Język Adamowy (mormonizm)

Dodaj linki
To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elizabeth Ann Smith Whitney, mormońska pionierka, która miała otrzymać dar śpiewu w języku Adamowym

Język Adamowy – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich (mormonów) uniwersalny prajęzyk[1]. Osadzony w mormońskich pismach świętych, wypowiedziach pierwszych przywódców Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich oraz z późniejszej tradycji. Określany jako czysty i niesplugawiony, wykorzystywany miał być do prowadzenia księgi pamięci. Stanowi obiekt spekulacji teologicznych, do 1990 był częścią mormońskich obrzędów świątynnych. Utrwalony w mormońskiej tradycji, wedle której mają się z niego pochodzić takie wyrażenia jak Ahman czy Adam-ondi-Ahman.

Geneza i źródła[edytuj | edytuj kod]

Informacje na temat jego miejsca i roli w wierzeniach świętych w dniach ostatnich można wywieść z pism świętych tej tradycji religijnej[2], komentarzy poczynionych na jego temat przez wczesnych przywódców Kościoła oraz z wynikającej z tych dwóch pierwszych źródeł późniejszej tradycji. Zwłaszcza twórcę mormonizmu interesowały zagadnienia związane z językiem. Często odwoływał się do swojej wiedzy z tego właśnie zakresu, włączając w to języki takie jak greka, angielski[3] czy tak zwany reformowany egipski[4]. W tym ostatnim miały być zresztą prowadzone zapisy na złotych płytach[5], w mormońskich wierzeniach tekście źródłowym Księgi Mormona[6]. Dodatkowo, w 1836 Joseph Smith odebrał lekcje hebrajskiego[7]. Języka tego uczył się od Joshuy Seixasa[8][9][10]. Nabytą wiedzę wykorzystywał później do uzasadnienia i podbudowania wprowadzanych przez siebie innowacji doktrynalnych, czasem w dosyć swobodny sposób[11].

Mimo rozległych zainteresowań językowych Smitha, sam koncept języka Adamowego nie odgrywa w tym, co można określić mianem mormońskiej doktryny[a][12], istotnej roli. Nie istnieje też żadne oficjalne oświadczenie władz kościelnych poświęcone jego naturze czy statusowi[2].

Z zapisu zawartego w rozdziale szóstym Księgi Mojżesza wchodzącej w skład Perły Wielkiej Wartości można wyczytać, że był on czysty i niesplugawiony[13]. Miał również formę pisaną[14][15] i jako taki był wykorzystywany do prowadzenia księgi pamięci[16].

Brigham Young nauczał, że język ten trwał i był używany od czasów Adama aż do wieży Babel oraz związanego z nią pomieszania języków[2]. Najprawdopodobniej został zachowany przez Jereda i jego rodzinę i jako taki miał być przyniesiony na zachodnią półkulę przez protoplastów ludu Jeredytów, co wynika z przekazu Księgi Etera wchodzącej w skład Księgi Mormona[2]. Przekonanie to utrwaliło w mormońskiej myśli, powielił je chociażby Joseph Fielding Smith w swojej wpływowej[17][18] The Way to Perfection z 1931[19].

W mormońskim kulcie świątynnym[edytuj | edytuj kod]

Język Adamowy był częścią obrzędów świątynnych, praktyk stanowiących kulminację życia religijnego świętych w dniach ostatnich[20]. Wszelkie mające przynależeć doń sylaby zostały usunięte z obrzędu obdarowania na skutek reformy z 1990[21].

W mormońskiej teologii[edytuj | edytuj kod]

Jakkolwiek w kulturze Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich teologia jest traktowana z pewną niechęcią[22], wynikającą prawdopodobnie z przywiązania do doktryny ciągłości objawienia[23], szereg spekulacji na temat języka Adamowego zdołał się przebić do mormońskiego dyskursu. Łączy się z nim werset dziewiąty trzeciego rozdziału biblijnej Księgi Sofoniasza[19][24][25][b] mówiący o przywróceniu narodom warg czystych. Zauważa się w tych samych ściśle teologicznych rozważaniach, że utrata czystości przez kulturę adamową po wydarzeniach związanych z wieżą Babel automatycznie przyczyniła się do utraty jasności wyrazu przynależnej do języka Adamowego[2].

