Igor Zabel
| Data urodzenia |
1958 |
|---|---|
| Data śmierci |
2005 |
| Zawód, zajęcie |
kurator, krytyk sztuki |
Igor Zabel (ur. 1958, zm. 2005) – słoweński kurator i krytyk sztuki, a także pisarz, tłumacz, krytyk literacki oraz teoretyk i mentor związany z Lublaną.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1982 r. ukończył komparatystykę literacką, historię sztuki i filozofię na Uniwersytecie w Lublanie i do 1986 r. pracował jako asystent na tej uczelni, a w 1989 r. uzyskał tytuł magistra. W latach 1984–1986 pracował jako pisarz-freelancer[1].
Od 1986 r. pracował jako kurator w Muzeum Sztuki Nowoczesnej (Moderna galerija) w Lublanie, gdzie przygotowywał zarówno zbiorowe wystawy sztuki słoweńskiej, jak i prezentacje tematyczne oraz pokazy indywidualne. „To za jego sprawą słoweńska sztuka znalazła się na scenie międzynarodowej”, ocenia Katarzyna Bojarska, wyjaśniając dalej, że: „angażował się w stworzenie związków między Europą wschodnią a zachodnią, nie tracąc przy tym krytycznego spojrzenia na dziejące się przemiany polityczne, społeczne i kulturowe”[2]. Był także jednym z doradców w programie rozbudowy kolekcji tego muzeum 2000+ Arteast Collection (kuratorka: Zdenka Badovinac)[1].
Pracował też poza macierzystą instytucją: w latach 1998–2000 był koordynatorem Manifesta 3 w Lublanie, w roku 2003 kuratorem wystawy Individual Systems na 50. Biennale w Wenecji. Był również zaangażowany w pokazy sztuki w Zagrzebiu, Wiedniu czy Lipsku[1].
Wraz z Viktorem Misiano był współredaktorem magazynu MJ – Manifesta Journal: Journal of Contemporary Curatorship oraz redaktorem wydawanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie pisma M’ars. Opublikował dwie książki o sztuce współczesnej oraz wiele esejów i artykułów, m.in. w takich czasopismach jak Art Journal, Art Press, Flash Art, Index czy Moscow Art Magazine. Pośmiertnie ukazał się anglojęzyczny wybór jego tekstów pt. Igor Zabel: Contemporary Art Theory (2012). Pisał także opowiadania i tłumaczył literaturę na język słoweński, m.in. takich autorów jak Thomas Pynchon, Edward Said, Oscar Wilde, Immanuel Wallerstein, Sigmund Freud, Michael Baxandall czy historyk sztuki Erwin Panofsky[1].
„Zabel już za życia stał się wzorem dla młodszych pokoleń kuratorów i krytyków sztuki nie tylko w tej części naszego kontynentu”, jak podsumowuje jego dorobek Bojarska[2].
W 2008 r. ustanowiona została prestiżowa nagroda jego imienia – The Igor Zabel Award for Culture and Theory[3].
Wybrane wystawy[edytuj | edytuj kod]
- Aspects of the Minimal: Minimal Art in Slovenia 1968–1980, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 1990,
- OHO–A Retrospective, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 1994,
- Inexplicable Presence: Curator’s Working Place, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 1997,
- Tank! Slovene Historical Avant-Garde (wraz z Bredą Ilich Klančnik), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 1998,
- 33rd Zagreb Salon, Museum and Gallery Centre Gradec, Zagrzeb, 1998,
- Aspects/Positions, Museum moderner Kunst – Stiftung Ludwig, Wiedeń, 1999 (jako członek zespołu ekspertów, główny kurator: Lóránd Hegyi),
- Europejskie Biennale Sztuki Współczesnej Manifesta 3, Lublana, 2000,
- The Eye and Its Truth, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 2001,
- Individual Systems, 50. Biennale w Wenecji, 2003,
- Seven Sins: Ljubljana – Moscow (wraz ze Zdenką Badovinac i Viktorem Misiano), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 2004,
- The Future Is Not What It Used To Be (wraz z Barbarą Steiner), Galerie für Zeitgenössische Kunst, Lipsk, 2004,
- Slovene Art 1975–2005 (wraz z Igorem Španjolem), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Lublanie, 2003-2005[1].
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Strategije, taktike, 1985 (opowiadania),
- Vmesni prostor: eseji o slikarstvu Emerika Bernarda, 1991 (zbiór esejów),
- Lise na steni, 1993 (opowiadania),
- Speculationes, 1997 (zbiór esejów),
- Eseji I, 2006 (zbiór esejów, pośmiertnie),
- Eseji II, 2008 (zbiór esejów, pośmiertnie),
- Igor Zabel: Contemporary Art Theory, red. Igor Španjol, wybór: Zoja Skušek i Barbara Borčić, JRP Ringier, Zürich 2012 (wybór tekstów z zakresu teorii sztuki w przekładzie na j. angielski, pośmiertnie)[4].
Publikacje w języku polskim[edytuj | edytuj kod]
- Dwie prawdziwe historie z autobusu miejskiego w Lublanie, tł. ze słoweń. Joanna Pomorska, „FA-art” nr 2, 1996, s. 40–41.
- „Dialog” Wschód – Zachód, tł. Magdalena Ujma, „Kresy” nr 3, 1998, s. 193-197[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Biography – Igor Zabel Association for Culture and Theory [online], www.igorzabel.org [dostęp 2020-01-28].
- ↑ a b Na Wschodzie dialog wciąż trwa! Wspomnienie z Ljubljany, rozmowy z WHW i Fouadem Asfourem | obieg.pl [online], archiwum-obieg.u-jazdowski.pl [dostęp 2020-01-28].
- ↑ About award – Igor Zabel Association for Culture and Theory [online], www.igorzabel.org [dostęp 2020-01-28].
- ↑ Contemporary Art Theory – Igor Zabel Association for Culture and Theory [online], www.igorzabel.org [dostęp 2020-01-28].
- ↑ Katalog Biblioteki Narodowej - Igor Zabel [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2020-01-28].