Jadwiga Mora-Mieszkowska
Jadwiga Mora-Mieszkowska (nazwisko konsp. Jadwiga Kulczyńska ps. „Staszka”, „Służka”; ur. 8 marca 1918 w Krakowie – zm. 11 listopada 2005 w Warszawie) – polska lekarka, prezes Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, przez wiele lat związana z Akademią Medyczną w Gdańsku. W czasie II wojny światowej żołnierka ZWZ-AK, służyła w oddziale „Dysk”, w którym w czasie powstania warszawskiego dowodziła jedną z drużyn[1][2].
Żołnierz Krakowskiego Okręgu ZWZ-AK w zgrupowaniu mjr „Galicy” - Obwód Rabka. Przed wybuchem powstania warszawskiego zameldowana w Warszawie na ul. Hożej 64 w dzielnicy Śródmieście. Niedługo po przyjeździe z Krakowa do Warszawy Jadwiga Mora-Mieszkowska została przydzielona do oddziału dywersji i sabotażu kobiet „Dysk” w Kedywie Komendy Głównej Armii Krajowej, gdzie przeszła odpowiednie przeszkolenie saperskie i bakteriologiczno-toksyczne. Jako instruktorka szkoleniowa tego oddziału brała m.in. udział w rozpoznaniu obiektów przed akcjami Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu KG AK[2]. Prowadziła również kursy w podziemnej szkole podchorążych i przez pewien czas pracowała w konspiracyjnym lokalu kontaktowym w cukierni Jadwigi Twarowskiej (kryptonim „Cukierenka”)[3]. Uzyskawszy stopień dowódcy 2. drużyny, wkrótce potem Mora-Mieszkowska objęła stanowisko zastępcy komendantki „Dysku”, kpt. Wandy Gertz „Leny”[2]. Po powstaniu trafiła do niewoli niemieckiej. Jako jeniec Stalagu IV B Zeithain (numer jeniecki 299593), gdzie Mora-Mieszkowska pracowała jako sanitariuszka i pielęgniarka w obozowym oddziale wewnętrznym i gruźliczym[2].
Okres tużpowojenny członkini powstańczego „Dysku” spędziła na studiach medycznych w Belgii i Poznaniu, a następnie w Gdańsku, gdzie przez wiele lat pracowała jako lekarz na Akademii Medycznej[4][2]. Pełniła również funkcję prezesa Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego[5].
Za swoje liczne zasługi podczas wojny i Powstania Jadwiga Mora-Mieszkowska została uhonorowana Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej oraz Warszawskim Krzyżem Powstańczym[2].
Jadwiga Mora-Mieszkowska zmarła w wieku 87 lat w Warszawie[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Żeńskie oddziały sabotażowo-dywersyjne w strukturach armii podziemnej w latach 1940–1944 na podstawie relacji i wspomnień ich członkiń [pdf], Władysław Bułhak, Natalia Jarska, Małgorzata Choma-Jusińska (red.), „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2 (26), Instytut Pamięci Narodowej, 2015, s. 115-139, ISSN 1427-7476.
- ↑ a b c d e f g MPW (autor korporatywny), Powstańcze Biogramy - Jadwiga Mora-Mieszkowska [online], www.1944.pl [dostęp 2017-02-27] (ang.).
- ↑ Waldemar Sadaj, Jarosław Butryk, Oddział Dyspozycyjny KG AK "Motor 30", "Sztuka 90", "Deska 81", "Broda 53", „Polska Podziemna”, www.dws-xip.pl, 2016, ISSN 2082-7431 [dostęp 2017-02-27].
- ↑ J. Mora-Mieszkowska, [Changes of the oral mucosa and soft tissues in rabbits caused by autopolymerizing agents], „Czasopismo Stomatologiczne”, 23 (7), 1970, s. 833–843, ISSN 0011-4553, PMID: 5272424 [dostęp 2017-02-27].
- ↑ Józef Hornowski, Epitafium, „Puls: Miesięcznik Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie”, 2006 (05), 2006, s. 52 [dostęp 2017-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-27].