Poczyniono pewne przypuszczenia na temat natury tegoż języka, określając go mianem doskonałego[26] oraz przewyższającego którykolwiek z obecnie istniejących języków. Miał on być przy tym albo celestialnym językiem bogów, albo też jego adaptacją w formie przystosowanej do ludzkich ograniczeń. W swej formie pisanej miał szczególnie dobrze nadawać się do utrwalania treści objawionych przez ducha Bożego natchnienia[27].

Zauważano przy tym jego moc oraz piękno w oparciu o wzmiankę w Księdze Etera[28]. Komentowano też przyszłą możliwość ponownego używania tego języka przez ludzkość, jak również i to, że święci przemawiający w językach mogą w niektórych przypadkach używać czystego języka Adamowego[26].

Wiążąc język Adamowy z ogółem mormońskiego kanonu pism świętych, niektórzy komentatorzy zastanawiali się, czy lamanicka królowa wspomniana w dziewiętnastym rozdziale Księgi Almy[29], głosząc dzięki darowi Ducha Świętego, używała właśnie tej mowy[30].

W mormońskiej historii i tradycji[edytuj | edytuj kod]

Koncept języka Adamowego znalazł trwałe miejsce w tradycji świętych w dniach ostatnich. W początkach mormońskiej historii niektóre słowa pochodzące z tej mowy mogły zostać objawione Josephowi Smithowi oraz wspomnianemu już Brighamowi Youngowi[2]. Tradycja zalicza do nich chociażby nazwę Adam-ondi-Ahman[31] czy też imię Ahman[32]. O ile nazwa ta odnosi się do miejsca w hrabstwie Daviess w stanie Missouri, do którego miał się udać Adam po opuszczeniu ogrodu Eden[33], o tyle imię ma stanowić jedno z imion Boga Ojca[34][35]. Z języka Adamowego miały zostać zaczerpnięte sekretne imiona wczesnych mormońskich przywódców obecne we wszystkich wydaniach Nauk i Przymierzy, aż do 1981[36].

Dar przemawiania czy też śpiewu w owej mowie nie ograniczał się wśród pierwszych świętych w dniach ostatnich do posiadaczy kapłaństwa. Nie był tym samym ograniczony jedynie do mężczyzn, co kontekście tego jak istotne jest w mormonizmie kapłaństwo[c][37][38][39][40][41] nabiera bardzo wyrazistego wydźwięku[42].

Dar śpiewu w języku Adamowym miała otrzymać zatem również Elizabeth Ann Smith Whitney, w tym przypadku wraz z obietnicą, że nigdy go nie utraci, jeśli pozostanie wierna Kościołowi[43]. Rok przed śmiercią, zatem w 1881, po raz ostatni zaśpiewała w nim dla grupy przyjaciół, wykorzystując w ten sposób ów duchowy dar po raz ostatni. Do mowy tej nawiązał również Ezra Taft Benson, trzynasty prezydent Kościoła (1985–1994), wskazując na jej uniwersalne przywrócenie jako na możliwe rozwiązanie kwestii różnorodności językowej[2].

