jednym z założycieli w 1906 roku Gimnazjum Polskiego w Łodzi (obecnie: I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi)[14], a w latach 1906–1908 kierownikiem oddziału chirurgii szpitala im. Anny Marii w Łodzi (obecnie: Szpital Pediatryczny im. Janusza Korczaka)[4]. W 1908 był jednym z założycieli Łódzkiego Towarzystwa „Wiedza”[15].

W 1905 był jednym ze współwłaścicieli[4] i współzałożycielem Szpitala Betlejem w Łodzi[16]. Prowadził w nim oddział chirurgii (1908–1922), z wyłączeniem okresu I wojny światowej, kiedy to ewakuowano szpital do Płoskirowa (obecnie Chmielnicki), a następnie Rostowa nad Donem[4], gdzie pełnił funkcję szpitala dla rannych, a Watten był jego lekarzem naczelnym[17]. Był również kierownikiem pociągu sanitarnego, podczas przenoszenia szpitala z powrotem do Łodzi. Następnie ponownie wraz ze wspólnikami pracował w Szpitalu Betlejem, gdzie zaczął również wykonywać bezinteresownie operacje ginekologiczne za tracącego wzrok wspólnika Ryszarda Skibińskiego[4]. Podczas I wojny światowej był także członkiem Głównego Komitetu Obywatelskiego w Łodzi (pełniącego funkcję magistratu Łodzi po wybuchu I wojny światowej i ucieczce prezydenta miasta)[18] oraz członkiem Polskiego Komitetu Niesienia Pomocy Rannym[19].

W latach 1934–1940 był chirurgiem i ordynatorem oddziału gruźlicy kostnej oraz dyrektorem Szpitala św. Rodziny przy ul. Wigury 19 w Łodzi[7][4]. Po zajęciu szpitala przez SS, przyjechał w styczniu 1940 do Warszawy, gdzie pracował w lecznicy przy ul. Marszałkowskiej jako lekarz ambulatoryjny do wybuchu powstania warszawskiego, po którym przebywał w Koniecpolu[4]. Od 1945 mieszkał przy ul. Nawrot 2 w Łodzi[1]. W 1947 przyjmował przy ul. Piotrkowskiej 124[20].

