Iwan Tertel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iwan Tertel
Іван Тэртэль
Ilustracja
Iwan Tertel (2021)
generał major generał major
Data i miejsce urodzenia

8 września 1966
Przewałka

Przebieg służby
Lata służby

od 1984

Formacja

Armia Radziecka
Wojska Pograniczne Białorusi
KGB Białorusi

Stanowiska

przewodniczący Komitetu Kontroli Państwowej, przewodniczący KGB Białorusi

Odznaczenia
Order Za Służbę Ojczyźnie II stopnia (Białoruś) Order Za Służbę Ojczyźnie III stopnia (Białoruś)

Iwan Stanisławawicz Tertel (Cierciel) (biał. Іван Станіслававіч Тэртэль (Церцель), ros. Иван Станиславович Тертель, ur. 8 września 1966 w Przewałce) – białoruski funkcjonariusz państwowy polskiego pochodzenia, od 2020 roku przewodniczący KGB Białorusi.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony 8 września 1966 roku[1] we wsi Przewałka na Grodzieńszczyźnie w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, która byłą zdominowana przez ludność katolicką. W młodości używał imienia Jan. Wśród jego krewnych byli żołnierze Armii Krajowej. Uczęszczał do szkoły w pobliskich Druskienikach w Litewskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Po szkole studiował w elitarnej Riazańskiej Wyższej Uczelni Powietrznodesantowej[2], a po jej ukończeniu w 1989 roku uzyskał dyplomy w Instytucie Bezpieczeństwa Narodowego KGB Białorusi (w 1994 roku), Grodzieńskim Uniwersytecie Państwowym (w 1996 roku), Akademii Administracji Publicznej (w 2017 roku)[1].

Od 1984 roku służył w armii[1], m.in. w 106. dywizji powietrznodesantowej Armii Radzieckiej, która pod koniec istnienia ZSRR m.in. tłumiła zamieszki w Sumgaicie, gdzie doszło do pogromów Ormian. Przebieg służby Tertela jest utajniony z uwagi na kwestie bezpieczeństwa państwa. Po rozpadzie ZSRR wrócił na Białoruś[2] i w 1993 roku[1] rozpoczął służbę w białoruskich wojskach pogranicznych. W 2008 roku przeszedł do KGB na stanowisko zastępcy przewodniczącego u boku byłego oficera wojsk pogranicznych Wadzima Zajcaua, a wkrótce potem awansował na generała[2].

W 2011 roku znalazł się na liście osób objętych zakazem wjazdu na teren Unii Europejskiej za udział w represjach wobec przeciwników politycznych prezydenta Aleksandra Łukaszenki[3]. W czasie trwania kampanii wyborczej[2] został 3 czerwca 2020 roku mianowany ministrem[4] – przewodniczącym Komitetu Kontroli Państwowej (KGK)[5] i zajmował się śledztwem wobec kandydata na prezydenta Wiktara Babaryki, a następnie w siedzibie Ministerstwa Spraw Zagranicznych prowadził konferencję dla dyplomatów państw UE i USA, w której referował oficjalne wyniki dochodzenia[2]. 4 września 2020 roku[1] przewodniczący KGB Waleryj Wakulczyk został mianowany sekretarzem Rady Bezpieczeństwa, a na stanowisku kierującego KGB zastąpił go Tertel, którego następcą w KGK został jego dotychczasowy zastępca Wasilij Hierasimau[5].

Z racji swojego polskiego pochodzenia bywał porównywany z Feliksem Dzierżyńskim[2].

Sankcje z UE i innych krajów po 2020[edytuj | edytuj kod]

31 sierpnia 2020 r. Iwan Tertel został wpisany na listę osób objętych bezterminowym zakazem wjazdu na Łotwę, pięcioletnim zakazem wjazdu do Estonii oraz zakazem wjazdu na Litwę.

6 listopada 2020 roku został ponownie wpisany na listę białoruskich urzędników, którym zakazano wjazdu na terytorium UE[6][7]. Wielka Brytania[8], Kanada[9], Szwajcaria[10][11] również umieściły Tertela na swoich listach sankcyjnych. 24 listopada 2020 roku do unijnych sankcji przystąpiły Albania, Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Macedonia Północna i Czarnogóra[12].

Od 2021 roku Tertel znajduje się na amerykańskiej liście sankcyjnej specjalnie wyznaczonych obywateli i osób zablokowanych[13][14].

W marcu 2022 roku znalazł się pod sankcjami Japonii[15][16], a w październiku także Ukrainy[17].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Chairman of the State Control Committee Ivan Tertel [zarchiwizowane].
  2. ↑ a b c d e f Generał Tertel jak Feliks Dzierżyński. Polak stanął na czele białoruskiego KGB [online], gazeta.pl [dostęp 2020-09-05].
  3. ↑ Białoruś: na czele KGB stanął generał polskiego pochodzenia [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2020-09-05].
  4. ↑ Roman Gołowczenko nowym premierem Białorusi. Łukaszenka wymienia gabinet ministrów [online], NaWschodzie.eu, 4 czerwca 2020 [dostęp 2020-09-05].
  5. ↑ a b Łukaszenka przetasowuje na górze. Szef KGB do wymiany [online], TVN24 [dostęp 2020-09-05].
  6. ↑ EU slaps sanctions on Belarus leader Lukashenko for crackdown
  7. ↑ EUR-Lex – 02012D0642-20210621 – EN – EUR-Lex
  8. ↑ Consolidated List of Financial Sanctions Targets in the UK
  9. ↑ Consolidated Canadian Autonomous Sanctions List
  10. ↑ Swiss widen sanctions list against Belarus
  11. ↑ Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot)
  12. ↑ Declaration by the High Representative on behalf of the EU on the alignment of certain countries concerning restrictive measures against Belarus
  13. ↑ Belarus Designations; Issuance of Belarus General License 3 and related Frequently Asked Questions
  14. ↑ OFAC Sanctions List Search
  15. ↑ Japan imposes additional sanctions on Russia, Belarus and the so-called Donetsk and Luhansk People’s Republics
  16. ↑ 資産凍結等の措置の対象となるベラルーシ共和国の個人及び団体
  17. ↑ TERTEL / TSERTSEL Ivan Stanislavovich
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iwan_Tertel&oldid=71272465”