Język Adamowy przewija się w życiu i działalności Elizy R. Snow, poetki oraz jednej z najbardziej prominentnych kobiet dziewiętnastowiecznego mormonizmu[44]. Snow obdarzona miała być zdolnością przemawiania w tym właśnie języku. Nazywała go przy tym odmiennie, używając raczej określenia język Ewy, w harmonii ze swymi wysiłkami na rzecz uwydatnienia kobiecego pierwiastka obecnego w mormońskiej myśli[45].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ To, czym jest w istocie mormońska doktryna, jest niejasne i dyskusyjne. Mimo scentralizowanej i hierarchicznej struktury samego Kościoła istnieje zaledwie kilka elementów powszechnie uznawanych za fundamentalne w jego wierzeniach. W literaturze pojawiają się różne próby definicji na tym polu. Jeden z badaczy wyróżnił kilka typów mormońskiej doktryny, mających odmienny poziom instytucjonalnego umocowania. Mówił mianowicie kolejno o doktrynie kanonicznej, wynikającej bezpośrednio z kanonu pism świętych, doktrynie oficjalnej wypływającej z formalnych wypowiedzi Pierwszego Prezydium oraz prezydenta-proroka Kościoła, doktrynie autorytatywnej, którą można wywieść z wypowiedzi innych prominentnych przywódców kościelnych czy teologów, wreszcie zaś o doktrynie ludowej, opartej głównie na przekonaniach krążących w samej społeczności świętych w dniach ostatnich, z cichym przyzwoleniem, choć bez oficjalnego udziału przywódców[12].
  2. ↑ Połączenie to dostrzegano już w samych początkach mormonizmu. Wspominał o nim Oliver Cowdery w artykule Prophecy of Zephaniah opublikowanym w marcu 1834 na łamach The Evening and the Morning Star, pierwszej gazety wydawanej przez Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich[24].
  3. ↑ Kapłaństwo ma szczególną pozycję w mormońskim systemie wierzeń, odmienne od miejsca, które zajmuje ten koncept w innych, bardziej konwencjonalnych Kościołach chrześcijańskich. Kapłaństwo, najogólniej definiowane jako moc i upoważnienie od Boga, jest czynnikiem umożliwiającym funkcjonowanie Kościoła jako takiego. Klucze kapłańskie, zatem upoważnienie do wykorzystywania kapłaństwa w konkretnej jurysdykcji, dzierży każdorazowy prezydent Kościoła. Znaczenie kapłaństwa dla świętych w dniach ostatnich jest niemniej zdecydowanie większe niż tylko jako czynnik umożliwiający wykonywanie misji Kościoła. Wyznawcy wierzą, że to dzięki kapłaństwu została stworzona tak ziemia, księżyc, słońce, gwiazdy jak i inne, również istniejące światy, że kapłaństwo jest wieczne i że jako takie będzie istniało zawsze, że sam Bóg Ojciec jest jego posiadaczem oraz że kiedyś sam je otrzymał. W kapłaństwie zawierają się także klucze zmartwychwstania oraz stwarzania, choć te akurat wciąż nie zostały przekazane rodzajowi ludzkiemu[37][38][39][40].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 223-227, ISBN 1-60908-059-9.
  2. ↑ a b c d e f g Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 18. ISBN 978-0-02-904040-9.
  3. ↑ Zucker 1968 ↓, s. 42.
  4. ↑ Gallacher 1949 ↓, s. 23.
  5. ↑ The Joseph Smith Papers: Translate. [w:] Glossary [on-line]. josephsmithpapers.org. [dostęp 2021-02-17]. (ang.).
  6. ↑ The Joseph Smith Papers: Gold plates. [w:] Glossary [on-line]. josephsmithpapers.org. [dostęp 2021-08-18]. (ang.).
  7. ↑ Lincoln H. Blumell, Matthew J. Grey, Andrew H. Hedges (red.), Approaching Antiquity: Joseph Smith and the Ancient World, Salt Lake City: Deseret Book, Religious Studies Center Brigham Young University, 2015, s. 302, ISBN 978-0-8425-2966-2.
  8. ↑ Kevin Barney: Barack Ale. [w:] By Common Consent [on-line]. josephsmithpapers.org, 2008-11-18. [dostęp 2022-06-01]. (ang.).
  9. ↑ Chapter 3 A Beautiful Place of Rest, [w:] Glen M. Leonard, Nauvoo: A Place of Peace, a People of Promise [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2002, lokalizacja 1224, ISBN 978-1-57008-746-2.