Był członkiem wspierającym Stowarzyszenia Techników w Łodzi[7]. Działał w Polskiej Macierzy Szkolnej[4] i należał do Towarzystwa Szkolnego przy magistracie miasta Łodzi (1906)[21]. Należał do Polskiej Partii Postępowej (1906–1914[4]). Był radnym Rady Miejskiej w Łodzi (1912)[22] oraz pod przewodniczącym Komitetu Budowy Szpitala Miejskiego dla Chorób Zakaźnych[22][23], wiceprzewodniczącym Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża, Oddział w Łodzi, przewodniczącym Stowarzyszenia Lekarzy Polaków m. Łodzi i okolic[24] i założycielem i członkiem zarządu Towarzystwa Popierania Pracy Społecznej w Łodzi[25][26].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był synem lekarza z Dzisny w guberni wileńskiej[27]. Był dwukrotnie żonaty, z Cecylią Zofią Kosmowską, siostrą lekarki – Teodory Krajewskiej i Zofii de Beaurain – żony lekarza Karola de Beauraina i aktorki Ady Kosmowskiej[28]. Miał z nią 2 dzieci – Hannę de Beaurain (1899–1984), żonę generała Janusza de Beauraina oraz Stanisława Wattena (1904–1940), prawnika, który zginął w Katyniu. W 1910 poślubił Zofię z Rybarskich (1882–1950), z którą miał córkę Danutę Topolnicką (ur. 1914), żonę najpierw Tadeusza Topolnickiego, a następnie Witolda Chełmikowskiego oraz syna Wojciecha (1917–1973) – inżyniera budowlanego[4].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[5] w grobie rodziny Rybarskich (kw. 174, nr grobu 33/34)[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Ulica Nawrot | Ulica Przejazd [online], ulicanawrot.pl [dostęp 2023-05-24].
  2. ↑ a b Bożena Urbanek, Zawód lekarza na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2009, ISBN 978-83-7545-135-1 [dostęp 2023-05-24] (pol.).
  3. ↑ Watten Ignacy data śmierci 09.03.1955 » Zmarły « www.nekrologi-baza.pl [online] [dostęp 2023-05-24] (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m Piotr Szarejko, Słownik lekarzy polskich XIX wieku, Tow. Lekarskie Warszawskie, 1991, ISBN 978-83-85810-35-3 [dostęp 2023-05-24] (pol.).
  5. ↑ a b Ulica Nawrot | Ulica Przejazd [online], ulicanawrot.pl [dostęp 2023-05-24].
  6. ↑ Wiadomości bieżące, „Kurjer Codzienny” (176), crispa.uw.edu.pl, Warszawa, 27 czerwca 1888 [dostęp 2023-05-24].
  7. ↑ a b c d Zarząd Miasta Łodzi, Księga Adresowa Miasta Łodzi i województwa łódzkiego, Łódź 1939.
  8. ↑ Władysław Henryk Seweryn Krajewski () oraz jego dokonania w otorynolaryngologii – PDF Darmowe pobieranie [online], docplayer.pl [dostęp 2023-05-24].
  9. ↑ Bogumiła Kempińska-Mirosławska, Zranione serce i co dalej?, „PANACEUM. Pismo Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi.” (10 (214)), docplayer.pl, październik 2016 [dostęp 2023-05-24] (pol.).
  10. ↑ Jerzy Stupała, Rys historyczny kardiochirurgii polskiej, „Miesięcznik Wojewódzkiego Centrum Medycznego w Opolu” (27), kwiecień 2011.
  11. ↑ Dominik Dytfeld, Wojciech Dyszkiewicz, Roman K. Meissner, Rozwój pomostowania aortalno-wieńcowego oraz sposobów śródoperacyjnej protekcji mięśnia sercowego., „Nowiny Lekarskie” (75(4)), 2006.
  12. ↑ Chlubne początki polskiej kardiochirurgii [online], www.cxnews.pl [dostęp 2023-05-24].
  13. ↑ Z poza Warszawy, „Goniec Wieczorny” (561), crispa.uw.edu.pl, 4 listopada 1904 [dostęp 2023-05-24].
  14. ↑ Henryk Skorek: Kronika Początków. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 50. ISBN 83-908655-0-5.
  15. ↑ Julian Kuciński, Łódzkie Towarzystwo Naukowe w latach 1936–1996: Studia, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1996, ISBN 978-83-85879-73-2 [dostęp 2023-05-24] (pol.).
  16. ↑ Marzena Bomanowska, Spacerownik łódzki. 2, Warszawa: Agora, [cop. 2010], ISBN 978-83-7552-915-9, OCLC 751109943 [dostęp 2022-03-17].
  17. ↑ Maria Dunin-Kozicka, Przeorane Szlaki. Rok 1917, 1928.
  18. ↑ Mieczysław Hertz, Łódź w czasie Wielkiej Wojny, t. I, Łódź 1933.
  19. ↑ Rocznik Łódzki, Państwowe Wydawnictwu Naukowe., 1975 [dostęp 2023-05-24] (pol.).
  20. ↑ Chirurdzy, [w:] Łódź Urzędowa, Społeczna, Przemysłowo-Handlowa, bc.wbp.lodz.pl, 1947 [dostęp 2023-05-24].
  21. ↑ Z Prowincyi, „Nowa Gazeta” (14), crispa.uw.edu.pl, 10 stycznia 1906 [dostęp 2023-05-24].
  22. ↑ a b 1912, Kronika bieżąca miejscowa, „Kurjer Polski” (88), crispa.uw.edu.pl, 28 marca 1912 [dostęp 2023-05-24].
  23. ↑ Z prowincyi, „Polak – Katolik” (81), crispa.uw.edu.pl, 2 kwietnia 1912 [dostęp 2023-05-24].
  24. ↑ Informator m. Lodzi 1920, 1919.
  25. ↑ Telefonem w Łodzi. W stronę elektrowni., „Goniec Poranny”, crispa.uw.edu.pl, Warszawa, 12 grudnia 1913 [dostęp 2023-05-24].
  26. ↑ Praca społeczna w Łodzi, „Dziennik Łódzki”, crispa.uw.edu.pl, 21 grudnia 1914 [dostęp 2023-05-24].
  27. ↑ Kronika towarzyska, „Sport” (39), crispa.uw.edu.pl, 1905 [dostęp 2023-05-24].
  28. ↑ Zbigniew Danielak: „Kosmowska, Ada” W: Polski Słownik Biograficzny t. 14 (1968/1969) s. 235–236.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ignacy_Watten&oldid=71800149”