Iva Despić-Simonović
 Iva Despić-Simonović w atelier (1926) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
bośniacka |
| Dziedzina sztuki |
rzeźba |
Iva Despić-Simonović właśc. Ivana Simonović (ur. 15 sierpnia 1891 we wsi Hrastovica, zm. 12 lipca 1961 w Vasin Han[1]) – jugosłowiańska rzeźbiarka, pochodzenia bośniackiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodziła z zamożnej rodziny, była córką generała armii austro-węgierskiej. Kształciła się w szkole rzemieślniczej w Zagrzebiu, pod kierunkiem znanych rzeźbiarzy Roberta Frangeša-Mihanovicia i Rudolfa Valdeca[2]. W 1910 po raz pierwszy zaprezentowała publicznie swoje prace[1]. Naukę kontynuowała w Paryżu i w Monachium, specjalizując się w medalierstwie[2]. W 1914 jej prace wystawiano w Paryżu. W roku 1927 doczekała się wystawy indywidualnej swoich prac w Belgradzie, brała udział także w ośmiu wystawach zbiorowych prezentujących dzieła sztuki jugosłowiańskiej poza granicami kraju[1]. Jej twórczością był zainteresowany król Aleksander, dzięki któremu powstało atelier w pałacu w Belgradzie. Tam też powstawały rzeźby członków rodziny królewskiej, a także przedstawicieli elity politycznej Jugosławii. W jej dorobku artystycznym były także rzeźby rumuńskiego króla Ferdynanda i bułgarskiego księcia Cyryla. W pracowni Ivy Despić-Simonović lekcje rzeźby pobierała królowa Maria.
Despić-Simonović uchodzi za pierwszą rzeźbiarkę związaną z Bośnią i Hercegowiną, w której spędziła większość swojego życia. W czasie II wojny światowej cierpiała niedostatek i zajmowała się hodowlą zwierząt. Po przejęciu władzy przez komunistów, w 1945 została aresztowana jako zwolenniczka monarchii[2]. Karę odbywała w więzieniu w Sarajewie[2]. Po opuszczeniu więzienia ograniczyła swoją działalność artystyczną do malowania, w tym okresie sporadycznie zajmowała się rzeźbą. Na zamówienie władz Mostaru wykonała po wojnie popiersia poetów: Aleksy Šanticia, Svetozara Ćorovicia i Osmana Đikicia[2].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Dwukrotnie wychodziła za mąż. Pierwsze małżeństwo z Aleksandrem Zarevskim zostało unieważnione. W 1918 w Zagrzebiu poznała Aleksandra Aco Despicia, pochodzącego z sarajewskiej rodziny kupieckiej. Para pobrała się w 1920[2]. Małżonkowie mieszkali w Sarajewie, tam też przyszły na świat ich dzieci: Gospava i Bato. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia w 1931 przeniosła się do letniego domu Vasin Han k. Sarajewa, gdzie znajdowała się pracownia artystki[2]. Tam też spędziła ostatnie lata swojego życia.
Pamięć[edytuj | edytuj kod]
W 2019 wystawę dzieł artystki zorganizowało Muzeum Literatury w Sarajewie[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Iva Despić Simonović: Ja volim da radim, to mi je sve. = 2022-03-04 [online], urbanmagazin.ba (bośn.).
- ↑ a b c d e f g PRIČE O BOSANSKIM ŽENAMA: IVANA (IVA) DESPIĆ-SIMONOVIĆ. = 2022-03-04 [online], arhiv.stav.ba, 2016 (bośn.).
- ↑ Iva Despić Simonović. = 2022-03-04 [online], ugbih.ba (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- PRIČE O BOSANSKIM ŽENAMA: IVANA (IVA) DESPIĆ-SIMONOVIĆ. = 2022-03-04 [online], arhiv.stav.ba, 2016 (bośn.).