  10. ↑ Zucker 1968 ↓, s. 41.
  11. ↑ Zucker 1968 ↓, s. 52-53.
  12. ↑ a b Crapo 1987 ↓, s. 469.
  13. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 223, ISBN 1-60908-059-9.
  14. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 223-224, ISBN 1-60908-059-9.
  15. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1764. ISBN 978-0-02-904040-9.
  16. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 217. ISBN 978-0-02-904040-9.
  17. ↑ Harris 2022 ↓, s. 4.
  18. ↑ Mauss 1999 ↓, s. 162.
  19. ↑ a b Ronald P. Millett: In Search of the Adamic Language. [w:] Meridian Magazine [on-line]. latterdaysaintmag.com, 2001-08-08. [dostęp 2023-03-01]. (ang.).
  20. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1444. ISBN 978-0-02-904040-9.
  21. ↑ Timeline. [w:] The LDS Endowment [on-line]. ldsendowment.org. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
  22. ↑ Crapo 1987 ↓, s. 467.
  23. ↑ Crapo 1987 ↓, s. 465.
  24. ↑ a b A Brief History of Mormon Publishing. [w:] Newsroom [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2022-08-16]. (ang.).
  25. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 477. ISBN 978-0-02-904040-9.
  26. ↑ a b Bruce R. McConkie: Mormon Doctrine. Salt Lake City: Bookcraft, 1966, s. 19.
  27. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 224, ISBN 1-60908-059-9.
  28. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 224-225, ISBN 1-60908-059-9.
  29. ↑ The Queen Speaks in Tongues, [w:] Alonzo L. Gaskill, Miracles of the Book of Mormon: A Guide to the Symbolic Messages [e-book], Springville: Cedar Fort Publishing & Media, 2015, lokalizacja 4339, ISBN 1-4621-1685-X.
  30. ↑ The Queen Speaks in Tongues, [w:] Alonzo L. Gaskill, Miracles of the Book of Mormon: A Guide to the Symbolic Messages [e-book], Springville: Cedar Fort Publishing & Media, 2015, lokalizacja 4344, ISBN 1-4621-1685-X.
  31. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 226-227, ISBN 1-60908-059-9.
  32. ↑ Son Ahman, [w:] Hoyt W. Brewster, Jr., Doctrine & Covenants Encyclopedia Revised Edition [e-book], Salt Lake City: Deseret Book Company, 2012, lokalizacja 5313, ISBN 978-1-60907-141-7.
  33. ↑ Adam-ondi-Ahman, [w:] Hoyt W. Brewster, Jr., Doctrine & Covenants Encyclopedia Revised Edition [e-book], Salt Lake City: Deseret Book Company, 2012, lokalizacja 231-235, ISBN 978-1-60907-141-7.
  34. ↑ Adamic Language, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 226, ISBN 1-60908-059-9.
  35. ↑ Ahman, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 261, ISBN 1-60908-059-9.
  36. ↑ Smith 2011 ↓, s. 16.
  37. ↑ a b Keys, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 2536, ISBN 1-60908-059-9.
  38. ↑ a b Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1126. ISBN 978-0-02-904040-9.
  39. ↑ a b Priesthood, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 3491-3492, ISBN 1-60908-059-9.
  40. ↑ a b Priesthood, [w:] Camille Fronk Olson i inni, LDS Beliefs: A Doctrinal Reference [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2011, lokalizacja 3491, ISBN 1-60908-059-9.
  41. ↑ Spencer W. Kimball: Our Great Potential. [w:] General Conference [on-line]. churchofjesuschrist.org, April 1977. [dostęp 2022-12-15]. (ang.).
  42. ↑ Vogel i Dunn 1993 ↓, s. 11.
  43. ↑ Jan Tolman: ELIZABETH ANN SMITH WHITNEY. [w:] RELIEF SOCIETY WOMEN To know the history, purpose, and destiny of the Relief Society [on-line]. reliefsocietywomen.com, 2008-07-28. [dostęp 2021-06-05]. (ang.).
  44. ↑ Ursenbach Beecher 1978 ↓, s. 31.
  45. ↑ Ursenbach Beecher 1978 ↓, s. 38.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Język_Adamowy_(mormonizm)&oldid=71017287”